Proactieve Zorgplanning (PZP) houdt in dat een patiënt met zijn of haar behandelend arts persoonlijke wensen en grenzen vastlegt omtrent een eventuele behandeling. Op dit moment zijn zorgpartijen in de regio’s Drenthe en Zwolle, inclusief Isala, druk met het vormgeven van PZP. Sylvia Heetla en Nienke van Vliet vertellen waar PZP nu staat, hoe het er mogelijk over 5 jaar uitziet en wat dit toevoegt voor patiënten en zorgprofessionals.
Wie zijn jullie?
Sylvia: ‘Ik ben oncologieverpleegkundige op de dagverpleging en voorzitter van het Nursing Board van het Oncologisch Centrum binnen Isala. Vanuit deze rol ben ik themaleider PZP geworden.’
Nienke: ‘Ik ben bestuursadviseur voor Isala en heb met name de regio Zwolle en Drenthe in mijn portefeuille. Sinds anderhalf jaar zit ik in de werkgroep PZP.’
Met wie werkt Isala samen om PZP in de regio vorm te geven?
Sylvia: ‘De thuiszorg, huisartsen, specialisten ouderenverpleegkunde, verpleeghuizen, ambulance, het sociaal domein. Dit laatste vooral voor de signalering door bijvoorbeeld maatschappelijk werkers.’
Waar staat PZP nu, binnen Isala en de regio?
Nienke: ‘Vier jaar geleden initieerden huisartsen met de Alliantie Drentse Zorg met Ouderen, Netwerk Dementie Drenthe en Netwerken Palliatieve Zorg Drenthe-Steenwijkerland in Drenthe het project ACP “Voorbereiding laatste levensfase”. ACP staat voor Advanced Care Planning, wat hetzelfde betekent als PZP. Er werd ook aansluiting gezocht met ziekenhuizen, waaronder Isala. Ik was in eerste instantie contactpersoon. Ondertussen keken we ook in de regio Zwolle of er initiatieven waren op dit vlak, maar daar waren ze nog niet zo ver als in Drenthe. Anderhalf jaar geleden is binnen Isala de werkgroep PZP opgericht.’
Sylvia: ‘PZP leeft bij iedereen binnen de zorg. Maar hoe je dat doet en hoe je dat doet in samenwerking met partners, dat wist niemand echt goed. Vanuit de werkgroep PZP verkennen we: welke positie kan Isala innemen als het gaat om PZP?’
Nienke: ‘We hebben het uitgangspunt aangenomen dat Isala bij PZP ondersteunend gaat zijn aan de regio en de eerste lijn. Vanuit deze positie zijn we gesprekken aangegaan met stakeholders en in de werkgroep, om te horen wat ze van Isala verwachten. Uiteindelijk moet dit ook in de regio Zwolle leiden tot een PZP-stappenplan. Wie doet wat, wanneer en hoe wissel je met elkaar uit?’
Sylvia: ‘Ook hebben we gekeken naar wat iedereen binnen Isala doet op het gebied van PZP. We hebben ook een werkconferentie georganiseerd, met als doel om binnen Isala alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Hoe gaan we dit allemaal op dezelfde manier vormgeven? We zijn hiervoor ook bezig met een visie, dat naar verwachting binnenkort wordt gepubliceerd. Na publicatie wordt de werkgroep PZP ook opgeheven.’
Wat is het streven?
Sylvia: ‘Dat er binnen Isala bij iedere patiënt nagedacht wordt over: waar staat deze patiënt in zijn of haar ziekteproces? En is het voor deze patiënt noodzakelijk om te gaan starten met een PZP-gesprek? Dat kan betrekking hebben op de palliatieve fase. Maar de aanleiding kan ook een diagnose zijn waarbij je kijkt naar de wensen en grenzen van de patiënt. Dat je uitlegt wat een behandeling voor hem of haar betekent. En dat je ruimte geeft om hierover na te denken en om weloverwogen keuzes te maken. “Wíl ik die behandeling dan nog wel, of gaat dat ten koste van wat ik echt belangrijk vind in mijn leven?”’
