Contact
  1. 7257-Alcohol, drugs, roken en diabetes

Informatie voor jongvolwassenen (> 18 jaar)

Als je diabetes hebt, is de uitwerking van alcohol, drugs en roken op je lichaam anders dan bij iemand zonder deze aandoening. Alcohol heeft bijvoorbeeld effect op je bloedglucose. In deze folder zetten we de belangrijkste feiten voor je op een rij en helpen we een aantal misverstanden uit de wereld.

Diabetes en alcohol

Alcohol geeft direct na het drinken meestal een verhoging van de bloedglucose. Ook kan het drankje veel koolhydraten bevatten, bijvoorbeeld bij breezers en mixdrankjes. Voor de koolhydraten moet je wel insuline spuiten of bolussen. Maar de alcohol in je drankje kan enige uren later nog een ernstige hypo veroorzaken.

Hoe zit dat? Dit komt omdat je lever alcohol verwerkt, maar ook de reserve-opslagplaats is van glucose. Als er geen alcohol in het spel is, zorgt je lever ervoor dat als je bloedglucosewaarde te laag is, er glucose uit die opslagplaats in je bloedbaan komt. Maar als je alcohol hebt gedronken, wordt die automatische toevoer van glucose geblokkeerd. Je kunt hierdoor een hypo krijgen. Doordat je lever lang bezig is (uren) om de alcohol af te breken, loop je de hele nacht risico op een hypo.

Na gebruik van alcohol is het effect van glucagon om de bloedglucose te verhogen ook nog eens minder sterk.

Als je (teveel) gedronken hebt, kan het zijn dat je een eventuele hypo niet voelt aankomen. Misschien vergeet je daardoor ook je bloedglucosewaarden te controleren of benodigde insuline te bolussen of te spuiten.

Afbeelding diabetes en alcoholAfbeelding: Alcohol en diabetes 

Misverstanden

Een veelvoorkomend misverstand is dat je je avondsnack kunt overslaan omdat er voldoende koolhydraten in de alcohol zitten. Dit is dus onjuist. Je bloedglucose gaat na het drinken van alcohol eerst een beetje omhoog, maar meestal daarna ook snel omlaag. Daarom moet je wat eten voor, tijdens en na het gebruik van alcohol. Houd wel rekening met eventuele koolhydraten in een mixdrankje!

Een ander misverstand is dat diabetes invloed heeft op de ademtest voor alcohol. Dat klopt niet. Er ontstaat een vervelende situatie als je op straat een hypo krijgt en danig in de war raakt. Als je dan de politie tegen het lijf loopt, zou deze wel eens kunnen denken dat je dronken bent. Zulke misverstanden
kun je vermijden door steeds wat te eten als je alcohol drinkt en een diabetes identiteitskaart of Medical Alert penning (SOS-plaatje) bij je te dragen. Het is ook verstandig je vrienden te vertellen dat je diabetes hebt. Let erop dat zij weten wat zij in geval van nood moeten doen en waar ze je dextro kunnen vinden.

Een goede regel is: drink niet meer dan twee alcoholische consumpties per avond. De effecten blijven dan beperkt. En zorg dat je er ook wat bij eet.

Als je wat (te) veel gedronken hebt

Als je wat (te)veel gedronken hebt, zijn een aantal zaken belangrijk:

  • Waarschuw altijd iemand (je ouders of een vriend) als je thuiskomt. Je kunt misschien niet meer helder denken en de juiste acties voor je bloedglucosecontrole nemen. Of je hebt iemands hulp nodig als je 's nachts een ernstige hypo krijgt. Informeer iemand die weet wat te doen bij een hypo.
  • Ga nooit meteen slapen, maar check eerst je bloedglucose. Je bloedglucose mag niet lager dan 10 mmol/l zijn als je gaat slapen.
  • Eet direct voor je naar bed gaat iets extra's dat langwerkende koolhydraten bevat, bijvoorbeeld chips, boterhammen en een glas melk.
  • Neem een stevig ontbijt als je de volgende ochtend wakker wordt en controleer je bloedglucose in de loop van de dag.

