Vorig jaar is de afdeling Orthopedie van Isala in studieverband een pilot gestart waarbij keuzehulpen worden ingezet bij patiënten met heup- en knieartrose. De reacties van patiënten en medisch specialisten over het gebruik van de keuzehulp zijn heel positief.
Patiënten hebben bij binnenkomst in de spreekkamer vaak een beperkte kennis over diagnose en behandelopties en een geringe bewustwording van wensen en behoeftes. Een groot deel van de tijd wordt dus besteed aan informatievoorziening tijdens het consult en daar sluit gezamenlijke besluitvorming niet op aan.
Wetenschapscoördinator Roelina Munnik en orthopedisch chirurg Harmen Ettema onderzoeken vanuit een samenwerking met het Radboudumc de meerwaarde van de keuzehulp in de chirurgische praktijk. Orthopedie is in september 2022 gestart met het inzetten van de keuzehulp Heupartrose en in januari 2023 met de keuzehulp Knieartrose. Tot nu toe zijn deze al meer dan 1100 keer uitgereikt en de respons is boven de 70%!
Hoe werkt het precies?
Roelina: ‘Het samen beslissen willen we juist versterken en de keuzehulp lijkt hier een waardevolle tool. Als een patiënt met verdenking artrose (slijtage) aan de knie of heup naar Orthopedie wordt verwezen, mailen wij voorafgaand aan het eerste polibezoek een link naar de keuzehulp. In die keuzehulp, van provider PatientPlus, wordt eerst met korte en duidelijke teksten en plaatjes uitgelegd wat artrose precies is en vervolgens worden de verschillende behandelingen uitgelegd. Dat kan zijn: aanpassen leefstijl (bewegen, afvallen, e.d.), pijnstillers, fysiotherapie of een operatie.
Alle behandelingen worden toegelicht, met de voor- en nadelen en eventuele risico’s. Vervolgens krijgt de patiënt vragen voorgelegd om meer inzicht te krijgen in zijn/haar eigen wensen en behoeftes. De keuzehulp geeft uitdrukkelijk géén advies voor een bepaalde keuze, omdat gestreefd wordt naar gezamenlijke besluitvorming; dus door de patiënt en medisch specialist. Door het lezen en invullen van de keuzehulp zijn patiënten zich veel bewuster wat de diagnose artrose voor hen betekent en ze kunnen zich beter voorbereiden op het gesprek met de orthopedisch chirurg en gerichte vragen stellen.’
Gepast gebruik
Orthopedisch chirurg Harmen Ettema: ‘Ook voor ons medisch specialisten is de keuzehulp een goede voorbereiding van het eerste consult. Het resultaat van de ingevulde keuzehulp staat in HiX, waardoor wij direct kunnen zien wat de patiënt heeft ingevuld. Veel mensen denken nog steeds dat een knie- of heupporthese onvermijdelijk is, maar dat is niet per se de beste oplossing. Doordat patiënten beter zijn voorbereid, kunnen we toegespitster in gesprek en samen beslissen over de best passende behandeling.. Het valt me echt op dat ik steeds minder de vraag krijg: “Wat vindt u, dokter, wat ik moet doen?”
‘Doordat patiënten beter geïnformeerd zijn en zich meer bewust zijn van wensen en behoeftes, is de verwachting dat een kleiner deel van de patiënten aanvullende consulten nodig heeft. Daarbij is de voorspelling dat het percentage operaties zal dalen en er meer patiënten teruggaan naar de 1e lijn voor conservatieve behandeling.
Het project sluit dan ook heel mooi aan bij onze strategie Gepast Gebruik van Zorg. Binnen Orthopedie, maar ook binnen onze beroepsvereniging hebben we de nut van bepaalde ingrepen bekeken en welk voordeel die voor de patiënt opleveren. Daar is een lijst ingrepen en behandelingen uit voortgekomen die we nu niet meer of veel minder vaak uitvoeren, zoals kijkoperaties van de knie. Uit zorgevaluatie-onderzoek is gebleken dat bij artrose oefentherapie bij bepaalde patiënten op de lange termijn net zo goed werkt als een operatieve ingreep. Terwijl een operatie natuurlijk veel ingrijpender is voor de patiënt, meer risico op complicaties met zich meebrengt en ook nog duurder is.’
Doel van de studie
Roelina: ‘De multicenter Evalu-Aid studie heeft als doel te weten te komen of het gebruik van een keuzehulp invloed heeft op het percentage knie- en heupvervangende operaties en op hoe het samen beslissen wordt ervaren door de patiënt en specialist. Dit laatste wordt inzichtelijk gemaakt door middel van vragenlijsten. Eind augustus eindigt de inclusie en daarna zullen de resultaten volgen. De reacties van patiënten en specialisten over het gebruik van de keuzehulp zijn in ieder geval heel positief.’
‘Inmiddels zet een klein aantal specialismen van Isala een keuzehulp in. Als de data uit deze studie de meerwaarde in onder meer de spreekkamer aantoont, zal dit bijdragen aan de besluitvorming deze tool breder in te zetten binnen Isala en daarbuiten ter ondersteuning bij gezamenlijke besluitvorming en Gepast Gebruik van Zorg.’