Onze ogen hebben traanvocht van een goede kwaliteit nodig, zodat ze niet uitdrogen. Sommige mensen hebben niet genoeg traanvocht of traanvocht van een slechte kwaliteit. Hun ogen gaan branden en steken of scheiden slijm af. Soms leidt dit weer tot veel tranen, die echter niet goed genoeg zijn om een traanfilm te maken.
Wat is een traanfilm?
Bij elke knipperslag van het oog wordt traanvocht in een dun laagje - de traanfilm - gelijkmatig over het oog verdeeld. De traanfilm houdt het oog glad en beschermt het tegen de buitenlucht. De traanfilm bestaat uit een olieachtige laag, een waterige laag en een slijmachtige laag. Het olieachtige buitenste laagje van de traanfilm wordt gemaakt door kleine kliertjes in de oogleden (de kliertjes van Meibom) en voorkomt te snelle verdamping van het traanvocht. Het middelste laagje wordt gemaakt door de traanklier boven de buitenste ooghoek in de oogkas. Dit laagje wast het oog schoon van vuil en stof. De slijmachtige binnenste laag van de traanfilm komt uit de kleine kliertjes in het bindvlies van het oog en zorgt ervoor dat de waterige laag zich gelijkmatig over het oog verdeelt en zich er goed aan vasthecht.
Afbeelding 1: TraanfilmWat zijn de oorzaken?
- allergie;
- hoge leeftijd;
- lichamelijke aandoeningen als de ziekte van Sjögren of homonale afwijkingen;
- geneesmiddelen;
- afwijkingen aan de oogleden of het bindvlies;
- te weinig of een slechte knipperbeweging of slapen met halfopen ogen (bijvoorbeeld bij een aangezichtsverlamming).
Diagnose
In de meeste gevallen kan de oogarts de oorzaak opsporen en behandelen. De volgende twee testen kan de oogarts zelf uitvoeren:
- Schirmertest: het meten van de hoeveelheid tranen. Dit gebeurt door de ogen te verdoven en dan een papierstrookje in de ogen te plaatsen. Na vijf minuten wordt gekeken hoeveel tranen in het papierstrookje zijn gelopen.
- Test voor de kwaliteit van de tranen: de break-up time (BUT)-test. Hierbij wordt met fluoresceïne gekeken naar de mate van verdamping van de traanfilm.
Verder kunt u naar een andere specialist (internist of reumatoloog) gestuurd worden voor onderzoek naar de mogelijk onderliggende oorzaak.
Behandeling
Behandeling is meestal niet eenvoudig, omdat het lang niet altijd lukt om de oorzaak van droge ogen weg te nemen. Als het probleem wordt veroorzaakt door een ontsteking, dan wordt deze behandeld. Als de traanklier of het bindvlies van het oog door ziekte onherstelbaar beschadigd is, dan is het van belang om irritatie zo veel mogelijk te verminderen. Bijvoorbeeld door kunstmatig traanvocht toe te voegen in de vorm van 'kunsttranen' of een gel die een aanvulling vormt op de eigen tranen. Ook kan men proberen het aanwezige traanvocht zo lang mogelijk vast te houden. U kunt eventueel een beschermende bril dragen.
Wat kunt u zelf doen?
Als u merkt dat u onder bepaalde omstandigheden meer klachten heeft, probeer dan deze omstandigheden te veranderen. Als uw traanvocht te snel verdampt, kunt u:
- bijvoorbeeld de luchtvochtigheid in huis vergroten;
- een speciale (fiets)bril met afgesloten zijkanten dragen;
- zaken die extra droogte of irritatie geven beter vermijden (föhn, ventilator, airconditioning, rook);
- regelmatig oogdruppels gebruiken. Indien u stopt met druppelen zullen de klachten terugkeren;
- beter geen contactlenzen gebruiken.
Laat uw ogen door de oogarts controleren om complicaties te voorkomen.
Contact
Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met:
Oogheelkunde
088 624 30 40 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
088 624 50 00 (bij spoed na 17.00 uur en in het weekend)