Flauwvalreacties Flauwvalreacties

Oorzaken en behandeling

Hoe ontstaan flauwvalreacties?

Als u overeind komt van een liggende naar een staande houding, zakt onder invloed van de zwaartekracht bloed naar de buik en benen. Hierdoor vult uw hart zich minder goed met bloed en neemt de hoeveelheid bloed die het hart kan rondpompen af. Zonder tegenmaatregelen daalt de bloeddruk. Normaal reageert het lichaam met het samenknijpen van de bloedvaten in buik en benen en het sneller laten kloppen van het hart. De bloeddruk stijgt dan weer. Het zenuwstelsel regelt dit.

Sommige mensen vertonen in bepaalde situaties onvoldoende tegenmaatregelen en zo ontstaat de flauwvalreactie. De bloedvaten worden wijder in plaats van nauwer en er kan veel bloed naar beneden zakken. Iets later vertraagt ook de hartslag. Gevolg hiervan is dat het hart onvoldoende bloed naar de hersenen kan pompen en het zwart wordt voor de ogen en/of iemand bewusteloos raakt.

Door te gaan zitten of liggen raakt het hart weer voldoende met bloed gevuld en komt
de flauwgevallen patiënt vanzelf bij bewustzijn. Waarom deze reactie bij sommige mensen vaker optreedt dan bij anderen, is nog niet bekend.

Wanneer

Veel mensen weten van zichzelf onder welke omstandigheden zij snel flauwvallen. Mensen die gevoelig zijn voor flauwvalreacties, hebben met name problemen in de volgende situaties:

• bij emotionele gebeurtenissen (bloed zien of pijn);
• na lang stil rechtop staan (zoals in de rij of op een receptie);
• in een warme omgeving (zoals in de sauna, een warm land of onder een hete douche);
• direct na inspanning;
• direct na het eten of juist wanneer u te lang niet gegeten heeft;
• tijdens de menstruatie;
• na een slechte nachtrust;
• bij ziekte, misselijkheid, koorts.

Verschijnselen

Hoewel niet alle flauwvalreacties gepaard gaan met deze verschijnselen, zijn de belangrijkste verschijnselen (symptomen) van mensen met flauwvalreacties:

• regelmatig terugkerend licht gevoel in het hoofd;
• zwarte vlekken voor de ogen zien;
• het verlies van bewustzijn;
• bleek zien, overmatig zweten en misselijkheid voor, tijdens of na het flauwvallen.

Nadat de patiënt is bijgekomen, is hij/zij vaak nog lange tijd moe.

Adviezen

Gevoelig zijn voor flauwvalreacties is geen ernstige ziekte, maar kan wel heel lastig en
beperkend zijn voor uzelf en uw omgeving. De behandeling van patiënten met flauwvalreacties bestaat uit onderstaande leefadviezen die er over het algemeen voor zorgen dat het flauwvallen minder vaak of zelfs helemaal niet meer voorkomt.

• Allereerst is het van groot belang dat u duidelijkheid heeft over wat er met u aan de hand is. Vraag uw behandelend arts gerust meer uitleg als u dingen niet begrijpt of als u aanvullende vragen heeft.
• Probeer precies uit te zoeken onder welke omstandigheden u gevoelig bent voor flauwvalreacties. Zorg dat u deze omstandigheden vermijdt. Zo kunt u bijvoorbeeld als er bloed afgenomen moet worden, beter gaan liggen.
• Ga als u een flauwvalreactie voelt aankomen zitten (zo mogelijk op de hurken) of liggen. Als u een flauwvalreactie voelt aankomen en u kunt niet direct gaan zitten of liggen, moet u de benen kruisen en de buik, been en bilspieren krachtig aanspannen. De flauwvalreactie kan door deze manoeuvre bij sommige mensen worden afgebroken. De manoeuvre geeft in ieder geval de mogelijkheid de flauwvalreactie uit te stellen.
• Neem ruim voldoende zout en water in. Dit betekent minimaal 2 liter vocht per dag en extra zout toevoegen aan het eten.
• Kruis, als u lange tijd moet staan, uw benen en zorg dat u op beide benen stevig staat. Het bloed kan zo minder goed wegzakken naar de bloedvaten van uw benen.
• Vermijd overmatig alcoholgebruik.
• Zorg dat uw lichaam in goede conditie is, maar train niet overmatig.

Mochten de bovenstaande adviezen niet helpen:

• Zet het hoofdeinde van uw bed op klossen van ca. 30 cm.

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de locatie waar u onder behandeling bent:

Zwolle, Kampen of Heerde

Ouderengeneeskunde
088 624 63 42 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)

Meppel

Centrum voor ouderengeneeskunde
088 624 45 45 (bereikbaar op werkdagen van 8.30 tot 17.00 uur)

Steenwijk

Centrum voor ouderengeneeskunde
088 624 45 45 (bereikbaar op werkdagen van 8.30 tot 17.00 uur)

Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.

Voor het schrijven van deze informatie heeft Isala gebruikgemaakt van voorlichtingsmateriaal van het Leids Universitair Medisch Centrum.