Een fistel bij de anus (peri-anale fistel of fistula ani) is een verbinding tussen de endeldarm en de huid, meestal als een overblijfsel van een ontsteking in een anaalkliertje. Zo’n ontsteking kan zich uitbreiden in de sluitspier van de anus en vervolgens naar de huid. Wanneer de ontsteking door de huid heen breekt, kan er een fistel overblijven. Hier leest u meer over het plaatsen van een seton in de fistel.
Oorzaak en klachten
Een fistel is meestal een overblijfsel van een ontsteking in een anaalkliertje. Hierbij baant de ontsteking zich een uitweg naar de huid rond de anus. De fistel loopt bijna altijd door het onderste deel van de sluitspier van de anus. De fistelgang kan een rechtstreeks verloop hebben naar de endeldarm, maar kan ook heel ingewikkeld verlopen, bijvoorbeeld kronkelig, met vertakkingen of hogerop door de sluitspier. Met de plaats van de uitwendige opening is dus niet altijd de plaats van de inwendige opening direct te vinden.
Uit de fistel komt regelmatig pus of vocht. Ook kan er af en toe weer een abcesje ontstaan. Waarom deze aandoening bij de ene mens wel en bij de ander niet voorkomt, is niet bekend. Het komt dus niet door gebrekkige hygiëne.
Onderzoek
Meestal zijn de klachten en de bevindingen bij onderzoek door de arts duidelijk genoeg om de diagnose te kunnen stellen. Nader onderzoek is dan ook meestal niet nodig.
Behandeling
Een seton is een elastiekje (slangetje of draad) dat operatief in de fistelgang wordt gebracht. Via de buitenkant wordt de seton ingebracht en de seton komt aan de binnenkant van de darm uit de fistelgang en komt uit de anus. Aan de buitenkant (dus tussen de anus en de fistelingang), wordt de seton dichtgeknoopt. De seton loopt dus in een cirkel.
Door de seton kan het fisteltraject niet dichtgroeien en draineert de fistel goed. Hierdoor nemen de ontstekingen (als het goed is) af. Het aanbrengen van de seton dient om het traject rustig, ontstekingsvrij en operabel te krijgen. De draad zit vaak enkele maanden in het lichaam.
Mogelijke complicaties
Geen enkele operatie is zonder risico’s, dus ook bij deze operatie is de normale kans op complicaties aanwezig. Daarnaast zijn er nog enkele specifieke complicaties mogelijk.
Omdat de ingreep plaatsvindt in een bloedvatrijk gebied (de anus), kan na de behandeling wat bloedverlies optreden. De kans op wondinfectie is echter nauwelijks aanwezig, aangezien de wond geheel wordt opengelaten.
Bij deze ingrepen wordt geopereerd in de nabijheid van of aan een deel van de sluitspier van de anus. Dit kan tijdelijke of blijvende gevolgen hebben voor de continentie. Onder continentie van de anus wordt verstaan het vermogen om lucht (winden), vocht (slijm, diarree) en ontlasting onder controle te houden. In het begin kan er zeker enig verlies van controle van de sluitspier optreden, met name op winden, maar mogelijk ook op vocht, zeker omdat de wonden open zijn. Dit betekent dat wanneer u een windje of wat vocht voelt aankomen, u de sluitspier bewust moet aanspannen, terwijl dat voorheen moeiteloos en bijna onbewust ging. U moet dus de continentie meer bewust gaan beheersen. Meestal is dit van tijdelijke aard. Helaas kan echter in een klein aantal gevallen het verlies van deze controle blijvend zijn. Vooral het verlies van vocht kan dan hinderlijk zijn.
Na de behandeling
U zult na de operatie zeker wat ongemak en pijn hebben. Bij pijn is het innemen van een eenvoudige pijnstiller (paracetamol) meestal voldoende. Het is raadzaam om deze pijnstillers vóór de operatie al in huis te hebben.
Na de operatie moet u de ontlasting zacht houden. U krijgt daarom een recept voor poeders of een drankje mee naar huis. Het wondgebied wordt bij de anus bedekt met een gaasje. Ook kunt u een maanverbandje gebruiken.
Weer naar huis
Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een afspraak mee voor de poliklinische controle.
Verzorging thuis
Het wondgebied moet u regelmatig onder de douche schoonspoelen, met name na de stoelgang, maar ook tussendoor. Twee à drie keer per dag is vaak voldoende. Ook kunt u een zitbadje nemen. De seton moet iets gedraaid worden om deze los te houden in de fistel.
Contact
Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de locatie waar u onder behandeling bent:
Buikchirurgie
088 624 62 95 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.
Verantwoording
Bij het maken van deze tekst heeft Isala gebruik gemaakt van voorlichtingsmateriaal van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde.