Vroeger in de oertijd hadden wij onze verstandskiezen nodig. Grote stukken vlees kon je beter vermalen met de kiezen achterin. Kaakchirurg Jeroen van der Sleen: ‘Wij zijn anders gaan eten. Het voedsel is zachter en bovendien gebruiken wij nu bestek.’
Van der Sleen: ‘De kaken van mensen worden steeds kleiner. Dat blijkt ook uit onderzoek. Daarom passen verstandkiezen niet altijd mooi in het gebit. Soms zie ik patiënten bij wie maar drie verstandskiezen doorkomen. Ik verwacht dat over honderd of tweehonderd jaar steeds minder mensen verstandskiezen hebben.’
Lang niet alle verstandskiezen geven klachten. Maar als ze niet goed doorkomen kan het tandvlees gaan ontsteken en pijnklachten geven. Van der Sleen: ‘Dan moet je ze er gewoon uithalen. Er is onderzocht of wij misschien beter kunnen voorspellen welke verstandkies problemen gaat geven en welke niet. Wat blijkt, staat de kies scheef naar voren, dan is er de kans dat de wortel naar de zenuw in de kaak gaat groeien en dat gaat pijnklachten geven. Volgens een nieuwe richtlijn gaan tandartsen jongeren tussen de 17 en 19 jaar daar op screenen en als het nodig is naar ons doorverwijzen. Want hoe jonger de patiënt is bij wie je een verstandkies die niet goed doorkomt weghaalt, des te beter de genezing. Een risico is dat je bij het weghalen de kaakzenuw raakt. Daarom laten wij nu ook wel eens een stukje wortel zitten. Dat kan alleen maar wanneer de kies nog helemaal gaaf is. Dus nog een reden om op jonge leeftijd te controleren hoe de verstandskiezen gaan doorkomen.’
Tang
Niet iedere verstandskies die eruit moet, wordt door de kaakchirurg eruit gehaald. ‘Als het met een tang kan, dan doet de tandarts het. Maar stel er groeit wat bot over of de kies zit nog onder het tandvlees, dan haalt een kaakchirurg hem eruit.’ Veel mensen moeten toch even slikken als zij een verwijzing krijgen naar de kaakchirurg. ‘Dat komt echt door de verhalen van vroeger’, zegt Van der Sleen. ‘Kaakchirurgen waren toen anders opgeleid. Ik ben arts, tandarts en heb nog een aanvullende opleiding gedaan tot kaakchirurg. Ook het materiaal waarmee wij werken is veel beter. Van de griezelverhalen kom je niet zo gemakkelijk af. Maar meestal vertellen de patiënten mij dat de behandeling enorm is meegevallen.’
Ver staand
Na het verwijderen van een verstandskies is een veel gehoord grapje “Ben ik nu een deel van mijn verstand kwijt?” ‘De oorspronkelijke betekenis is ver staand’, legt Van der Sleen uit. De kiezen staan namelijk helemaal achter in je mond. En hebben dus niets met verstand te maken.’
Meer informate?