Waarom is er wel hartrevalidatie voor mensen die een hartinfarct hebben gehad, maar geen hersenrevalidatie voor mensen die een hersenbloeding- of infarct hebben gehad? Deze vraag, die patiënten geregeld stelden, heeft geleid tot de ontwikkeling van het eerstelijns hersenrevalidatieprogramma. De pilot was succesvol en een vervolgstudie staat op de planning.
Gina van Vemde en Heleen den Hertog hebben de eerstelijns hersenrevalidatie ontwikkeld.
Neuroloog Heleen den Hertog en verpleegkundig specialist Gina van Vemde hebben een eerstelijns hersenrevalidatieprogramma ontwikkeld. Dit deden ze in samenwerking met fysiotherapiepraktijken Argo Fysiotherapie en Fysiomobilae en wijkverpleegkundigen van Carinova en Icare. ‘Met hen hebben we gekeken naar: hoe ziet hartrevalidatie eruit en welke elementen passen bij ons patiëntengroep?', vertelt Heleen. ‘Dit heeft geleid tot een 12 weken-programma, waarmee patiënten ongeveer 2 weken na ontslag uit het ziekenhuis mee starten.’
Trainen
De eerste periode trainen deelnemers 2 keer per week op onder andere conditie en balans. Daarnaast krijgen ze uitleg over een gezonde leefstijl. ‘Langzamerhand bouwen we het programma af naar 1 keer training in de week en uiteindelijk 1 keer trainen in de 4 weken. In samenwerking met wijkverpleegkundigen hebben we workshops ontwikkeld. Patiënten en hun partner of mantelzorger krijgen hierbij uitleg over een gezonde leefstijl en het omgaan met bijvoorbeeld vermoeidheid.’
Recent zijn de workshops uitgebreid. Patiënten en mantelzorgers kunnen zich inschrijven voor een extra bijeenkomst met ervaringsdeskundigen. Ook zijn er extra bijeenkomsten waarbij de ergotherapeut uitleg geeft over belasting en belastbaarheid.
Sociaal domein
Na het 12 weken-programma wordt met de patiënt gekeken hoe ze zelf verder kunnen gaan. ‘Het doel van het programma is dat ze werken aan herstel, een gezonde leefstijl en het verhelpen van angst voor bewegen. En dat ze weer meer de regie over hun leven krijgen. We leggen contacten binnen het sociale domein om te kijken of patiënten na het programma kunnen aansluiten bij bijvoorbeeld beweeggroepen of bij een sportvereniging. Dat is erg belangrijk.’
De pilotstudie naar het hersenrevalidatieprogramma is inmiddels afgerond. De resultaten zijn veelbelovend, met een positief effect op gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven en sociale participatie. Daarnaast zijn de deelnemers positief, volgens Heleen. ‘Ik heb mensen horen zeggen: ik wist niet dat ik dit in me had. In het begin zijn ze vaak bang dat ze vallen, of nog eens een beroerte krijgen. Dankzij dit programma krijgen ze weer vertrouwen.'
Vervolgonderzoek
Inmiddels is in samenwerking met de Hogeschool Utrecht gestart met het vervolgonderzoek, dat uit 2 pijlers bestaat. ‘Allereerst willen we onderzoeken of we het programma meer op de persoon kunnen afstemmen, op basis van patiëntenkenmerken. De andere pijler heeft betrekking op de interprofessionele samenwerking. In het huidige programma worden bijvoorbeeld ergotherapie en fysiotherapie tegelijkertijd gegeven. Maar misschien kan de ene therapeut ook een deel van de therapie van de andere therapie op zich nemen. Dit scheelt tijd en geld.'
Samenwerken
Heleen hoopt dat in de toekomst het eerstelijns hersenrevalidatieprogramma landelijk wordt uitgerold. ‘Leefstijlverandering kan bijdragen aan minder opnames, minder controles op de polikliniek, maar ook aan minder zorgconsumptie in de eerste lijn. Het past ook mooi bij het doel van het Integraal Zorgakkoord. Ik geloof heel erg dat de muren van het ziekenhuis in de toekomst een beetje gaan verdwijnen zodat we nog beter kunnen samenwerken rondom de patiënt.’
Meer informatie over het hersenrevalidatieprogramma is hier te vinden.