Contact
  1. COPD-patiënten pakken zelf de regie

De afdeling Longgeneeskunde van Isala start deze maand met een waardegedreven zorgpad voor COPD-patiënten. En zo ver de vakgroep kon nagaan zijn ze de eerste. Longarts Jan Willem van den Berg: ‘Ik vind het spannend. Hoe gaat het uitpakken? Ik hoop en verwacht dat wij over een jaar meer tevreden patiënten hebben van wie de kwaliteit van leven is gestegen.’

Longarts Jan Willem van den Berg

COPD is een chronische aandoening. Kenmerkende klachten zijn kortademigheid, hoesten en slijm opgeven. De klachten fluctueren en de ziekte is in het algemeen langzaam progressief. Vijftig procent van de patiënten van de afdeling Longgeneeskunde van Isala heeft COPD. Dat zijn ongeveer 1500 patiënten. Van den Berg: ‘Wij willen af van de oude patiënt dokter verhouding voor deze patiëntengroep. Daar bedoel ik mee dat een patiënt niet alleen maar doet wat de arts zegt, maar juist zelf de regie pakt. Dat is namelijk veel beter voor patiënten met een chronische aandoening. In plaats van de dokter wordt juist het team om de patiënt steeds belangrijker. Denk daarbij aan de longverpleegkundige en de fysiotherapeut.’

Eerder bijsturen

De eerste stap in meer regie voor de patiënten zette de afdeling een aantal jaar geleden met de start van telemonitoring voor COPD patiënten. Vijftig patiënten kregen een iPad waarmee zij onder meer via beeldbellen contact kunnen opnemen met de longverpleegkundige. Maar telemonitoring biedt meer. Op de iPad staan digitale vragenlijsten die patiënten thuis kunnen invullen en waarmee ze kunnen aangeven hoe het gaat. Of er misschien een verslechtering is. Van den Berg: ‘Op deze manier kun je veel eerder bijsturen en dringen wij polibezoeken en opnames terug. Voordat wij werkten met deze zorg op afstand applicatie, kwamen COPD-patiënten op gezette tijden naar de polikliniek voor controle. Op dat moment ging het vaak prima. En dan net twee weekenden later bijvoorbeeld krijgt iemand weer klachten. Dankzij de digitale vragenlijsten en de mogelijkheid tot beeldbellen kunnen wij zorg on demand bieden met als bijkomend voordeel dat je vaak een longaanval kunt voorkomen.  Dat is belangrijk omdat iedere keer  wanneer een patiënt een longaanval heeft, de COPD weer een stukje achteruit gaat. Terwijl je een longaanval vaak prima kunt voorkomen als je er op tijd bij bent. Daarnaast bieden de vragenlijsten op de iPad een schat aan informatie over hoe een patiënt zich voelt, wat hij ervaart en waar hij last van heeft, oftewel de PROMS en de PREMS. Tot slot gaan wij telemonitoring ook inzetten voor coaching en E-learning. Ons doel is dat uiteindelijk duizend COPD patiënten meedoen aan telemonitoring. Een klein deel van deze patiëntengroep blijven wij dus zien op de polikliniek.’

Diagnose last

In het vernieuwde zorgpad voor COPD-patiënten gaat de afdeling ook beter kijken naar welke diagnostiek al gedaan is. Is er in de eerste lijn al een longfunctie onderzoek gedaan? ‘Dan hoeven wij dat niet nog een keer te doen’, zegt van den Berg. ‘Dat geldt ook voor het maken van een longfoto als er nog een recente foto is. Zo verminderen wij de diagnoselast voor patiënten en besparen wij kosten. Bovendien kijken wij kritisch of de zorg vanuit het ziekenhuis daadwerkelijk iets toevoegt. Zo niet, dan is een patiënt beter op zijn plek bij de huisarts en de praktijkondersteuner en verwijzen wij hem dus terug.’

Groepsvoorlichting

‘Omdat wij patiënten meer regie gaan geven over hun ziekte om zo gezondheidswinst te behalen, is het belangrijk dat wij hen beter en meer informeren over hun aandoening’, legt Van den Berg uit. ‘Dat kost tijd, daarom gaan wij dit doen aan de hand van groepsvoorlichting. Naast informatie over COPD,  informeren wij patiënten over het belang van bewegen, het stoppen met roken en het juiste gebruik van medicatie. En natuurlijk is het ook lotgenotencontact  waardevol. Als je als patiënt je goed aan de beweeg- en leefregels houdt, kan COPD heel lang stabiel blijven. Belangrijk is het zoveel mogelijk voorkomen van eerder genoemde longaanvallen. Dat kan dus dankzij telemonitoring en daarbij hebben wij een longaanval-actieplan ontwikkeld. Hiermee geef je een patiënt handvatten hoe te handelen als het slechter gaat en als hij  mogelijk weer richting een longaanval gaat. Het actieplan bestaat uit 3 fases met elk een kleur. Groen voor stabiel, oranje voor dreigende ontsporing en rood voor nood aan de man. En mocht je in de rode fase terecht komen, dan kun je bijvoorbeeld een kuur ophalen of je hebt ‘m zelfs al in huis. Want op de een of andere manier, krijg je die aanvallen altijd net in het weekend of op andere momenten dat het niet uitkomt.’

Op afstand

Kijkend naar zijn eigen rol, ziet Van den Berg zichzelf steeds meer op afstand. ‘Zeker in ons nieuwe waardegedreven zorgpad rond de patiënt met COPD. Ik denk dat patiënten heel veel zelf  kunnen regelen. Dat blijkt al uit de proef die nu loopt met patiënten die gebruik maken van telemonitoring. Ook dankzij de inzet van de longverpleegkundige en andere zorgprofessionals kan ik meer naar de achtergrond. Natuurlijk zie ik nieuwe patiënten altijd. Maar daarna pakt wat mij betreft de patiënt zelf de regie.’

Meer informatie

Lees meer over de aandoening COPD.
En maak kennis met de vakgroep Longgeneeskunde