Patiënten Informatie Dossier
Risicofactoren
Iedereen kan een hart- of vaatziekte krijgen. Er zijn oorzaken die de kans op zo’n ziekte vergroten. Wij noemen dat risicofactoren. Risicofactoren zijn onder andere: roken, een hoge bloeddruk, een hoog cholesterol, diabetes, overgewicht en veel stress. Aan sommige oorzaken kunt u niets doen. Andere risicofactoren kunt u wel zelf kleiner maken. Het overzicht van al uw risicofactoren noemen we uw risicoprofiel. Met uw risicoprofiel kunnen we inschatten of uw risico voor hart- en vaatziekten echt is verhoogd. Wanneer u zelf begrijpt wat uw risicoprofiel is, verlaagt dat de kans op hart- en vaatziekten.
Samen met de verpleegkundige en/of verpleegkundig specialist bekijkt u uw risicoprofiel en hoe u de kans op een gezond leven kunt verbeteren. Dat kan betekenen dat u uw manier van leven moet gaan aanpassen. De manier waarop u leeft noemen wij ook wel leefstijl. Het aanpassen van uw leefstijl kan lastig zijn, maar u zult merken dat u zich waarschijnlijk fitter gaat voelen.
U kunt zelf uw risico op een hart- of vaatziekte sterk verlagen door:
- te stoppen met roken
- door af te vallen
- gezond te eten
- meer te bewegen
- minder alcohol te drinken
- medicijnen te gebruiken om het risico op hart- en vaatziekten verder te verlagen
Doelen
U kunt zelf veel doen voor uw gezondheid, maar makkelijk is dat niet altijd. Het is handig om van tevoren goed na te denken waarom u uw leefstijl wilt veranderen. Als u weet waarom u uw risicofactoren wilt aanpakken, is het makkelijker om te blijven doorzetten. Samen met de verpleegkundige gaat u daarom doelen maken om uw gezondheid te verbeteren. Dat kan over van alles gaan en voor iedereen verschillend zijn. Het gaat erom dat u kijkt naar wat u belangrijk vindt om zo goed mogelijk te herstellen en uw dagelijks leven weer op te pakken.
Samen bedenkt u:
- hoe u uw doel gaat bereiken
- hoe u het kunt volhouden
- hoe u om steun of advies kunt vragen
- hoe u uzelf kunt belonen als u uw doel heeft behaald
Wat kunt u zelf veranderen
Waar kunt u aan denken?
Roken
- Tast de slagaders aan.
- Verhoogt de hartslag en de bloeddruk.
- Verlaagt ’goede’ cholesterol HDL. Ons lichaam heeft cholesterol nodig om goed te kunnen functioneren. Overal in het lichaam is cholesterol nodig. Om op de juiste plek te komen wordt het via het bloed vervoerd.
Waarom cholesterol nodig is
Cholesterol is een vetachtige stof die in ons lichaam voorkomt in kleine bolletjes. Het lichaam gebruikt cholesterol als bouwstof voor
lichaamscellen en hormonen. Het meeste cholesterol wordt aangemaakt in de lever. Een klein deel zit in ons eten. Normaal
gesproken maakt het lichaam precies genoeg cholesterol aan. Onder allerlei omstandigheden kan dit uit balans raken. Te veel cholesterol is schadelijk.
Goed en slecht cholesterol
Cholesterol is altijd hetzelfde stofje. Om de kleine bolletjes cholesterol zit een laagje eiwit. Dit laagje zorgt ervoor dat het cholesterol door het bloed vervoerd kan worden. De 2 belangrijkste eiwit-cholesteroldeeltjes zijn LDL en HDL. LDL wordt slecht cholesterol genoemd en HDL goed cholesterol.
Ongezond eten en drinken
- veroorzaakt overgewicht
- verhoogt de bloeddruk
- verhoogt het cholesterolgehalte
- verhoogt het glucosegehalte (bloedsuiker)
- verhoogt de kans op stolsels in uw bloed
- grotere kans op hart- en vaatziekten
Teveel alcohol drinken
- verhoogt de bloeddruk
- grotere kans op hart- en vaatziekten
- te weinig bewegen, teveel stil zitten, laag uithoudingsvermogen
- verhoogt de bloeddruk
- verhoogt het cholesterolgehalte
- veroorzaakt overgewicht
- grotere kans op hart- en vaatziekten
Te hoge bloeddruk
- verhoogt de kans op hart- en vaatziekten
- verhoogt de kans op hartfalen en daardoor werkt uw bloedsomloop niet goed
- verhoogt de kans op chronisch nierfalen. Nierfalen betekent dat de nieren niet goed meer werken. Dat is een gevolg van andere
aandoeningen. Bij chronisch nierfalen werken de nieren langzaam steeds slechter. In het begin merkt u er weinig van, omdat de gezonde delen van de nier het nog kunnen goedmaken. Op een gegeven moment kunnen de nieren het niet meer aan. Dan beginnen de klachten op te treden.
Te hoog cholesterol
- meer kans op hart- en vaatziekten door teveel slecht cholesterol (LDL)
Te hoge glucosewaarden
- het bloedsuikergehalte (bloedglucose) is de hoeveelheid glucose die in het bloed zit op een bepaald moment. Het lichaam haalt bloedsuiker vooral uit voeding. Koolhydraten die u eet, zoals in brood en aardappelen, komen als glucose in het bloed. Deze bloedglucose (bloedsuiker) gaat het hele lichaam door en geeft alle cellen energie. Bloedsuiker is van levensbelang: u kunt niet zonder.
- meer kans op hart- en vaatziekten
Overgewicht
- verhoogt de bloeddruk
- verhoogt het cholesterol
- leidt tot hogere glucosewaarden in het bloed
- leidt tot grotere kans op hart- en vaatziekten
Teveel stress
- kan oorzaak zijn van een ongezonde manier van leven
- verhoogt de bloeddruk
- kan hart- en vaatziekten steeds erger maken
- verhoogt de kans op depressieve klachten
- veel en vaak stress verhoogt de kans op hart- en vaatziekten
Slordig in het gebruiken van medicijnen
- medicijnen voor bijvoorbeeld bloeddruk, cholesterol of trombose werken alleen als ze volgens voorschrift van de arts worden ingenomen
Waar kunt u niets aan doen?
- erfelijkheid. Een aandoening of ziekte wordt dan bepaald door uw genen. Eerdere generaties in uw familie hebben de aandoening of ziekte ook gehad.
- geslacht. Mannen hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
- leeftijd. Over het algemeen geldt dat hoe ouder u bent hoe minder de kwaliteit van het hart en de bloedvaten is.
U kunt de volgende informatie aan dit hoofdstuk toevoegen:
- uitslagen risicoprofiel start hart- en vaatrevalidatie
- kaart Stel doelen
- uitslagen risicoprofiel einde hart- en vaatrevalidatie