U heeft longkanker. Wat nu? U heeft longkanker. Wat nu?

Symptoomgericht

Omgaan met uw gevoelens

Voor de meeste mensen is het bericht ‘kanker’ een grote schok. Ieder mens gaat anders om met zo’n bericht. Uw gevoelens kunnen heel heftig zijn, of juist helemaal niet. Uw gevoel kan van minuut tot minuut veranderen. U bent bijvoorbeeld het ene moment boos, dan weer heel verdrietig en dan weer angstig of wanhopig. Niet ieder mens voelt hetzelfde. De één voelt angst en paniek, de ander is verdoofd. Toch kunnen we wat algemene adviezen geven die u kunnen helpen om met uw gevoelens om te gaan. ¹

Wat kan u helpen?

De volgende adviezen kunnen u helpen om met uw gevoelens om te gaan.

• Duw uw gevoelens niet weg maar voel wat u voelt. Reageer zoals het komt. U heeft dit nodig om het bericht te verwerken.
• Zorg voor structuur in uw dag. Sta op een vast moment op, eet op vaste momenten en ga op een vast moment naar bed.
• Vraag steun aan uw familie, vrienden of kennissen.
• Zorg dat u zo precies mogelijk weet wat er met u aan de hand is.
• Praat erover met mensen die u vertrouwt. Bijvoorbeeld met uw partner of kinderen.
• Zeg het ook als u even niet wilt praten.
• U kunt op verschillende manier omgaan met uw gevoelens. Bijvoorbeeld door sporten, muziek, schrijven of tekenen.

Zorg voor goed contact met uw dokters

Goed contact met uw dokter of verpleegkundige is belangrijk. Maar u kunt onmogelijk alles onthouden van de gesprekken.

• Heeft u vragen of twijfels over uw behandeling? Schrijf ze op en bespreek ze met uw dokter of verpleegkundige. Schrijf ook de antwoorden op.
• Neem iemand mee naar de afspraken met uw dokter.
• Vraag of u het gesprek mag opnemen.

Hoelang kunnen de heftige gevoelens duren?

Gun uzelf de tijd om te leren leven met het idee dat u kanker heeft. U moet emotioneel herstellen van dit bericht. Dat duurt een tijd. En dat gaat niet in een rechte lijn: soms gaat het een tijd beter en dan weer slechter. Dat is normaal. Het betekent niet dat het slechter zal blijven gaan. Als het slecht gaat, kunt u zich ellendig voelen en nare gedachtes hebben. Het is belangrijk om te beseffen dat dat nodig is om een ingrijpende gebeurtenis te verwerken. U herstelt het beste als u deze gevoelens en gedachtes toelaat, hoe erg ze ook zijn. Heel langzaam worden de gevoelens minder heftig. Merkt u niet dat de gevoelens minder heftig worden? Of blijven de gevoelens zo heftig dat ze u hinderen in uw dagelijkse leven? Dan kan dat een reden zijn om hulp te zoeken. Bespreek dit met uw dokter of verpleegkundige.

De kwaliteit van uw leven

U wordt niet meer beter. Maar uw dokters kunnen u wel behandelen om de kwaliteit van uw leven zo goed mogelijk te houden, of zelfs te verbeteren. Dat doen ze door de klachten te verzachten die u krijgt door uw ziekte. Of door te voorkomen dat u klachten krijgt. Dit is ‘palliatieve zorg’.²

U beslist zelf of u een behandeling wilt

U beslist zelf of u een behandeling wilt die uw kwaliteit van leven zo goed mogelijk houdt of verbetert.

• Sommige mensen willen geen behandeling. Ook als u geen behandeling wilt, kan uw dokter u helpen de vervelende gevolgen van uw ziekte te verminderen. ⁵
• Wilt u wel een behandeling om uw kwaliteit van leven zo goed mogelijk te houden of te verbeteren? Dan kunt u vaak zelf kiezen welke behandeling u wilt.

Hoe beslist u welke behandeling u wilt?

Wilt u wel een behandeling? Dan beslist u zelf welke behandeling u wilt. Hieronder staat een aantal tips die u kunnen helpen bij uw beslissing.

• Bedenk wat u belangrijk vindt. Wat is voor u kwaliteit van leven?
• U kunt hierover ook praten met familie en vrienden.
• Er zijn keuzehulpen op internet. Deze kunnen u helpen bij uw beslissing³:
  • U krijgt informatie over behandelingen bij uw ziekte. En over de voor- en nadelen ervan.
  • In deze keuzehulpen kunt u aangeven wat u belangrijk vindt.
  • Aan het eind geeft de keuzehulp u een advies over welke behandeling het beste bij u past.
• Uw dokter kan u informatie geven over de voor- en nadelen van verschillende behandelingen. Met hem of haar kunt u bespreken wat u belangrijk vindt. Zo kunt u samen met uw dokter beslissen welke behandeling het beste bij u past. ⁴

Heeft u besloten welke behandeling u wilt?

