Contact
  1. Tijd maken voor palliatieve zorg

Onzeker staat mevrouw bij de balie van Oncologie. Haar man slaat een arm om haar heen. Iets meer op afstand staat haar dochter. Een volgeschreven aantekeningenboekje in haar hand. Ze hebben net bijna een uur in de spreekkamer van Sabine Netters gezeten, internist-oncoloog en lid van het palliatief advies en consultteam van Isala. ‘Mevrouw wordt niet meer beter. Wij zijn gestart met het palliatieve zorgtraject.’

Sabine Netters gezeten, internist-oncoloog en lid van het palliatief advies en consultteam van Isala

‘Slecht nieuws gesprekken wennen nooit’, vervolgt Sabine. ‘Ik leer mensen wel steeds beter lezen. Dan weet ik hoe ik het, het beste kan vertellen. Voorzichtig of val ik juist met de deur in huis. Als je niet meer kunt genezen van kanker, of een andere aandoening, is vooral kwaliteit van leven belangrijk. Soms heeft een patiënt nog nauwelijks klachten. Ik begin dan niet meteen over wat er allemaal kan en gaat gebeuren. Soms zeggen mijn patiënten: “ik wil niet door tot het bittere eind”, of “wat bij mijn buurman gebeurde, wil ik niet”, dat soort opmerkingen grijp ik aan om vragen te stellen. Wat bedoelt iemand hiermee? Vaak moet ik als dokter de optie bieden dat je mag stoppen met de behandeling. Patiënten komen er niet snel zelf mee. Sommigen willen zo lang mogelijk doorgaan met levensverlengende behandelingen. Dat is ook prima. Als het medisch echt niet meer verantwoord is, stop ik. En daar is dan nooit discussie over, ook al kwam iemand vol vechtlust binnen. Ik denk dat dit komt doordat er gaandeweg wel een verandering in het denken optreedt. Juist ook door er over te praten.’

Geestelijke pijn

Voor Sabine is palliatieve zorg onlosmakelijke verbonden aan de geneeskundige zorg. ‘Het hoort bij elkaar. Veel mensen verwarren palliatief met terminaal. Maar terminaal is echt de laatste fase van iemand zijn leven. Palliatieve zorg is ook veel meer dan pijnstilling. Iemand kan ook geestelijke pijn hebben, want hoe moet het straks als jij je gezin achterlaat? Wij werken daarom ook nauw samen met de geestelijk verzorgers van Isala. Zij maken dus ook deel uit van ons team. Twee keer per week bespreken wij de patiënten bij wie wij in consult zijn gevraagd met de specialismen die te maken hebben met palliatieve zorg. Neem bijvoorbeeld de apotheek, voor het snel kunnen leveren van pijnstilling thuis. Of de transferverpleegkundigen. Zij weten heel goed welke zorg thuis kan en wat niet. En tussendoor hebben wij als team ook vaak nog even kort overleg. Het zijn overigens niet alleen patiënten met kanker die wij bespreken in ons advies en consultteam. Ook andere patiënten met bijvoorbeeld COPD of hartfalen komen in aanmerking voor palliatieve zorg.’

Hospice

Sabine en de andere leden van het palliatief advies en consultteam merken dat jonge artsen steeds meer interesse hebben in palliatieve zorg. ‘Zeker als iemand bij oncologie zaalarts is. Zij lopen soms een tijdje mee met het team. En ik heb twee keer arts-assistenten meegenomen naar een hospice. Als zij op de afdeling horen dat een patiënt daar naar toe gaat, vind ik dat zij moeten weten hoe het er daar uitziet.’

Tijd nemen

‘Ik vind het belangrijk dat patiënten de juiste palliatieve zorg krijgen. Maar deze zorg kost veel tijd’, erkent Sabine. ‘Slecht nieuws gesprekken of vervolggesprekken over palliatieve zorg plan ik altijd aan het einde van de dag in. Of op een dag dat ik eigenlijk geen spreekuur heb. Zo kan ik alle tijd nemen. Gelukkig pakken afdelingen steeds meer zelf op. De kennis op de werkvloer is namelijk enorm toegenomen dankzij de scholingen van ons team aan de zorgprofessionals. Als wij dan wel in consult worden gevraagd, is de vraag vaak complex en kost het dus meer tijd.’

Heropnames voorkomen

Naast dat goede palliatieve zorg belangrijk is voor patiënten, scheelt het uiteindelijk in de zorgkosten. Sabine: ‘Als je een pro actief zorgplan maakt, dan kun je daar naar handelen. Dat zorgplan is voor de patiënt en de huisarts. Daar staat bijvoorbeeld in dat bij een bepaalde infectie die ene antibiotica gebruikt kan worden. En dat bij pijn radiotherapie een optie is. En bij misselijkheid dit medicijn. Door dit vast te leggen, kun je heropnames voorkomen.’

Pluim

Onlangs kreeg Sabine de Isala Pluim opgespeld voor haar werk in het palliatieve advies en consultteam. ‘Ik vind dat iedereen in dit team een pluim heeft verdiend. Ik heb dus meteen voorgesteld dat wij hem om en om gaan dragen. Wij doen het immers samen!

Meer informatie

Palliatief advies en consult team