Een scheur in de voorste kruisband is een ernstige blessure. Het gaat vaak samen met letsel van de meniscus, het kraakbeen of andere banden. Meestal is een verdraaiing van de knie de oorzaak. In deze folder leest u hoe deze blessure ontstaat, welke klachten erbij horen en hoe de behandeling eruit ziet.
Over de knie
Het kniegewricht is een stabiel gewricht. Hier zorgen de vele banden (ligamenten) van de knie voor. Er zijn vier belangrijke banden die voor stevigheid van de knie zorgen:
- de binnenste kruisband;
- de buitenste kruisband;
- de voorste kruisband;
- de achterste kruisband.
Waar zit de voorste kruisband?
De voorste kruisband loopt in het midden van de knie. De voorste knieband verbindt de achterkant van het bovenbeen met de voorkant van het onderbeen. Hij loopt voor de achterste kruisband langs (zie afbeelding 1).
Afbeelding 1: het dijbeen (femur), scheenbeen (tibia), knieschijf (patella), kuitbeen (fibula), voorste kruisband en achterste kruisband
Een gescheurde voorste kruisband
De voorste kruisband zorgt ervoor:
- dat het scheenbeen niet naar voren kan bewegen;
- dat het scheenbeen niet te veel kan draaien ten opzichte van het dijbeen.
Zo zorgt de voorste kruisband voor stabiliteit van de hele knie. Vooral bij het maken van voor- en achterwaartse bewegingen en bij draaibewegingen. Ook ondersteunt de voorste kruisband de binnenste en buitenste banden bij de stabiliteit van de knie.
Wat zijn de oorzaken?
Een scheur van de voorste kruisband komt meestal door:
- sportletsel;
- een (verkeers)ongeluk.
Op afbeelding 2 en 3 ziet u een gescheurde voorste kruisband.
De scheur ontstaat vaak als de knie met veel kracht gedraaid wordt terwijl uw voet op de grond staat. Ook kan de voorste kruisband scheuren als u uw knie overstrekt. Met name bij sporten met veel kap-, draai en sprongbewegingen, zoals voetbal, hockey, basketbal en handbal, komt een scheur in de voorste kruisband vaker voor. In de meeste gevallen is er geen botsing met de tegenpartij geweest.
Afbeelding 2 en 3: gescheurde voorste kruisband
Wat zijn de klachten?
Vaak horen patiënten een knak, knap of een scheurend geluid op het moment dat het gebeurt. Daarbij voelt het alsof het onderbeen loskomt van het bovenbeen. De knie doet pijn en vaak wordt de knie binnen een paar uur dik. Direct nadat het gebeurd is, kunt u niet meer op uw been staan.
De zwelling en pijnklachten worden vaak binnen 2 tot 4 weken minder. U kunt dan ook weer lopen met uw been. De belangrijkste klacht die mensen kunnen hebben na een scheur van de voorste kruisband is instabiliteit van de knie. De knie voelt dan niet meer stevig aan, waardoor u de knie kunt verzwikken (of u bent steeds bang dat dit gebeurt). Dit kan zowel in het dagelijks leven als tijdens het sporten zijn.
Welke onderzoek wordt er gedaan?
De orthopedisch chirurg (of een arts in opleiding/physician assistant) stelt u eerst vragen en doet daarna lichamelijk onderzoek. Als de knie nog pijnlijk en gezwollen is, is de knie lastig te onderzoeken. Daarom kan het nodig zijn om het onderzoek na een aantal dagen nog eens te herhalen.
Vaak zullen er ook röntgenfoto’s worden gemaakt om te zien of er schade is aan de botten of het kraakbeen van de knie. Ook wordt er meestal een MRI-onderzoek van de knie gedaan. Om te onderzoeken of er ook ander bandletsel of meniscusschade is. Daarna wordt er een behandelplan gemaakt.
Wat is de behandeling?
In Isala zijn wij gespecialiseerd en ervaren in het behandelen van voorste kruisbandletsel. Voor een zo goed mogelijk behandeling werken wij in de regio samen met gespecialiseerde (sport)fysiotherapeuten en orthopedisch chirurgen. Informatie over deze samenwerking kunt u vinden op www.vkbnetwerkzwolle.nl.
