Contact
  1. 8268-Overprikkeling bij hersenletsel

U of uw familielid/naaste ligt in het ziekenhuis en loopt het risico op overprikkeling. In deze folder leest u wat prikkels zijn en hoe u te veel prikkels kunt voorkomen. Heeft u hier vragen over, stel ze dan aan een ergotherapeut van onze afdeling.

Wat zijn prikkels?

Een prikkel is informatie die we krijgen via onze zintuigen. Alles wat we zien, horen, ruiken, proeven en voelen wordt door de hersenen geregeld. Zoals licht, geluid en de temperatuur buiten. Ook prikkels binnenin het lichaam worden door de hersenen verwerkt. Onze hersenen zijn de hele tijd bezig met het verwerken van prikkels.

Voorbeelden van verschillende soorten prikkels die u kunt ervaren:

Prikkels van buitenaf:

  • tv, radio, mobiele telefoon;
  • bezoek;
  • fel licht;
  • verzorging door verpleegkundigen of therapeuten;
  • geluid op de gang;
  • artsenvisite.

Prikkels van binnenuit:

  • volle blaas;
  • gedachtes, zorgen, emoties;
  • beweging.

Hoe verwerken de hersenen prikkels?

De hersenen verwerken de binnenkomende prikkels en maken onderscheid tussen belangrijke en niet belangrijke prikkels. Daardoor kunnen wij bijvoorbeeld een gesprek voeren in een drukke ruimte met veel mensen. Onze hersenen weten dat de geluiden van andere pratende mensen in de ruimte niet belangrijk zijn en negeren deze geluiden. De belangrijkste taak van de hersenen is om prikkels onder controle te houden. Zo raken wij niet in de war van alle prikkels die via onze zintuigen binnenkomen.

Wat is overprikkeling?

Gezonde hersenen laten alleen prikkels door die op dat moment belangrijk zijn. De rest van de prikkels wordt genegeerd en later verwerkt. Dat gebeurt onbewust.

Door overprikkeling (veel te veel prikkels) kunnen de hersenen minder goed werken en daardoor ook minder goed alle prikkels verwerken. De hersenen kunnen dan moeilijk het verschil zien tussen belangrijke en niet belangrijke prikkels. Ze komen dan even hard binnen, elke prikkel wil dezelfde aandacht. Uw hersenen worden overspoeld met prikkels. Het gevolg hiervan is dat iemand overprikkeld raakt.

Door overprikkeling kan iemand:

  • zich minder goed concentreren;
  • last hebben van angst, stress of irritatie;
  • extra vermoeid zijn;
  • hoofdpijn hebben;
  • slaapproblemen hebben;
  • onrustig zijn;
  • informatie minder goed opnemen.

Wat houdt een prikkelgedoseerd beleid in?

Om u niet te overladen met allerlei prikkels, is het belangrijk dat u prikkels en rustmomenten goed afwisselt. Een ergotherapeut stelt dan een prikkelgedoseerd beleid op. Daarmee verminderen we prikkels die u binnenkrijgt en kunt u de prikkels beter afwisselen. Voor elke patiënt bekijken we wat nodig is. Wij adviseren u daarin. De prikkeldosering kunnen we ook tijdens de opname in het ziekenhuis aanpassen.

Wij begrijpen dat de omgeving op een verpleegafdeling veel prikkels kan geven. Zoals geluiden van apparatuur, de verzorging van u en eventueel andere patiënten op de afdeling. Het zorgen voor rustmomenten is dan belangrijk. Ook voor familie/naasten is het belangrijk rekening te houden met het aanbieden van prikkels. Het kan fijn zijn als u bezoek krijgt, maar door de aanwezigheid van anderen kunnen er onbewust toch te veel prikkels binnenkomen.

Adviezen voor patiënt en naasten

Het is belangrijk om rekening te houden met de overprikkeling.
Wat kunnen u en uw familie/naasten doen:

Voor de patiënt

  • Draag uw bril of gehoorapparaten.
  • Kies bewust de mensen die op bezoek komen. Zorg voor rustmomenten tussen de wisselingen van bezoek door.
  • Draag overdag kleding en ’s nachts nachtkleding.

Voor bezoek

  • Beperk het bezoektijd tot 30 minuten.
  • Maximaal 2 bezoekers tijdens bezoekuur.
  • Neem plaats aan één kant van het bed en ga op ooghoogte zitten.
  • Praat om de beurt.
  • Geef uw naaste tijd om te reageren als u iets vraagt.
  • Als uw naaste vermoeid is, gun diegene dan rust. Verlaat dan de kamer of lees bijvoorbeeld naast zijn bed een boek. 

Voor de kamer

Doe de deur zoveel mogelijk dicht, in verband met de vele geluiden op de gang.

  • Noteer dag, datum + plaats op het whiteboard.
  • Hang een klok in het zicht van de patiënt.
  • Neem vertrouwde voorwerpen van huis mee zoals foto’s en dergelijke.
  • Laat ’s nachts een klein lichtje aan.
  • Plaats bij voorkeur het bed bij het raam zodat een patiënt ziet of het dag, avond of nacht is. 
  • Doe bij fel zonlicht de gordijnen dicht.

Voor de activiteiten

  • Wissel rust en activiteiten af volgens het dagschema, zoals verzorging, maaltijden, beweging, therapieën en bezoek.
  • Beperk het gebruik van TV, radio, telefoon en/of tablet.
  • Overleg met de behandelaar of verpleegkundige of de patiënt al kan wandelen op de afdeling of buiten.

Wat is een dagschema?

Een dagschema zetten we in om de hoeveelheid prikkels en energie te verdelen over de dag. In het dagschema wisselen momenten van verzorging, therapie en rust elkaar af. Want zowel rustmomenten als activiteiten zijn belangrijk voor het herstel. We streven naar een vaste indeling van de dag.

Laatst gewijzigd 30 november 2021 / 8268 / L