Hoofdpijn bij kinderen Hoofdpijn bij kinderen

Behandeling en leefregels

Soorten hoofdpijn

De meest voorkomende vormen van hoofdpijn bij kinderen zijn:

• migraine;
• spanningshoofdpijn;
• chronische dagelijkse hoofdpijn;
• medicatie over-gebruikshoofdpijn.

Migraine

Migraine wordt gekenmerkt door terugkerende aanvallen van hoofdpijn die vaak gepaard gaan met een aantal van de volgende verschijnselen:

• misselijkheid, soms met braken;
• wit-bleek zien;
• niet tegen licht, geluid en/of geuren kunnen;
• hoofdpijn verergerd door lichamelijke activiteit;
• neurologische verschijnselen zoals: verwardheid, spierzwakte, tintelingen in arm of been, niet goed uit de woorden kunnen komen, oorsuizen.

Het kan zijn dat uw kind of u als ouder een migraine-aanval ziet aankomen doordat uw kind lusteloos is, aldoor moet gapen, prikkelbaar is, bleek ziet of duizelig is.
Soms hebben kinderen voordat ze hoofdpijn krijgen een aura. Dit is een verzamelwoord voor een aantal ‘rare’ verschijnselen zoals opeens niet meer goed kunnen kijken, lichtflitsen of sterretjes zien.
Over de oorzaak van migraine bestaan verschillende theorieën. Waarschijnlijk speelt een zekere aanleg een rol. We zien vaak dat migraine ook bij familieleden voorkomt. We denken dat de bloedvaten in het hoofd van belang zijn en waarschijnlijk spelen neurotransmitters, de stofjes die hersencellen aan elkaar doorgeven ook een rol. De precieze oorzaak kennen we op dit moment niet. 

Spanningshoofdpijn

Hoofdpijn bij kinderen die niet typisch past bij migraine, is meestal spanningshoofdpijn. Dit is vaak een zeurende, wat langer aanhoudende hoofdpijn. Soms is er gevoeligheid voor licht en geluid. De oorzaak van spanningshoofdpijn is niet helemaal duidelijk. Lange tijd is gedacht dat een verhoogde spanning van de spieren in de nek en schouders door psychische of lichamelijke factoren de oorzaak was, vandaar de naam (spier)spanningshoofdpijn Dit wordt tegenwoordig steeds vaker in twijfel getrokken.

Chronische dagelijkse hoofdpijn

Chronische dagelijkse hoofdpijn is hoofdpijn (migraine of spanningshoofdpijn) die meer dan 3 maanden en meer dan 15 dagen per maand aanwezig is.

Middelen afhankelijke hoofdpijn of medicatie over-gebruikshoofdpijn

Middelen afhankelijke hoofdpijn of medicatie over-gebruikshoofdpijn zijn belangrijke oorzaken van chronische dagelijkse hoofdpijn.
Bij middelen afhankelijke hoofdpijn kunt u denken aan het overmatig gebruik van cafeïne houdende dranken zoals cola, koffie, ice tea of energiedrankjes, wat kan leiden tot hoofdpijnklachten. Het regelmatig gebruik van 200 mg cafeïne kan bij volwassenen met een gevoeligheid hiervoor hoofdpijn veroorzaken, bij kinderen zijn kleinere hoeveelheden waarschijnlijk al van belang. In een kop koffie zit 80 tot 150 mg cafeïne en in thee 30 tot 40 mg. Een glas cola en een glas ice-tea bevatten 15 mg cafeïne en een blikje energiedrank 80 mg. Het plotseling stoppen met cafeïne kan ook leiden tot hoofdpijn. Het is dus verstandig het gebruik geleidelijk (bijvoorbeeld in 2 weken) af te bouwen.
Medicatie over-gebruikshoofdpijn kan voorkomen als gedurende langere tijd vaker dan 2 dagen per week pijnstillers tegen hoofdpijn wordenin genomen. Het is verstandig veelvuldig medicatiegebruik te minderen tot maximaal 2 dagen per week. Bij pogingen om de pijnstillers te laten staan, kan de hoofdpijn in eerste instantie verergeren, meestal is dit na 1 tot 2 weken weer afgenomen. Het kan 2 tot 3 maanden duren voor medicatie over-gebruikshoofdpijn verdwenen is. Het is dus belangrijk om minimaal 2 maanden geen of maximaal 2 keer per week pijnstillers te gebruiken.

