Rosacea is een veel voorkomende chronische huidaandoening in het gezicht, die vooral gezien wordt bij vrouwen van middelbare leeftijd. De vier belangrijkste kenmerken zijn roodheid, kleine uitgezette bloedvaatjes, bultjes en puistjes. Oogafwijkingen komen vaak voor bij rosacea en variëren van mild tot ernstig. Rosacea is goed te behandelen, maar zelden definitief te genezen. In deze folder leest u meer over de behandeling en wat u zelf kunt doen.
Hoe ontstaat rosacea?
Rosacea ontstaat meestal rond het 30ste levensjaar en komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Het treft vooral mensen met een licht huidtype. De oorzaak van rosacea is onbekend. De ernst van rosacea kan worden beïnvloed door uitwendige factoren, waardoor klachten kunnen toenemen.
Voorbeelden hiervan zijn warmte, zonlicht, cosmetica, huidverzorgingsproducten en sommige geneesmiddelen. Geneesmiddelen die corticosteroïden (bijnierschorshormonen) bevatten, kunnen rosacea veroorzaken of verergeren. Zowel door inwendig gebruik als bij toepassing op de huid. Een oorzakelijke rol van voeding is nooit aangetoond. Wel kan (tijdelijke) verergering van de roodheid optreden door het drinken van alcohol en het eten van sterk gekruid voedsel.
Verschijnselen
Wat zijn de verschijnselen?
Rosacea komt vooral voor op de neus, wangen, voorhoofd en de kin. De belangrijkste kenmerken van rosacea zijn blozen (vanzelf wegtrekkende roodheid), blijvende roodheid, bultjes (papels), puistjes (pustels) en uitgezette bloedvaatjes (couperose). Blozen kan worden uitgelokt door bijvoorbeeld emoties, warmte, zonlicht, hete of alcoholische dranken, hete of sterk gekruide spijzen en de menopauze.
Zwellingen
Minder vaak komen bij rosacea zwellingen van de huid voor. Soms ontstaan zwellingen door ophoping van vocht. Dit heet oedeem; de zwelling voelt zacht aan en verdwijnt vanzelf. Zwellingen kunnen ook ontstaan door toename van bindweefsel in de huid. Deze voelen harder en knobbelig aan en gaan niet vanzelf weg. Het bekendste voorbeeld hiervan is rhinophyma. Dit ontstaat door vergroting van talgklieren op de neus en naderhand een toename van bindweefsel. De neus ziet verdikt en knobbelig uit. Rhinophyma wordt in het dagelijkse taalgebruik ook ‘drankneus’ of ‘bloemkoolneus’ genoemd. Ten onrechte, omdat rhinophyma niets te maken heeft met alcoholgebruik. Rhinophyma treedt vrijwel alleen op bij oudere mannen.
Oogafwijkingen
Ongeveer de helft van de mensen met rosacea heeft ook oogafwijkingen. Dit zijn vooral ontstekingen van de oogleden, het hoornvlies en bindvlies. De meest voorkomende klachten zijn droge ogen, een branderig of stekend gevoel, tranende ogen en een gevoel alsof er iets in het oog zit (denk aan zandkorreltjes).
Ook komt migraine bij relatief veel patiënten met rosacea voor, vooral bij mensen die last hebben van blozen. Soms gaat rosacea samen met seborrhoisch eczeem. Lees meer hierover in de folder seborrhoisch eczeem.
Diagnose
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan meestal op grond van de kenmerkende huidafwijkingen worden gesteld. Soms wordt onder plaatselijke verdoving een stukje huid weggenomen voor microscopisch onderzoek (een biopt) om andere huidaandoeningen uit te sluiten. Soms doet de dermatoloog een allergietest om een bijkomende allergie voor bijvoorbeeld cosmetica uit te sluiten.
Behandeling
Rosacea is meestal goed te behandelen, maar zelden definitief te genezen. Binnen een halfjaar na het beëindigen van de therapie, treedt bij de helft van de mensen weer een verergering op. Bij milde rosacea wordt eerst gekozen voor een uitwendige behandeling met een crème of gel. Als dit niet voldoende helpt, krijgt u ook tabletten voorgeschreven. Ernstige rosacea behandelen wij gelijk met tabletten en een crème of gel.
Uitwendige (plaatselijke) behandeling
Bij de uitwendige behandeling van rosacea wordt meestal gekozen voor metronidazol in een gel of crème. Ook azelaïnezuur-crème is een aanbevolen geneesmiddel. Soms wordt benzoylperoxide gel voorgeschreven.
Inwendige behandeling
Behandeling met doxycycline, tetracycline of minocycline heeft een gunstig effect op zowel de huid- als de oogafwijkingen bij rosacea. Meestal kan na 1 tot 2 maanden een vermindering van het aantal pukkels en puistjes worden gezien. Deze behandeling moet een aantal maanden worden voortgezet en kan worden gecombineerd met metronidazol-crème of gel of met azelaïnezuur-crème. Een ander antibioticum dat kan worden voorgeschreven is azithromycine.
Behandeling van specifieke verschijnselen van couperose
Uitgezette bloedvaatjes kunnen we behandelen met lasertherapie of een flitslamp.
Oogafwijkingen
Goede dagelijkse ooglidhygiëne is belangrijk, ook als u geen klachten heeft. Bij droge en/of geïrriteerde ogen kan ‘kunstmatig traanvocht’ zoals hypromellose of methylcellulose worden gebruikt. Ook behandeling met doxycycline, minocycline of tetracycline kan verbetering geven. Plaatselijke behandeling met metronidazol-gel en fusidinezuur-gel kan een ooglidontsteking verbeteren. Deze therapie doet meestal uw huisarts of oogarts.
Rhinophyma
Rhinophyma (zwelling van de neus) kan op verschillende manieren worden behandeld. Met plastische chirurgie, elektrochirurgie (wegbranden), cryochirurgie (bevriezen) of lasertherapie.
Wat kunt u zelf doen?
Bedenk of er factoren zijn die de verschijnselen van rosacea bij u verergeren. Deze factoren kunnen per persoon verschillend zijn. Denk aan warmte, koude, wind, hete dranken, inspanning, gekruid eten, alcohol, emoties, huidreinigingsmiddelen, medicinale producten die de huid irriteren en medicijnen die blozen veroorzaken of verergeren. Probeer deze factoren te vermijden. Vermijd ook zoveel mogelijk blootstelling aan zonlicht en gebruik zo nodig een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor (factor 15 of hoger).
Het gebruik van camouflerende cosmetica die roodheid verbergen, kan zeer prettig zijn voor diegenen die zich voor hun rode gezicht schamen.
Wat zijn de vooruitzichten?
Hoewel verschijnselen van rosacea vervelend en cosmetisch storend kunnen zijn, is rosacea geen ernstige ziekte. Behalve bij sommige oogafwijkingen treden geen complicaties op. Verder is het goed om te beseffen dat rosacea wel goed te behandelen is, maar niet definitief te genezen. Na het stoppen van de therapie met crème, gel, tabletten of capsules komen de verschijnselen na verloop van tijd meestal weer terug.
Meer informatie
Voor meer informatie: www.huidfonds.nl of bel het Huidfonds via (030) 28 23 995.
Contact
Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de locatie waar u onder behandeling bent:
Meppel
polikliniek Dermatologie
(0522) 23 33 33 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.
Bron Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie