De Spoedeisende hulp (SEH) van Isala Zwolle en Meppel deed in de eerste week van oktober mee aan de landelijke meetweek van kenniscentrum VeiligheidNL. Dit om meer inzicht te krijgen in het aantal ongevallen met een fatbike in vergelijking met de e-bike en gewone fiets. SEH-arts Harry Achterberg: ‘Het is goed dat hier aandacht voor is.’
In de meetweek turfden ruim 80 ziekenhuizen met een SEH alle ongevallen met een fatbike, e-bike en niet-elektrische fiets. Dit om per type fiets inzicht te krijgen in de leeftijdscategorieën van de slachtoffers, het soort letsel, of iemand wel of geen helm droeg en of er wel/geen opname of operatie moest plaatsvinden.
Resultaten
Er werden tijdens de week 1.291 fietsslachtoffers geteld. In 96 gevallen betrof het een fatbike, in 480 gevallen een e-bike. In 715 gevallen betrof het een andere fiets. 3 procent van de fatbikers en 6 procent van de e-bikers die zich meldden op de SEH droegen een helm.
Bij Isala Zwolle en Meppel zijn in totaal 33 fietsongevallen geregistreerd. Van de ongevallen reden 20 mensen op een e-bike en 1 op een fatbike. De overige slachtoffers reden op niet-elektrische fietsen. Hierbij ging het vaak gaat om race- of mtb-ongevallen.
Van de slachtoffers van de elektrisch aangedreven fietsen was ongeveer de helft jonger dan 18 jaar of ouder dan 55 jaar. Het ging dan om breuken en/of hersenletsel. 4 personen moesten worden geopereerd.
In Zwolle was het een relatief rustige week, in Meppel ging het om een gebruikelijk beeld. Vanuit Meppel worden ernstige ongevallen overigens naar Zwolle gebracht.
Oorzaken
SEH-arts Harry Achterberg vindt het goed dat hier aandacht voor is. Hij ziet in het algemeen veel letsel bij fietsslachtoffers. Het letsel op elektrische fietsen of fatbikes is vaak ernstiger dan op gewone fietsen. Er is met name meer sprake van hersenletsel.
'We zien vooral veel letsel bij jongeren. Met name bij schoolgaande kinderen die met de sturen in elkaar komen. Dat gebeurt met de gewone fiets ook, maar omdat een elektrische fiets sneller is, kan zo'n valpartij vaker leiden tot letsel. De tweede categorie die we veel zien, is de 60-plusser die met veel drank op gaat fietsen op de e-bike. Oudere mensen hebben doorgaans een trager reactievermogen en minder spierkracht dan jongere mensen. Deze 2 categorieën vormen bij ons het merendeel van de totale letselgevallen door fietsongelukken.’
Harry vindt het lastig om specifiek de fatbike als boosdoener aan te wijzen. Volgens hem is de hoeveelheid letsel door fietsongelukken al flink terug te brengen als mensen hun gedrag aanpassen. Volgens Harry kunnen mensen die te veel hebben gedronken, beter niet op de fiets stappen. Ook niet als het een gewone fiets is. ‘We zien echt een stijgende lijn als het weekend in zicht is, met als piek het weekend zelf, van mensen die laat op de avonds of 's nachts na een fietsongeluk op de SEH belanden.’
Helm dragen
Verder raadt hij iedereen aan om een helm te dragen als ze gaan fietsen, ook op de gewone fiets. ‘Ik heb 20 jaar in Noorwegen gewoond. Daar droeg iedereen een helm terwijl niemand een e-bike had. Hier draagt niemand een helm op de fiets en zien we veel letsel. En eerlijk gezegd: sinds ik in Nederland woon, draag ik ook geen helm meer. Het is toch een stukje ijdelheid. Maar een helm is een heel goedkope verzekering die hersenletsel voorkomt en daarmee ook de sociale, financiële en emotionele schade die ermee gepaard gaat.’
Harry verwacht dat deze twee gedragswijzigingen kunnen leiden tot een halvering van het ernstige letsel. Daarnaast zouden e-bike- en fatbike-gebruikers zich volgens Harry meer bewust moeten zijn van het feit dat ze echt een stuk sneller gaan dan de rest. ‘Ze moeten zich aanpassen aan het andere verkeer. En het is voor hen goed om te beseffen dat het voor bijvoorbeeld automobilisten lastig in te schatten is hoe snel ze gaan, zeker in het donker. Pas dus op en wees er zeker van dat iemand je heeft gezien voordat je bijvoorbeeld een kruising oversteekt.’