Obductie bij pasgeboren kinderen (perinatale obductie) Obductie bij pasgeboren kinderen (perinatale obductie)

Informatie voor ouders

Uw beslissing

Uw kind is overleden. We begrijpen dat het voor u heel moeilijk is om nu beslissingen te nemen. Toch vragen we u om redelijk snel te beslissen of u toestemming geeft voor onderzoek naar de doodsoorzaak van uw kind, een zogeheten obductie.

We hopen dat u door deze informatie een antwoord krijgt op de vragen die u mogelijk heeft. We proberen u eerlijk te vertellen wat er precies gebeurt. We zijn ons ervan bewust dat de tekst hierdoor af en toe wel confronterend kan zijn. Het is belangrijk dat u hetgeen u leest, ook nog bespreekt met elkaar en eventueel met voor u belangrijke personen.

Misschien vraagt u zich af of uw godsdienstige of culturele achtergrond u toestaat om dit onderzoek te laten uitvoeren. Overlegt u dan met een geestelijke die uw geloofsovertuiging kent: dominee, priester, imam of rabbi.

We hopen dat u daarna een goede afweging kunt maken.

Waarom een obductie?

Een obductie kan behulpzaam zijn bij het vinden van de oorzaak van het overlijden van uw kind. Ook kan het bijdragen aan het inzicht of er problemen kunnen ontstaan in een eventuele volgende zwangerschap. Voor uzelf kan het heel belangrijk zijn om precies te weten waaraan uw kind overleden is.

In eerste instantie reageren veel ouders instinctief en emotioneel met een afwijzing. Maar vaak hebben ouders achteraf (soms jaren later) toch behoefte aan meer informatie en betreuren het dan dat ze indertijd obductie hebben afgewezen. Het is onze ervaring dat ouders over het algemeen een positief gevoel overhouden aan het geven van toestemming voor een obductie. Het kan helpen in het rouwproces.

Naast het doel voor u als ouders, heeft de obductie voor artsen, verloskundigen en verpleegkundigen ook als doel het verkrijgen van meer inzicht in de oorzaak van het overlijden en eventueel in de uitgevoerde behandeling. Met dit inzicht hopen wij de zorg voor andere zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen te verbeteren.

Wat is een obductie?

Een obductie is te vergelijken met een operatie en wordt zo uitgevoerd dat de wond achteraf niet direct zichtbaar is. De wond wordt afgedekt met pleisters. We noemen dit onderzoek ook wel sectie of postmortaal onderzoek.

Het onderzoek wordt vanzelfsprekend zorgvuldig en respectvol uitgevoerd. Een patholoog voert de obductie uit. Een patholoog is een arts die zich heeft gespecialiseerd in deze vorm van onderzoek.

Het onderzoek (de obductie)

Obductie bestaat uit een uitwendig en een inwendig onderzoek. Bij het uitwendig onderzoek kijkt de arts uw kind zorgvuldig na en worden gewicht en lengte genoteerd. Er worden gewone foto’s en röntgenfoto’s gemaakt.

Bij het inwendig onderzoek worden de borst­ en buikholte geopend en worden de organen uitgenomen en onderzocht. Daarna plaatst de arts de organen terug, behalve de organen die nog verder onderzocht moeten worden. Ten slotte worden de borst­ en buikholte zorgvuldig gesloten.

Verschillende vormen

Bij een volledige obductie onderzoekt de patholoog naast het lichaam (lichaamsobductie), ook de hersenen. Hiervoor is het nodig om de schedel aan de achterzijde te openen. De wond wordt na het onderzoek nauwkeurig dichtgemaakt, maar deze zal nog wel zichtbaar zijn. In overleg met de arts is een beperkte obductie ook mogelijk. Daarbij onderzoekt de patho­loog bijvoorbeeld alleen het hart en de longen, of alleen de hersenen.

Er zijn situaties waarin bepaalde organen of bepaald weefsel langer worden onderzocht. Dat zijn de volgende situaties:

• Het orgaan is heel klein, zodat het in zijn geheel voor microscopisch onderzoek wordt weggehaald.
• Het betreft een ingewikkelde afwijking van het orgaan die uitgebreider onderzoek nodig maakt.
• Het weefsel of orgaan moet eerst bewerkt worden om het te kunnen onderzoeken. Dit kan enkele dagen, maar soms wel weken duren.

