Eén van de zorgverleners waarmee een patiënt met blaaskanker in Isala in contact komt, is de regieverpleegkundige oncologie op de polikliniek urologie. Marion Luijben is één van deze regieverpleegkundigen. Heeft de patiënt een operatie nodig, dan wordt hij of zij opgenomen op de verpleegafdeling. Hier is verpleegkundige Paula Breukelman één van de vaste gezichten.
Op de foto links Marion Luijben en rechts Paula Breukelman
Marion: ‘Als regieverpleegkundigen blijven we gedurende de hele behandeling het vaste aanspreekpunt voor de patiënt. We proberen zo goed mogelijk te kijken naar wat iemand nodig heeft. Tijdens het spreekuur op de polikliniek geven we voorlichting over de ziekte en behandeling en zorgen we voor ondersteuning en begeleiding. Soms bezoeken we een patiënt ook tijdens opname in het ziekenhuis. Daarnaast kunnen patiënten bellen of via de mail contact met ons opnemen bij vragen of klachten. We hebben laagdrempelig contact met de uroloog maar hebben ook korte lijntjes met andere specialisten die ook betrokken kunnen zijn bij het proces, waaronder de oncoloog en radiotherapeut.’
Patiënten die een blaasverwijderende operatie krijgen, worden opgenomen op de verpleegafdeling. Hier werkt verpleegkundige Paula Breukelman. ‘Bij ons lopen er naast de algemeen verpleegkundigen ook 9 oncologieverpleegkundigen rond. Daar ben ik er 1 van. Verder zijn er 2 stomaverpleegkundigen en zijn een aantal collega’s regieverpleegkundige. Dit is een andere rol dan de regieverpleegkundige op de poli. Een regieverpleegkundige op de verpleegafdeling heeft een coördinerende rol en zorgt bijvoorbeeld voor scholingsmomenten wanneer er vragen zijn vanuit het team. Daarnaast kan hij of zij ad hoc reageren in situaties waarin bijvoorbeeld knelpunten voorkomen.’
Goed voorbereiden
Beide verpleegkundigen proberen hun patiënten zo goed mogelijk voor te bereiden op de operatie en hebben zo hun eigen rol hierin. Marion: ‘We geven onze patiënten tijdens het voorlichtingsgesprek bijvoorbeeld al een folder mee met ademhalingsoefeningen, die ze voor de operatie vast kunnen oefenen. Deze oefeningen zijn bedoeld om longproblemen zoals een longontsteking of een infectie aan de luchtwegen te voorkomen. Hetzelfde geldt voor bewegingsoefeningen voor en tijdens ziekenhuisopname.’
‘Heel belangrijk’, zegt Paula: ‘We zien bij ons op de afdeling nog regelmatig patiënten die bang zijn om na de operatie goed te bewegen en door te ademen. Ze proberen de buikspieren te ontzien omdat daar een stoma zit. Maar het is juist van belang zo snel mogelijk weer in conditie te komen en kracht terug te krijgen. Hoe sterker het buikgebied, hoe sterker ook de stoma. Uiteraard moet het bewegen wel volgens de juiste technieken gaan om problemen te voorkomen. Daar helpen wij de patiënt bij.’
Verbonden aan wereldwijd netwerk
Het is dankzij de aansluiting bij ERAS dat de blaaskankerzorg in Isala volgens de nieuwste inzichten is. ERAS staat voor Enhanced Recovery After Surgery oftewel versneld herstel na de ingreep. Het is een wereldwijd kwaliteitsprogramma waar Isala bij is aangesloten sinds juni 2023. Paula: ‘Door verbonden te zijn aan dit netwerk hebben we de beschikking over cijfers en statistieken uit de hele wereld en kunnen we hier onze zorg op bijsturen. Binnenkort starten we dan ook met een aangepast ERAS-programma voor deze doelgroep.’ ‘We zullen de patiënten als voorbereiding een dagboekje meegeven’, vertelt Marion verder. ‘Hierin kunnen de patiënten lezen wat er van ze verwacht wordt tijdens de behandeling en opname en geef je ze zelf de regie.’
Zo fit mogelijk
Prehabilitatie oftewel het zo fit mogelijk de behandeling of operatie ingaan, speelt een steeds grotere rol in de gezondheidszorg, ook bij Isala. Patiënten die fit zijn en een grote ingreep ondergaan, herstellen sneller, hebben minder complicaties en een kortere ligduur, is de overtuiging. Er lopen verschillende programma’s binnen ziekenhuizen om dit aan te tonen. Zo doet de blaaskankerzorg van Isala mee aan de ENHANCE studie, een leefstijlprogramma van NKI-AVL (Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek).
Marion: ‘Patiënten bij wie een blaasverwijdering wordt gedaan, kunnen hiervoor in aanmerking komen. Als je wordt ingeloot, start je voor de ingreep met een intensief leefstijlprogramma. Afhankelijk van de patiënt kan dit bestaan uit begeleiding van een fysiotherapeut, voedingsbegeleiding en eiwitshakes via een diëtist, eventueel een psycholoog en hulp bij het stoppen met roken.’
Zodra de operatie achter de rug is, begint het herstel. Paula: ‘Eigenlijk kun je tijdens een opname al vrij snel weer wat doen. Daarin proberen wij patiënten zo goed mogelijk te ondersteunen. Samen met chirurgie hebben we bijvoorbeeld een folder gemaakt die in tekst en beeld uitleg geeft over hoe patiënten het bewegen weer kunnen opbouwen.’
Op de verpleegafdeling helpen de verpleegkundigen de patiënt om stap voor stap vertrouwd te raken met de stoma. Ook zijn de 2 stomaverpleegkundigen betrokken rondom de begeleiding en als vraagbaken voor de verpleegkundigen. Paula: ‘In de thuissituatie komt nog wel een verpleegkundige van de thuiszorg langs, omdat de overgang van ziekenhuis naar huis best groot is. Maar het scheelt dan al enorm dat iemand in de basis weet hoe hij of zij de stoma moet verzorgen.’
Alles eten en drinken
Tot voor kort overheerste het idee dat het voor patiënten beter was om na de operatie voorzichtig te beginnen met het eten van bijvoorbeeld een beschuitje. ‘Tegenwoordig mogen patiënten na de operatie gelijk weer alles eten en drinken, om zo snel mogelijk weer op krachten te komen’, vertelt Paula. Ook koffie, waarvan we eerst dachten dat dit te zwaar op de maag lag, mag gelijk gedronken worden. Het brengt de darmen juist weer op gang.’
Alle ontwikkelingen in de zorg voor en na de operatie werpen duidelijk hun vruchten af, want steeds vaker mogen patiënten sneller naar huis om verder te herstellen. Marion: ‘Het streven is dat patiënten straks na een week weer naar huis mogen.’