Medicatie

Bij migraine zijn medicijnen beschikbaar om de hoofdpijn te behandelen en om hoofdpijn te voorkomen (preventieve medicatie). Naast behandeling met medicijnen is er ook een niet-medicamenteuze behandeling van migraine. Deze bestaat uit leefstijladviezen, die hieronder verder worden toegelicht bij wat kunt u zelf doen aan hoofdpijn.

Eerste keuze pijnstilling is paracetamol of een NSAID’s (diclofenac, ibuprofen of naproxen) of een combinatie van beide. Vaak wordt ook geadviseerd om een medicijn voor de misselijkheid (ondansetron) te gebruiken. Als bovenstaande onvoldoende werkt kan gekozen worden voor een antimigrainemiddel (sumatriptan of rizatriptan) afhankelijk van de leeftijd van uw kind.
Voor alle medicijnen geldt dat je ze moet nemen zodra de hoofdpijn opkomt of bij voortekenen van een aanval. Vergelijk de hoofdpijn met een brand, die wil je ook blussen voordat die zich verder uitbreidt.

Bij aanhoudende zeer vaak voorkomende aanvallen (> 2 keer per maand) met grote invloed op het dagelijks functioneren, kan bij kinderen ouder dan 8 jaar overwogen worden om dagelijks medicijnen in te nemen zoals bijvoorbeeld bloeddrukverlagende middelen (betablokkers) of middelen die ook bij epilepsie gebruikt worden. Helaas is niet bewezen dat deze behandelingen bij kinderen ook werken. We schrijven deze behandeling dan ook niet laagdrempelig voor, alleen als alle andere genoemde maatregelen geen effect hebben. Pas na 6 tot8 weken kan het effect hiervan beoordeeld worden. Bij een gunstig effect wordt het medicijn na 6 maanden afgebouwd tot stop.

Mogelijke bijwerkingen van de medicatie

Leefregels

Voor het bestrijden van alle vormen van hoofdpijn geldt dat het aanpassen van de leefstijl kan helpen. De hoofdpijn kan hiermee soms niet helemaal voorkomen worden, maar wel duidelijk verminderen.
Leefstijladviezen zijn:

• Eet regelmatig en gezond, neem altijd een ontbijt.
• Neem voldoende vochtinname (1 tot 2 liter per dag).
• Vermijd cafeïnehoudende dranken zoals koffie, thee, cola, ice-tea en energy drankjes.
• Vermijd lightproducten met de zoetstof aspartaam en cup-a-soup want hierin zitten smaakversterkers.

voldoende nachtrust, slaaptips voor adolescenten:

• Hoeveel slaap heeft uw kind nodig? Bekijk het slapen in de vakantie, als er geen wekker wordt gezet. Het aantal uren dat dan geslapen wordt en het ritme waarin zijn goede indicaties van de slaapbehoefte.
• Zorg voor een regelmatig slaapritme, slaap in het weekend niet meer dan 1 tot anderhalf uur uit ten opzichte van doordeweekse dagen.
• Drink geen cafeïnehoudende dranken na het avondeten.
• Vermijd activerende activiteiten (sporten, studeren, gamen) een uur, liefst 2 uur voor het slapengaan.
• Stop beeldschermactiviteiten uiterlijk 1 uur voor het slapen gaan.
• Dim het licht in de avond en zoek direct na het opstaan zoveel mogelijk licht op.
• Voldoende lichaamsbeweging (minimaal 30 minuten per dag).

