Het Chance@home team geeft al jaren ziekenhuiszorg bij mensen thuis. Sinds twee jaar doen ze ook voorbereidende onderzoeken bij patiënten die misschien een aortaklepoperatie (TAVI) krijgen. Verpleegkundige Miriam Streutker laat zien wat hier allemaal bij komt kijken.
Kortademig en vermoeid. Zo begonnen de klachten voor mevrouw Pietersma (echte naam is bij de redactie bekend) jaren geleden, vertelt ze aan de eettafel in haar woonkamer. Een slecht functionerende hartklep bleek de boosdoener. ‘Sindsdien gebruik ik medicatie, ben ik een keer gedotterd en meerdere keren gekatheteriseerd. Maar de laatste tijd verergerden de klachten. Zelfs een wandelingetje op en neer naar de brievenbus is al teveel. En fietsen gaat eigenlijk ook niet meer. Volgens de cardioloog is nu echt een operatie nodig om weer beter te worden.’
TAVI of openhartoperatie?
Komt mevrouw in aanmerking voor een openhartoperatie of een aortaklepoperatie (TAVI)? Dit moet het vooronderzoek onder meer uitwijzen en daarom is Chance@home-verpleegkundige Miriam Streutker vandaag bij mevrouw Pietersma op bezoek.
Met een aortaklepoperatie krijgen patiënten een nieuwe hartklep via een sneetje in de lies of via de borstkas. Voor sommige patiënten zijn de risico’s bij deze methode kleiner dan bij een openhartoperatie. Ook herstellen patiënten vaak sneller. Het is belangrijk om uit te zoeken of iemand vitaal genoeg is voor deze operatie. Dat doen de cardioloog, thoraxchirurg, verpleegkundig specialist en verpleegkundigen door middel van verschillende onderzoeken. De screening bij mevrouw thuis is één van die onderzoeken. In plaats van dat de patiënt naar een spreekuur komt, brengt één van de Chance@home-verpleegkundigen een bezoek aan huis.
Veel vragen
Miriam somt op wat ze tijdens het thuisbezoek gaan doen. ‘We beginnen met een hartfilmpje, daarna controleer ik uw zuurstofgehalte en luister ik naar uw longen, ik doe lichamelijk onderzoek bij u en prik gelijk ook wat bloed, wat ik later vandaag in het ziekenhuis opstuur. Verder nemen we een aantal tests af. Maar ik heb vooral heel veel vragen voor u.’
Daar is geen woord aan gelogen. ‘Heeft u moeite met bepaalde huishoudelijke activiteiten? Geheugenproblemen? Bent u vaak duizelig? Hoe gaat het met het lopen? Terwijl Miriam een hartfilmpje maakt bij mevrouw, stelt ze allerlei vragen. Dit helpt haar om een duidelijk beeld te krijgen van de conditie van mevrouw. Na het hartfilmpje meet ze het zuurstofgehalte. ‘Die zit op 97 procent, dat is keurig’, constateert ze. ‘Komt die kortademigheid dan puur door die hartklep van mij die bijna dichtzit?’, vraagt mevrouw ietwat verbaast. Miriam: ‘Dat zegt u goed, dat komt echt door de klep die minder functioneert.’
Meer informatie
‘Het is voor ons als verpleegkundige handig om bij mensen in huis te komen en te zien hoe de thuissituatie is’, vindt Miriam. ‘Ik zie bijvoorbeeld dat er een groentetuin is. En dat ze voornamelijk gelijkvloers woont, op het opstapje van de keuken na. ‘Daar ben ik een paar maanden geleden nog lelijk vanaf gevallen’, zucht mevrouw. ‘Daarom is er een beugel bevestigd waar ik me aan kan vasthouden.’ ‘Die zag ik ook in de badkamer’, zegt Miriam. ‘Heel goed, kunnen we ook weer afvinken.’
‘Mensen voelen zich meer op hun gemak in hun eigen huis’, vervolgt Miriam. ‘Dat zorgt voor beter contact, waardoor ze informatie beter opnemen.’ ‘Voor mij scheelt het enorm’, vult mevrouw aan. ‘Ik hoef niet iemand te regelen die met mij naar het ziekenhuis gaat.’
Naast de vragen en het lichamelijke onderzoek, zijn er een aantal tests die de verpleegkundige tijdens het bezoek afneemt. Een looptest wijst uit hoe goed en snel iemand nog beweegt en een klokkentest (waarbij iemand een klok moet tekenen) vertelt iets over de coördinatie van iemand. Voor de looptest begeven ze zich naar buiten. Miriam legt een touw van vijf meter op de grond. Het is de bedoeling dat mevrouw een drie keer heen en weer loopt langs dat touw, Miriam berekent de gemiddelde snelheid.
De laatste vragen
Eenmaal weer aan de eettafel nemen ze nog een paar laatste vragen door. Zodra mevrouw plat in bed ligt, blijkt de benauwdheid toe te nemen. ‘Heel herkenbaar, past ook heel erg bij die lekkende hartklep’, knikt Miriam. ‘Er zijn meer mensen die daar last van hebben. Het vocht kan minder goed weglopen wanneer u platligt. Heeft u al geprobeerd het hoofdeind meer omhoog te zetten?’
Ook de eventuele nazorg komt nog ter sprake. Mevrouw heeft goed contact met haar drie kinderen. Eén dochter woont naast haar en neemt al veel taken op zich. Mocht het nodig zijn, kan ze dan op haar kinderen terugvallen? Ja, dat kan.
‘Mocht u geopereerd worden en u weet wanneer, dan mag u een week van te voren beginnen met longoefeningen. Dit is om uw longen te trainen om voldoende zuurstof op te nemen zodat er minder snel een infectie optreedt.’ Miriam legt een ademhalingstrainer op tafel. Het is heel makkelijk, gewoon een paar keer blazen tot het groene vlottertje een lachende gezichtje laat zien. ’
De vragen en tests van vandaag hebben scores opgeleverd die Miriam in het patiëntendossier heeft gezet. Deze scores zeggen iets over de kwetsbaarheid van de patiënt en vormen samen met de uitslag van de CT-scan, de basis voor het overleg in het hartteam. Hieruit komt een behandelplan en dus ook het besluit of mevrouw een TAVI of openhartoperatie krijgt. Dit hoort ze over een paar weken. ‘Natuurlijk, zo’n ingreep is en blijft spannend’, vindt mevrouw. ‘Maar wel broodnodig. Ik zou graag weer een stuk kunnen fietsen, zonder daar een uur van te hoeven bijkomen.’