In deze situaties kunnen de weefsels of organen niet met uw kind begraven of gecremeerd worden, maar worden ze later gecremeerd door het ziekenhuis. Als u dat niet wilt, kunt u dat tegen de arts zeggen. U kunt dan samen tot een oplossing komen die voor u aanvaardbaar is.

Toestemming

Onderzoek naar de doodsoorzaak van uw kind gebeurt alleen als u daar toestemming voor geeft. Besluit u geen toestemming te geven, dan wordt geen obductie verricht.

Geeft u toestemming voor een obductie, dan vult de arts een toestemmingsformulier in. Voor het onderzoeken van het hart en/of de hersenen moet apart toestemming worden gegeven, dit kan de arts aangeven op het toestemmingsformulier. Wilt u niet een volledige obductie (bijvoorbeeld alleen een lichaamsobductie), dan staat dit ook duidelijk op het toestemmingsformulier.

Als u toestemming hebt gegeven, dan wordt uw kind binnen vier uur naar het mortuarium overgebracht. Het onderzoek vindt plaats op werkdagen in het mortuarium van Isala en duurt circa drie tot vijf uur.

Wat gebeurt er na de obductie

Bij kinderen vanaf 24 weken

Na het onderzoek kan uw kind mee naar huis, de begrafenisondernemer kan uw kind naar een rouwcentrum elders brengen, maar uw kind kan ook in de rouwkamer van Isala blijven. Van de obductie is in verreweg de meeste gevallen weinig meer te zien. De wond is niet direct zichtbaar, maar wordt bedekt door pleisterverband.

Bij kinderen tot 24 weken

Als uw kind overlijdt bij een zwangerschapsduur van 24 weken of minder, is er geen begraafplicht. Dit betekent dat u de keuze hebt tussen crematie door het ziekenhuis en zelf regelen van de crematie of begrafenis.

Crematie ziekenhuis

Crematorium Kranenburg te Zwolle kan kosteloos de crematie verzorgen. U krijgt altijd deze mogelijkheid aangeboden.

Zelf regelen

Uw kind kan mee naar huis, de begrafenisondernemer kan uw kind naar een rouwcentrum elders brengen, maar uw kind kan ook in de rouwkamer van Isala blijven. Neemt u uw kind mee naar huis of naar een rouwcentrum, dan tekent de arts een verklaring waaruit blijkt dat uw kind is geboren na een zwangerschapsduur van minder dan 24 weken. Met deze verklaring kunt u als ouders of kan de begrafenisondernemer zorgdragen voor begrafenis of crematie.

Uitslag van het onderzoek

Nadat ook microscopisch onderzoek is gedaan, geeft de patholoog de resultaten van het onderzoek (in de vorm van een schriftelijk verslag) door aan de arts die de obductie heeft aangevraagd. Dat is meestal de arts die u en uw kind heeft behandeld.

Als u daar prijs op stelt, maakt deze arts een afspraak met u om de uitslag van het onderzoek te bespreken. Deze afspraak is meestal zo’n twee maanden na de obductie, als het onderzoek en het verslag helemaal afgerond zijn. Is er hersenonderzoek gedaan, dan is een definitief verslag pas na vier maanden beschikbaar.

Ook uw huisarts ontvangt van de patholoog een kopie van het verslag.

Contact

We zijn ons ervan bewust dat deze informatie nogal confronterend kan zijn. Maar we hopen dat het u helpt bij het maken van uw keuze. Heeft u nog vragen, stelt u die dan gerust aan de arts of verpleegkundige.

Het is belangrijk dat u een weloverwogen beslissing neemt. Een gesprek met iemand die u na staat (familie, vrienden) of uw huisarts kan daarbij heel zinvol zijn.

Heeft u binnenkort een afspraak? Dan vindt u tijd en plaats waar u verwacht wordt in uw afspraakbevestiging.

Verantwoording tekst

Voor het schrijven van deze informatie heeft Isala gebruikgemaakt van het ‘Handboek Perinatale Sterfte’ van het Academisch Ziekenhuis Utrecht (AZU) en van informatie van het Erfocentrum over dit onderwerp.​