10 regels op een rijtje

De adviezen over alcohol nog eens op een rij:

  • Drink nooit alcohol zonder daarbij ook te eten.
  • Drink met mate, 1 à 2 glazen, en alleen als je boven de 18 jaar bent.
  • Drink niet vaker dan 2 keer in de week.
  • Drink langzaam, bovengenoemde hoeveelheden verspreiden over 1½ à 2 uur.
  • Vermijd drankjes met grote hoeveelheden suiker (zoals breezers).
  • Houd, indien mogelijk, insuline en een bloedglucosemeter bij de hand.
  • Controleer je bloedsuiker voordat je gaat slapen (mag niet lager dan 10 mmol/l zijn!).
  • Zet eventueel je pomp op tijdelijk basaal.
  • Eet iets voor je gaat slapen om een hypo in de nacht te voorkomen.
  • Als je wilt uitslapen: zorg dat je bloedsuiker 's morgens gecontroleerd wordt (door jezelf of een huisgenoot).

Diabetes en roken

Roken en diabetes gaan niet samen. Roken bij diabetes vermindert de levensverwachting met
minstens tien jaar.
Roken kan een stijging van je HbA1c veroorzaken. Daarmee stijgt je kans op complicaties.
Als je diabetes hebt, heb je een grotere kans op hart- en vaatziekten in de toekomst (zoals een hartinfarct en herseninfarct). Roken geeft een nog veel grotere kans op hart- en vaatziekten en ander complicaties, zoals nierproblemen, oogproblemen, voetproblemen en beenamputatie. Begin dus nooit met roken! Vind je dit moeilijk? Overleg dan met je diabetesteam over de mogelijkheden om hier wat aan te doen.

Afbeelding roken en diabetesAfbeelding: Roken en diabetes 

Diabetes en drugs

Er zijn verschillende soorten drugs. Allemaal hebben ze een effect op de hersenen en het lichaam. Als je drugs gebruikt, verandert dat dus zowel iets in je lichaam, als in je gedrag, emoties en je omgang met anderen.
In het algemeen wordt er onderscheid gemaakt tussen softdrugs en harddrugs. Softdrugs kunnen net zo schadelijk zijn als harddrugs, maar bij harddrugs is de kans op verslaving, misbruik en sociale problemen nog groter.
Een ander onderscheid is naar het effect dat de drugs op je hersenen en gedrag hebben. Zie hiervoor de tabel.

Tabel invloed drugs bij diabetes 
Soort drugs Effect Voorbeeld
Stimulerende middelen Gevoel van meer energie en sneller kunnen reageren Cocaïne en amphetamine (speed)
Verdovende middelen Slaperige roes, minder alert Heroïne
​Bewustzijns veranderende middelen ​Beïnvloeden je stemming en waarneming, de wereld om je heen ziet er ineens heel anders uit. ​LSD en paddo’s
​Middelen die gemengde effecten geven ​XTC, hasj en wiet (cannabis)

Afbeelding diabetes en drugs

Afbeelding: Diabetes en drugs

Bloedsuiker

Als je diabetes hebt, hebben drugs ook een effect op je bloedsuiker.
Na het gebruik van stimulerende drugs zoals cocaïne, speed, maar ook XTC, gedraagt je lichaam zich alsof er een enorme inspanning is geleverd. Er kan daarbij een forse ontregeling van je bloedsuikers plaatsvinden. Met alle gevolgen van dien. Zo kan bij het gebruik van cocaïne je bloedsuiker fors oplopen en zelfs verzuring (keto-acidose) optreden.

XTC en speed kunnen juist je glucosevoorraad snel opgebruiken en een hypo veroorzaken. Doordat je beneveld bent door de drugs is de kans groot dat je de hypo niet goed voelt en niet goed aanpakt.
Ook bij het gebruik van hasj en wiet kunnen er hypo’s optreden.

Conclusie

Drugs gebruiken is sowieso geen aanrader, maar als je diabetes hebt is het gevaarlijk.

Contact

Heb je nog vragen? Stel je vraag met een e-consult via MijnIsala. Het e-consult is niet geschikt voor spoedvraag of vragen over een afspraak.

Heb je een medische spoedeisende vraag die te maken heeft met je diabetes? Dan zijn we 24 uur per dag bereikbaar. Bel naar het diabetescentrum. Of buiten kantooruren naar het spoednummer dat je van de diabetesverpleegkundige gekregen hebt.

Zwolle en Lelystad

Diabetescentrum
088 624 2329 (bereikbaar op werkdagen van 8.30 – 17.00 uur)

Kun je niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.

Laatst gewijzigd 3 mei 2023 / 7257