Nienke: ‘In het algemeen gaat het om bewustwording, bij (huis)artsen, bij verpleegkundigen en bij patiënten. Als de eerste lijn dat gesprek met de patiënt heeft gevoerd, is het vervolgens belangrijk dat het ziekenhuis dit ook weet. Zodat hier bekend is: oké, dus deze patiënt wil geen maagonderzoek meer – ik noem maar wat. Of die wil juist wél alles uit de kast halen.’
Wat betekent PZP voor patiënten?
Nienke: ‘De patiënt heeft hier belang bij. Die krijgt passende zorg. Het gaat om kwaliteit van leven én van sterven. Maar ook voor zijn of haar omgeving is het fijn als dit soort gesprekken zijn gevoerd. Dat neemt zorgen weg. En voor ons als ziekenhuis voorkomt het dat we bijvoorbeeld iemand behandelen, terwijl die dat eigenlijk niet had gewild. Overbodige zorg voorkomen is een belangrijk uitgangspunt met oog op de overbelasting van de zorg.’
Sylvia: ‘Maar het is natuurlijk niet zo dat we mensen een bepaalde richting op sturen. En keuzes zijn ook niet in beton gegoten; daar kan iemand altijd op terugkomen.’
Wat zijn de uitdagingen?
Sylvia: ‘Je kunt niet in één gesprek al dit soort keuzes maken. Je moet daarom toewerken naar een dynamisch document per patiënt. En dat is nu de grootste uitdaging: we kunnen als zorgpartners niet in elkaars systemen. Dit maakt gegevensuitwisseling lastig. En dan krijg je bijvoorbeeld een thuiszorgverpleegkundige die niet weet dat een PZP-gesprek heeft plaatsgehad en toch een ambulance belt, terwijl dat misschien niet had gehoeven.’
Nienke: ‘Binnen het regionale initiatief van het Samen Gezond IJsselvecht is een werkgroep PZP. Die valt onder de coalitie Zorginnovatie en Zorgtransformatie. Hieronder valt ook PZP. En bij dit laatste zijn er 3 pijlers: een publiekscampagne om inwoners hierover te informeren en bewust te maken. Pijler 2 is de afstemming tussen zorgverleners, een PZP-stappenplan: wie doet wat, wanneer en hoe? De 3e is digitalisering. Zij zijn nu bezig om een plan in te dienen voor een IZA-transformatiegeldenaanvraag. Om te kijken: wat kunnen we in deze regio organiseren zodat we digitaal die gegevens uit kunnen wisselen? De urgentie ziet iedereen, maar zo’n systeem neerzetten kost tijd. Tot die tijd houden we elkaar schriftelijk op de hoogte en beweegt Isala mee met de regio.’
Hoe ziet PZP er volgens jullie over 5 jaar uit?
Sylvia: ‘Over 5 jaar heeft een groot aantal patiënten in de kwetsbare groep vastgelegd wat hun wensen en grenzen zijn. En weten alle betrokken zorgprofessionals dit dankzij een nieuw, digitaal systeem. We kunnen dan meer zorg op maat leveren en de overbelaste zorg ontlasten.’
Nienke: ‘Je ziet nu al dat het werkt. In de regio Drenthe begon men met 15% van 75-plussers met wie dit soort gesprekken waren gevoerd. In vier jaar tijd is dit naar 50% gegaan.’
Sylvia: ‘Over 5 jaar is het PZP-proces vanzelfsprekend geworden.’
Dit is het eerste artikel in een speciale reeks over samenwerken in de regio. In deze reeks kijken we omtrent verschillende onderwerpen naar de toekomst om zo een beeld te krijgen van hoe de zorg er over 5 jaar mogelijk uit gaat zien.