Decubitus (doorliggen) Decubitus (doorliggen)

Adviezen om decubitus te voorkomen

Hoe ontstaat decubitus?

Door zitten, liggen of onderuitzakken worden op bepaalde plekken in de huid kleine bloedvaten en het daaronder gelegen weefsel samengedrukt. Deze bloedvaten voorzien de huid en het weefsel van voedingsstoffen en zuurstof. Wanneer de huid en het weefsel te lang geen voedingsstoffen en zuurstof krijgen, sterven cellen af en ontstaat decubitus. 

Decubitus categorie 2

Decubitus categorie 4

Waar ontstaat decubitus?

Decubitus ontstaat vooral op plaatsen waar langdurig druk op het weefsel tussen de huid en het bot wordt uitgeoefend. Denk aan: stuit, zitbeenknobbels, heupen, hielen, knieën, enkels, schouderbladen, oren, achterhoofd en wervelkolom. 

Risicoplaatsen rugligging

Risicoplaatsen zijligging

Risicoplaatsen zithouding

Als u niet in staat bent prikkels te voelen die ‘ongemak’ aangeven of niet voldoende bewegingen kunt maken, heeft u kans om decubitus te krijgen. Dit is het geval wanneer u: bedlegerig of (rol)stoelgebonden bent een neurologische aandoening heeft (bijvoorbeeld dementie, Parkinson, MS, dwarslaesie of beroerte) een verlaagd bewustzijn heeft (door onder andere narcose, gezondheidsproblemen of bepaalde medicijnen) incontinent bent van urine en/of ontlasting, of overmatig transpireert minder (geen) eetlust heeft of weinig eet.

Decubitus voorkomen

Als u bedlegerig bent

• Wissel elke 2 à 3 uur van houding.
• Ga van linkerzij naar de rug naar de rechterzij en weer naar de rug.
• Gebruik – indien aanwezig – de kniesteun van het bed om onderuitzakken te beperken.
• Probeer zo weinig mogelijk de hoofdsteun rechtop de zetten (90 graden). De druk is in deze positie namelijk het hoogste op uw staartbeen en zitbeenderen. Het beste is om zowel de hoofdsteun als de kniesteun 30 graden omhoog te zetten.
• Leg een kussen tussen uw benen als u op uw zij ligt.
• Plaats een hoofdkussen onder uw kuiten wanneer uw op uw rug ligt. Uw hielen liggen daardoor vrij van het matras en ondervinden geen druk (‘zwevende’ hielen).
• Laat de lakens niet te strak aan het voeteneinde instoppen. Dit geeft te veel druk op de hielen. Om de hielen te ontzien, kunt u de dekens los over het voeteneinde van het bed laten hangen of om een dekenboog vragen. In het ziekenhuis zijn ook speciale kussens die ervoor zorgen dat uw hielen niet op het matras steunen. Trek eventueel (badstof)sokken aan om het wrijven over het onderlaken tegen te gaan.

30 graden zijligging

30 graden rugligging

Hielen vrijleggen

Als u (rol)stoelgebonden bent

• Verander minstens elke 15 minuten van houding (als u dit zelf kunt) of elk uur (als u hierbij geholpen moet worden).
• Probeer elke 15 minuten (als u dit kunt) even een paar tellen te gaan staan.

Wisselhouding 1

Wisselhouding 2

Wisselhouding 3

Wisselhouding 4

Algemene adviezen

• Eet goed en gevarieerd. Vraag of een diëtist u kan bezoeken als u een slechte eetlust heeft, gewicht verliest en/of vragen heeft over uw voeding.
• Drink dagelijks ten minste 1,5 liter vocht.
• Blijf zo veel mogelijk in beweging.
• Zorg voor goede lichamelijke hygiëne. Bescherm uw huid met een crème (overleg met uw verpleegkundige of consulent welke crème voor u geschikt is). Gebruik een zachte zeep.
• Maak uw huid schoon als deze in contact is gekomen met urine of ontlasting.
• Gebruik – indien nodig – absorberende luiers, matjes en/of broekjes met een sneldrogend oppervlak.

Huidcontrole

Huidverzorging

Voeding en vochtinname

Kwaliteit materiaal

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met:

Wond expertise centrum, Chirurgie
088 624 7 9  10 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 9.00 uur)

Buiten deze tijden is de telefoon doorgeschakeld naar de polikliniek Chirurgie.
Mailen kan ook naar: WECchirurgie@isala.nl

Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.

De afbeelding zijn overgenomen uit de richtlijn decubitus van de V&VN en EPUAP.