Contact
  1. Screenen op kwetsbaarbaarheid

Er zijn er veel screeningslijsten om te bepalen of een oudere kwetsbaar is of niet. De vraag is, of deze lijsten allemaal even goed werken. Marian Winters, promovendus en verpleegkundig specialist bij de Ouderengeneeskunde onderzocht er twee. Namelijk de VMS-poortvragen en de Groningen Frailty Indicator.

Marian Winters, verpleegkundig specialist ouderengeneeskunde

De gouden standaard om vast te stellen of een oudere kwetsbaar is, is het geriatrisch assessment. Marian: ‘Dit kost veel tijd en is dus niet geschikt voor op de Spoedeisende hulp. Daar heb je methodes nodig die je snel een beeld geven over de kwetsbaarheid van de oudere.’

In 2009 kwam de praktijkgids Kwetsbare ouderen van het VMS uit, waarmee ziekenhuizen de uitkomsten van ouderen willen verbeteren en vermijdbare schade willen voorkomen. Op basis van deze praktijkgids zijn in Isala voor het bepalen van een risico op een delier, drie vragen ontwikkeld. Namelijk: bent u afgelopen half jaar gevallen, heeft u problemen met uw geheugen of bent u tijdens een eerdere opname verward geweest en als derde; kunt u dagelijkse dingen zoals wassen en aankleden nog zelf. In de praktijk leek het erop dat deze VMS-poortvragen ook kwetsbaarheid konden aantonen. Daarom een onderzoek.  

Lastig te beantwoorden

Marian deed haar onderzoek onder mensen van zeventig jaar en ouder die binnen werden gebracht met een gebroken heup. ‘Op de Spoedeisende hulp werden de VMS-poortvragen gesteld en als zij toestemming gaven om mee te doen aan het onderzoek, dan antwoorden zij ook op de vragen van de Groningse screeninglijst. Wanneer twee van de poortvragen met ja worden beantwoord, dan is de oudere mogelijk kwetsbaar. De Groningse screeningslijst is veel langer en kent vragen die soms lastig zijn om te beantwoorden, zoals ervaart u wel eens leegte om u heen. Of heeft u geheugenklachten? En hoe weet je dat de antwoorden kloppen?’

Nauwelijks verschil

Uit het onderzoek bleek dat de VMS-poortvragen voorspellend zijn voor mortaliteit. Marian: ‘Het valt op dat 45 procent van de kwetsbare ouderen (gemeten met de VMS-poortvragen) niet meer leeft 2,5 jaar nadat zij hun heup braken. Daarnaast bleek er nauwelijks een verschil tussen beide screeningsmethoden te zijn. Maar omdat de Groningen Frailty Indicator uit meer vragen bestaat, is deze ingewikkelder en meer tijdrovend en hebben de VMS-poortvragen wat mij betreft de voorkeur.’

Door met onderzoek

Het onderzoek van Marian werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Clinical Interventions in Aging. ‘Super leuk dat het werd gepubliceerd. En ik ga door met het doen van onderzoek zodat ik straks kan promoveren. Wat ik wil uitzoeken is of we op basis van bestaande gegevens kunnen voorspellen of een oudere kwetsbaar is of niet en bijvoorbeeld valt en daardoor opgenomen wordt in het ziekenhuis. Dit zou namelijk kunnen blijken uit het systeem wat er om iemand heen is of juist ontbreekt. Bijvoorbeeld op basis van gegevens van de huisarts. Of iemand thuiszorg heeft of niet en hoeveel medicatie iemand gebruik zegt vaak ook al veel. Als wij dankzij die informatie kunnen vaststellen of iemand kwetsbaar is en een hoger risico op vallen heeft, zouden we weten waar en bij wie we interventies moeten inzetten. Met als doel een volgende opname voorkomen.’