Beeldscherm gebruik:

• beperk de totale beeldschermtijd tot minder dan 2 uur per dag buiten schooltijd.
• geen tv/smartphone op de slaapkamer.
  
  
• Zoek balans in inspanning (school, huiswerk) en ontspanning.
• Beperk pijnmedicatie tot maximaal 2 dagen per week.
• Blijf realistisch: de hoofdpijn zal in een tijdsbestek van weken tot maanden afnemen in ernst maar kan ook blijven bestaan. De helft van de kinderen met hoofdpijn houdt helaas ook op latere leeftijd regelmatig last van hoofdpijn.

Behandeling zonder medicijnen

Voor veel kinderen geldt dat ook een aanpak zonder medicijnen de hoofdpijn kan terugdringen. Soms heeft een behandeling zonder medicijnen al voldoende effect om de hoofdpijnklachten onder controle te krijgen. Onderstaande behandelingen kunnen ook samengaan met een behandeling met medicijnen.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie gaat ervan uit dat gedachten, gevoelens en gedrag met elkaar verbonden zijn. Negatieve gedachten kunnen iemands gevoelens en gedrag negatief beïnvloeden. Sommige kinderen voelen zich minderwaardig als ze vaak hoofdpijn hebben of maken zich bijvoorbeeld zorgen dat ze door de hoofdpijn minder goed mee kunnen komen op school. Dit soort negatieve gedachten kunnen hoofdpijnklachten veroorzaken of versterken. Bij cognitieve gedragstherapie ligt het accent op het aanleren van meer positieve gedachten.

Psycholoog

Psychologisch welbevinden draagt bij aan een vermindering van hoofdpijn.
Een psycholoog kan samen met uw kind kijken hoe uw kind voldoende balans kan vinden in ontspanning en inspanning en kan begeleiding geven bij de andere leefstijladviezen.

Fysiotherapie

Houding en spierspanning kunnen migraine en spanningshoofdpijn uitlokken. Een fysiotherapeut kan helpen een betere houding aan te leren en een goede balans te vinden tussen inspanning en ontspanning.

Hypnotherapie

Het is bekend dat lichaam en geest niet los van elkaar werken, maar elkaar beïnvloeden.
Hypnose is een toestand van diepe ontspanning en sterk geconcentreerde aandacht, waardoor iemand zich losmaakt van de buitenwereld en meer opgaat in zijn innerlijke wereld. In deze toestand die ‘trance’ wordt genoemd, is het bewustzijn veranderd. U kunt het vergelijken met een dagdroom.
In deze geestelijke toestand van ontspanning en tegelijkertijd concentratie kan uw kind ongewenste gedachten of gevoelens naar de achtergrond laten gaan en deze vervangen door gewenste gedachten en gevoelens door middel van positieve visualisatie en suggesties. Hypnose maakt gebruik van iemands innerlijke kracht om veranderingen in het lichaam te bewerkstelligen.

Hoofdpijnpolikliniek voor kinderen

Isala heeft een speciale hoofdpijnpolikliniek voor kinderen. Deze hoofdpijnpolikliniek wordt gehouden door dr. J. Bekhof, kinderarts, en R. Reimink, verpleegkundig specialist kindergeneeskunde.
Vooraf aan het eerste bezoek ontvangen uw kind en u een uitgebreide vragenlijst over de hoofdpijnklachten.
Tijdens het eerste consult wordt deze vragenlijst doorgenomen en volgt er een uitgebreid lichamelijk onderzoek om de algehele lichamelijke gezondheid te beoordelen en de functies van de hersenen goed te onderzoeken. Gelukkig is aanvullend onderzoek meestal niet nodig. Samen met u en uw kind bespreken we vervolgens wat een geschikte behandeling voor uw kind is.

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de locatie waar uw kind onder behandeling is:

Zwolle

Kindergeneeskunde
088 624 50 50 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)

Zie voor uitgebreide informatie over hoofdpijn ook:
www.allesoverhoofdpijn.nl