Maagkanker (PID): H2 Maagkanker en onderzoeken Maagkanker (PID): H2 Maagkanker en onderzoeken

Patiënten Informatie Dossier

Over de maag

De maag is onderdeel van het spijsverteringskanaal en ligt linksboven in de buik, vlak onder het middenrif. Het middenrif is een grote ‘koepelvormige’ ademhalingsspier. Deze spier vormt de scheiding tussen de borst- en de buikholte.

De maag bestaat uit verschillende gedeelten: 

• de maagingang (cardia): hier mondt de slokdarm uit in de maag;
• de maagkoepel (fundus): dit is het gedeelte dat tegen het middenrif aanligt;
• het middelste deel van de maag (corpus);
• de maaguitgang met de sluitspier (pylorus): hier verlaat het voedsel de maag en komt het in de dunne darm terecht.

Afbeelding 2: Maag

In de maag gebeurt de tijdelijke opslag en voorbewerking van voedsel. Het slijmvlies van de maag produceert maagsap. Dit bestaat uit zoutzuur, slijm en stoffen die betrokken zijn bij de eerste fase van de voedselvertering.

Afbeelding 1: Maag en omringende organen

Organen die vlakbij de maag liggen, zijn: de slokdarm, de lever, de galblaas, de alvleesklier, de dunne darm, de dikke darm en de milt.

Wat is maagkanker?

Bij maagkanker is een kwaadaardige tumor (gezwel) in de maag ontstaan. Kwaadaardig betekent: 

• dat een tumor in de omliggende weefsels groeit en deze beschadigt, waardoor klachten kunnen ontstaan;
• dat de tumor steeds blijft groeien, waardoor die steeds meer schade aanricht op de plaats waar die zich bevindt;
• dat de tumor kan uitzaaien, dat wil zeggen: uit het gezwel kunnen cellen naar andere plaatsen in het lichaam worden vervoerd, waar ze tot nieuwe gezwellen kunnen uitgroeien.

In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 1.500 mensen maagkanker vastgesteld. Maagkanker komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen. Het merendeel van de mensen die maagkanker krijgen, is ouder dan 60 jaar.

Oorzaak

De precieze oorzaak van maagkanker is onduidelijk. Zo kan een poliep (een woekering van het maagslijmvlies) maagkanker veroorzaken. De Helicobacter pylori-bacterie wordt ook in verband gebracht met maagkanker. Daarnaast kan een langdurige maagslijmvliesontsteking, die blijvende veranderingen in het weefsel veroorzaakt, op termijn de kans op maagkanker vergroten.
Bij ongeveer drie tot vijf procent van de mensen met maagkanker lijkt erfelijkheid een rol te spelen. Bij deze mensen komt het vaak op jonge leeftijd voor, dat wil zeggen: vóór hun 40ste levensjaar.

Soorten tumoren

Er bestaan verschillende soorten tumoren van de maag. Deze soorten tumoren onderscheiden zich door het type weefsel waaruit ze bestaan: 

• Adenocarcinoom is een vorm van maagkanker die het meest voorkomt - in circa 95 procent van alle gevallen - en ontstaat in het slijmvlies van de maag. Carcinoom is een ander woord voor kwaadaardige tumor of kanker. 
• Gastro Intestinale Stroma Tumor (GIST) is een zeldzame vorm van kanker die ontstaat uit het steunweefsel in met name het maagdarmkanaal. GIST valt onder de groep van wekedelentumoren of sarcomen. GIST komt even veel voor bij mannen als bij vrouwen en kan op elke leeftijd optreden. Meestal wordt de diagnose op latere leeftijd gesteld. 
• Neuro-Endocriene Tumoren (NET) zijn kwaadaardige tumoren die tamelijk zeldzaam zijn. Een NET kan op veel plekken in het lichaam voorkomen. Meestal ontstaan ze echter in de blindedarm, de maag, de dunne darm, de dikke darm of de longen. NET kunnen klachten geven door de plaats en grootte van de tumor. NET kunnen hormoonachtige stoffen produceren. Deze ‘hormonen’ kunnen ook allerlei klachten veroorzaken.

In een vroeg stadium beperkt maagkanker zich tot een klein gebied in de maag, zonder doorgroei in de maagwand. Een gezwel in de maag kan vervolgens op verschillende wijzen groeien: 

• Een tumor kan via de maagwand in het onderste deel van de slokdarm groeien. Dit kan met name gebeuren bij een gezwel in het gebied van de maagingang. 
• Een tumor kan via de maagwand in het bovenste deel van de dunne darm groeien. Dit kan met name gebeuren bij een gezwel in het gebied van de maaguitgang. 
• Een tumor kan dwars door de maagwand heen groeien en de buitenkant van de maag bereiken. Het komt voor dat het gezwel in aangrenzende organen groeit, bijvoorbeeld in de alvleesklier, de dikke darm of de lever. Wanneer de tumor doorgroeit, neemt de kans toe dat er kankercellen losraken en worden verspreid. Op deze manier ontstaan er uitzaaiingen. Verspreiding kan plaatsvinden zowel via de lymfestroom als via het bloed. Op deze manier kunnen kankercellen in een later stadium ook andere lymfkliergebieden en organen bereiken, zoals de lever en de longen. Kankercellen kunnen ook losraken en zich in de buikholte verspreiden en daar uitgroeien tot uitzaaiingen. Er kan daardoor vocht in de buik ontstaan waardoor deze in omvang toeneemt en pijnlijk kan aanvoelen.

Onderzoeken 

Kijkonderzoek (gastroscopie) en weefselonderzoek

Een maag-, darm- en leverarts (MDL-arts) zal een gastroscopie uitvoeren. Bij een gastroscopie kijkt hij via een flexibele slang (gastroscoop) in de slokdarm en de maag. Als hij afwijkingen vaststelt, neemt hij een stukje weefsel af voor onderzoek. Een patholoog onderzoekt dit weefsel in het laboratorium.
Wanneer de arts een tumor in de maag vindt, zal vervolgonderzoek plaatsvinden. Dit is nodig om een beeld te krijgen hoe ver de tumor is doorgegroeid in de omgeving en om te kijken of er eventuele uitzaaiingen zijn. Vervolgonderzoek bestaat meestal uit een CT-scan (Computer Tomografie) en bloedonderzoek.

CT-scan (Computer Tomografie)

Bij een CT-scan worden er foto’s gemaakt van de borstholte en de buik om de grootte van de tumor in de maag vast te stellen en eventuele uitzaaiingen op te sporen. De CT-scan geeft een nauwkeurige afbeelding van dwarsdoorsneden van uw lichaam.

Bloedonderzoek

De MDL-arts vraagt een algemeen bloedonderzoek aan, dat onder andere informatie geeft over uw nier- en leverfunctie.

Wanneer krijgt u uitslag?

De maag-, darm- en leverarts geeft u, het liefst waar uw familie of naaste bij is, de uitslag van de onderzoeken. De uitslagen van de onderzoeken zijn na ongeveer een week bekend.

Daarna vindt er onderling overleg plaats tussen de specialisten van het behandelteam. Wij noemen dat het multidisciplinair overleg (MDO). Dit is een bespreking waarbij alle specialisten op het gebied van maagkanker aanwezig zijn, onder wie de maag-, darm- en leverarts, oncologisch chirurg, internist-oncoloog, radiotherapeut-oncoloog, radioloog, patholoog, nucleair geneeskundige en regieverpleegkundige oncologie. Daar wordt elke patiënt uitgebreid besproken en wordt een behandelplan vastgesteld.