Contact
  1. ‘Familie vragen wij altijd’

Juli volgend jaar gaat de nieuwe donorwet in. Wie zijn keuze niet vastlegt, staat straks in het donorregister met “geen bezwaar”. Betekent de nieuwe wet dat er straks meer donoren zijn? ‘Op termijn mogelijk wel’, verwacht (donatie) intensivist Hans Sonneveld. ‘Nu dwingt deze wet mensen vooral om erover na te denken en er met elkaar over te praten.’

Intensivist Hans Sonneveld

Donatievraag

Uit ervaring weet Hans dat wanneer iemand niet in het donorregister staat, het voor nabestaanden bijna onmogelijk is om de donatievraag te beantwoorden. ‘Je hebt net het vreselijke nieuws gehad dat iemand van wie je houdt, gaat overlijden en dan moet je gaan nadenken over wat iemand zou hebben gewild als het gaat om zijn organen. Dat is moeilijk. Mijn belangrijkste advies is daarom: praat er over met je partner, familie en registreer je keuze. En registreer jij je bewust niet omdat je geen bezwaar hebt, vertel dat dan ook.’

Wens van de patiënt

Per jaar zijn er tot veertig potentiële donoren in Isala, waarvan er 12 tot 15 ook werkelijk donor worden. ‘Eigenlijk best weinig’, zegt Hans. ‘Als je je realiseert dat wij een neuro vasculair en traumacentrum zijn en patiënten uit een grote regio opvangen. Niet alle patiënten zijn uiteindelijk geschikt om te doneren of familie geeft geen toestemming. Familie vragen wij altijd om toestemming. Je kunt niets forceren. Ook niet als straks de nieuwe wet is ingegaan. Natuurlijk zal het gesprek wel anders worden. Als dokter probeer je zoveel mogelijk uitvoering te geven aan de wens van de patiënt, dus ook als hij geregistreerd staat als donor. Soms ligt er iemand op je afdeling die een prima donor zou kunnen zijn. Ook al ken ik de mensen niet die voor een orgaan in aanmerking zouden komen, ik weet wel om wat voor patiënten het gaat. Als dan een donatie niet lukt omdat de familie “nee” zegt, vind ik dat altijd wel jammer. Maar het respect voor de nabestaanden weegt zwaarder: zij moeten verder met het verlies.’

Uitgifteprocedure

De twijfel over wel of niet orgaandonor zijn, ligt bij veel mensen bij het begrip hersendood. Want ben je dan wel of niet dood? Hans: ‘Na een bloeding of een ongeluk kunnen je hersenen gaan zwellen en klemmen ze vast in de schedel. Uiteindelijk valt de doorbloeding helemaal weg en sterft het brein. Tot die tijd probeert het hart nog bloed naar de hersenen te pompen. Op de IC kun je het lichaam nog dagen in leven houden. Maar de hersenen leven dan al niet meer; met verschillende tests stellen wij dat vast. Ook vind ik dat wij niet meer moeten praten over de uitname van organen. De donatieprocedure is een uitgifteprocedure. De donor geeft!’

Teams

Als er een goede donor is, komt er een team van gespecialiseerde artsen en OK-assistenten naar Isala. Hans: ‘Deze teams zijn oproepbaar en zeer ervaren in het uitnemen van organen. Orgaandonatie komt uiteindelijk helemaal niet zo vaak voor, daarom is het belangrijk om teams te hebben die dit goed kunnen en inzetbaar zijn in verschillende ziekenhuizen.’

Donatie bij leven

Levend kun je ook organen doneren. Het bekendst is de nier. Hans: ‘In Nederland zijn er zelfs meer transplantaties van nieren van levende donoren dan van overleden donoren. Dat hebben wij in ons land heel goed geregeld. Maar ook leverdonaties van levende donoren komen voor. De lever is het enige orgaan dat weer aangroeit, dus daar kun je een deel van weghalen. Dit is wel echt een heel bijzondere ingreep. Het gebeurt zo’n tien keer per jaar en vaak zijn het dan ouders die een deel van hun lever schenken aan hun kind. Het is veel risicovoller dan een nierdonatie bij leven. Overigens vinden alle orgaantransplantaties plaats in universitair medische centra.

Steunhart

Stel iedereen is positief geregistreerd als donor. Zouden wij dan nog wachtlijsten hebben? ‘Ik denk het niet’, antwoordt Hans. ‘Jaarlijks telt Nederland zo’n achthonderd potentiële donoren. Maar uiteindelijk zijn er maar gemiddeld 250 donatieprocedures per jaar omdat patiënten niet willen doneren of omdat familie geen toestemming geeft. In de toekomst zijn er misschien andere oplossingen. Zo zijn er al patiënten met een steunhart die er naar omstandigheden prima mee kunnen leven. Er wordt gewerkt aan een draagbare kunstnier. En er wordt onderzocht of je uit stamcellen organen kunt maken. Maar voorlopig hebben wij donoren nog hard nodig.’

Meer lezen?

isala.nl/intensivecare