Heeft u samen met uw dokter een behandeling gekozen? Dan krijgt u van hem of haar meer informatie over de behandeling⁶:

• Welke resultaten mag u van de behandeling verwachten?
• Wat gebeurt er tijdens de behandeling?
• Wie zijn er allemaal betrokken bij uw behandeling?
• Wat zijn de risico’s van de behandeling? En welke bijwerkingen kan de behandeling hebben?
• Welke controles krijgt u bij de behandeling?

Ook is het belangrijk dat u met uw dokter bespreekt wat u wel en niet wilt:

• Bespreek met de dokter wat u van de behandeling verwacht.
• Bespreek wat u wilt. En wat u niet wilt.
• Bedenk dat u uw dokter alles kunt vragen over uw behandeling.

Van wie krijgt u de behandeling?

U krijgt de behandeling van dokters en verpleegkundigen die gespecialiseerd zijn in de behandeling die u krijgt. Om u zo goed mogelijk te kunnen behandelen, hebben zij voor de behandeling een gesprek met u. We adviseren u dit gesprek goed voor te bereiden. Zodat u uw situatie en uw wensen goed kunt uitleggen. We adviseren u ook de vragen die u heeft op te schrijven. Dan kunt u ze niet vergeten. Ook is het handig om pen en papier mee te nemen naar het gesprek. Dan kunt u opschrijven wat u wilt onthouden. Hieronder staat een aantal tips voor dit gesprek⁷:

• Begin met uw belangrijkste vragen.
• Schrijf de antwoorden op.
• Dokters en verpleegkundigen gebruiken soms medische termen. Snapt u die niet goed? Vraag dan of ze die willen uitleggen.
• Het kan handig zijn dat u in uw eigen woorden herhaalt wat de arts of de verpleegkundige heeft gezegd. En vraagt of u het goed begrepen heeft.
• Vertel wat u belangrijk vindt. Bijvoorbeeld waar u bang voor bent. Wat er eerder is gebeurd in een ziekenhuis. Over uw geloof. Of informatie over uw gezin.
• Moet u een moeilijke beslissing nemen? Vraag dan tijd om daarover na te denken.
• Heeft u na het gesprek vragen? Maak dan een nieuwe afspraak.

Praten met mensen in uw omgeving

Het is niet makkelijk om over kanker te praten. Toch is het goed dat wel te proberen. Met uw partner, uw kinderen, familie, goede vrienden. Het kan fijn zijn om met hen te praten over uw emoties en uw verdriet. En over waar u bang voor bent.

Heeft u een partner? En kinderen? Ook zij zijn geschrokken en hebben verdriet. Misschien zijn ze boos. Het is belangrijk dat ze goed voor u zorgen. En ook dat ze goed voor zichzelf zorgen. Bijvoorbeeld door te blijven sporten. En de dingen te blijven doen die ze altijd deden. Het is belangrijk eerlijk tegen uw kinderen te zeggen wat er aan de hand is. Geheimzinnigheid kan ze onzekerder en banger maken. ⁸

Hoe praat u met familie en vrienden over dat u kanker heeft? Dat kan op veel verschillende manieren. Misschien vindt u het fijn om te bellen? Om een brief te schrijven? Of misschien vindt u het fijner het te vertellen tijdens een etentje? Het kan op heel veel manieren. ⁹

Heeft u werk? Dan is het belangrijk dat u erover praat met uw werkgever. En met collega’s. Kunt en wilt u blijven werken? Of juist niet? Praat daarover met uw leidinggevende. Hij of zij kan dan beslissen of iemand anders uw werk moet overnemen. ¹⁰

Deze informatie is ontwikkeld door longarts Drs. B. Tomlow, afdeling Longgeneeskunde van Isala en mede mogelijk gemaakt door Bristol Myers Squibb.

Referenties

1. Helen Dowling Instituut. Brochure Diagnose kanker. 2018.
2. https://www-iknl-prod.azurewebsites.net/palliatieve-zorg/behandeling/symptoomgerichte.
3. https://www.kanker.nl/algemene-onderwerpen/zorg-in-het-ziekenhuis/samen-beslissen-over-de-behandeling/keuzehulpen
4. https://nfk.nl/themas/samen-beslissen
5. https://www.kanker.nl/kankersoorten/prostaatkanker/behandeling-en-bijwerkingen/afzien-van-behandeling
6. https://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/In-het-ziekenhuis/Voorbereiden/Tips-voor-het-gesprek/Tips-voor-het-gesprek-over-de-behandeling
7. https://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/In-het-ziekenhuis/Voorbereiden/Tips-voor-het-gesprek
8. https://borstkanker.nl/nl/hoe-vertel-ik-het
9. https://borstkanker.nl/nl/hoe-vertel-ik-het-mijn-vrienden
10. https://www.kanker.nl/gevolgen-van-kanker/werk/gevolgen/in-gesprek-met-uw-werkgever-en-collega