Acute fase
In de acute fase heeft u vaak pijn en is uw knie gezwollen. Het doel van de behandeling in de acute fase is pijnvermindering en het verminderen van zwelling. Soms krijgt u krukken om het aangedane been te ontlasten. U wordt direct naar de fysiotherapeut gestuurd om u goed te begeleiden. Van de fysiotherapeut krijgt u oefeningen om te voorkomen dat uw spierkracht snel afneemt. Na de acute fase kan er een conservatieve behandeling starten of wordt u geopereerd.
Conservatieve (niet-operatieve) behandeling
Niet alle voorste kruisbandletsels hoeven geopereerd te worden. Uw orthopedisch chirurg bespreekt samen met u welke behandeling voor u de beste optie is.
Als de zwelling en pijn afgenomen zijn, kunt u uw knie weer voorzichtig bewegen. U zult merken dat u uw knie steeds beter kunt belasten. Onder begeleiding van een fysiotherapeut gaat u de belastbaarheid van uw knie nog verder uitbouwen. Hierbij wordt er onder andere aandacht besteed aan hoe u loopt en doet u spierkrachtoefeningen en balansoefeningen.
Bij veel mensen is deze conservatieve behandeling voldoende om zonder al te veel klachten de knie te kunnen gebruiken.
Operatieve behandeling
Er kan ook een operatie nodig zijn. Bijvoorbeeld als u:
- in het dagelijks leven instabiliteitsklachten (‘verzwikken’) houdt ondanks de behandeling van de fysiotherapeut;
- als jonge sporter merkt dat uw knie tijdens het sporten instabiel blijft;
Samen met uw arts kunt u bespreken of en welke operatie voor u de beste optie is. Tijdens de operatie verwijdert de chirurg de voorste kruisband. Deze wordt vervangen door een lichaamseigen pees (bijvoorbeeld de hamstringpees) of door donorweefsel. Welke techniek bij u het beste is, hangt af van:
- uw klachten;
- uw activiteiten;
- overig letsel in de knie (bijvoorbeeld kraakbeenschade en/of meniscusletsel);
- de voorkeur van de orthopedisch chirurg.
Na de operatie
Na de operatie is bij het overgrote deel van de patiënten de instabiliteit verdwenen. Een groot deel van de patiënten haalt ook weer het oude sportniveau. Er is echter een deel van de patiënten waarbij het niet lukt om dit oude niveau te halen. De kans dat u uw oude sportniveau haalt, hangt ook af van uw inzet tijdens het revalidatietraject.
De totale revalidatie totdat u weer kunt sporten op uw oude niveau duurt gemiddeld 9 maanden.
Complicaties
De operatie wordt door gespecialiseerde kniechirurgen uitgevoerd. Zij doen dit met zorg. Toch kunnen er soms complicaties optreden:
- Algemene complicaties die kunnen optreden zijn: een wondinfectie, een trombosebeen, anesthesiegerelateerde risico’s en een nabloeding.
- Specifieke complicaties zijn het opnieuw optreden van een scheur in de nieuwe voorste kruisband, een gevoelsstoornis van de huid aan de voorzijde van de knie en een blijvend stijve knie.
Het opereren op het juiste moment is belangrijk om een stijve knie te voorkomen. De knie moet eerst tot rust komen. De operatie wordt daarom pas gepland als u uw knie weer kunt bewegen en de zwelling is afgenomen. Meestal duurt dit 6 weken.
Na een scheur in de voorste kruisband heeft u een grotere kans op het ontstaan van slijtage van de knie op latere leeftijd. Dit hogere risico op slijtage is er zowel na een conservatieve behandeling als na een operatie. Gelukkig komen de complicaties niet vaak voor.
Contact
Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de locatie waar u onder behandeling bent:
Zwolle, Kampen of Heerde
Orthopedie
088 624 56 56 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
Meppel of Steenwijk
Orthopedie
088 624 96 56 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.