Scheelzien en/of dubbelzien bij volwassenen Scheelzien en/of dubbelzien bij volwassenen

Vormen van scheelzien

Er zijn verschillende vormen van scheelzien mogelijk:

• Esotropie: één oog staat naar binnen gedraaid (convergent scheelzien).
• Exotropie: één oog staat naar buiten gedraaid (divergent scheelzien).
• Hypertropie: één oog staat naar boven.
• Hypotropie: één oog staat naar beneden.

Scheelzien kan constant aanwezig zijn maar ook wisselend (intermitterend strabismus). Het ene moment is het scheelzien wel aanwezig en het andere moment niet of verminderd aanwezig. Soms is er alleen scheelzien in verborgen vorm aanwezig (latent strabismus). Dit komt bij veel mensen voor en hoeft geen problemen te geven. Er is ook scheelzien dat alleen bij kijken op afstand of alleen dichtbij of in een bepaalde richting aanwezig is.

Cosmetisch storend scheelzien

Als er duidelijk zichtbaar scheelzien is kan dit cosmetisch heel storend zijn. Een scheelziensoperatie kan dan een cosmetisch nette oogstand geven. Het is hierbij belangrijk van tevoren te onderzoeken of er kans bestaat op dubbelzien na een operatie. Soms zijn de hersenen zo goed aangepast aan de afwijkende oogstand dat het onmogelijk is een cosmetisch storend scheelzien te corrigeren zonder dubbelzien te veroorzaken. In dat geval wordt van een operatie afgezien.

Om te weten of u in aanmerking kan komen voor een scheelziensoperatie is eerst een uitgebreid onderzoek nodig.

Dubbelzien

Dubbelzien (diplopie) is het tegelijkertijd zien van twee identieke beelden. Als scheelzien op latere leeftijd optreedt, is de kans op dubbelzien (diplopie) groot. Het visuele systeem is volledig ontwikkeld en de hersenen zijn niet meer in staat het beeld van het scheelstaande oog te onderdrukken. Het onderdrukken van een beeld wordt ook wel suppressie genoemd. Elk oog ontvangt een eigen beeld, deze twee beelden worden doorgezonden naar de hersenen.

Als de beelden niet meer ‘samen gesmolten’ kunnen worden ziet iemand dubbel. Iemand die dubbel ziet zal vaak één oog dicht knijpen, een hand voor het oog houden of klagen over dubbelzien. Naast deze klachten kan men door het dubbelzien last hebben van onzeker bewegen, misgrijpen, misstappen of het verkeerd inschatten van afstanden.

Oorzaken van dubbelzien

Dubbelzien kan vele oorzaken hebben zoals:

• Langer bestaand scheelzien dat door leeftijdsgebonden redenen dubbelbeelden geeft.
• Verlies van samenwerking tussen beide ogen door bijvoorbeeld ziekte of ouderdom.
• Letsel ten gevolge van een ongeluk.
• Een neurologische afwijking.
• Een onderliggende systemische aandoening, zoals suikerziekte, problemen met de werking van de schildklier of een hoge bloeddruk.
• Een oogbewegingsstoornis.

Behandeling van dubbelzien

Eerst kijkt de orthoptist of er dubbelbeelden zijn als gevolg van langer bestaand scheelzien of verlies van de samenwerking tussen de ogen. Is dit niet het geval dan zal de orthoptist onderzoeken welke oogspier(en) en/of hersenzenuw(en) niet goed werken. De orthoptist stelt de diagnose. Mocht naar aanleiding van deze gestelde diagnose verder onderzoek nodig zijn, zal de orthoptist de oogarts adviseren de patiënt door te verwijzen. Hierbij valt te denken aan een verwijzing naar de neuroloog of internist.

De orthoptist volgt daarnaast het verloop van de oogaandoening en begeleidt de patiënt. Indien mogelijk start de orthoptist een behandeling, zodat het dubbelzien zo min mogelijk hinder veroorzaakt. Dat kan door speciale plakprisma’s op de bril te plakken, de brilsterkte aan te passen, specifieke (filter)glazen/contactlenzen voor te schrijven of door één oog af te dekken. Pas bij een stabiele situatie is verdere behandeling, zoals een scheelziensoperatie of een speciale brilcorrectie met ingeslepen prisma's mogelijk. De orthoptist zal u hierin adviseren.

Dubbelzien met één oog

Men kan ook dubbelzien met één oog (monoculair dubbelzien), bijvoorbeeld door staar, problemen met de traanfilm, netvliesaandoeningen of een cilinderafwijking van het oog. Bij monoculair dubbelzien beoordeelt de oogarts de ogen. Wanneer er sprake is van monoculair dubbelzien, zal bij het sluiten van één oog, het dubbelzien blijven. U kunt dit zelf testen door dit voor ieder oog afzonderlijk uit  te proberen.

Hoofdpijn

Hoofdpijn is een klacht die veel mensen hebben en waar vele oorzaken voor kunnen zijn. Sommige hoofdpijnklachten kunnen veroorzaakt worden door oogheelkundige afwijkingen. De hoofdpijn die een oogheelkundige oorzaak heeft ontstaat vaak in de loop van de dag, na lang lezen of werken met een beeldscherm. Meestal zit de pijn boven de ogen of bij de slapen.

Er zijn een aantal oogheelkundige afwijkingen die hoofdpijn kunnen veroorzaken:

• Een refractieafwijking welke niet (goed) gecorrigeerd is: de ogen gaan zich inspannen om het beeld scherp te stellen.
• Een zwakke samenwerking tussen de ogen: het kost veel inspanning om de ogen samen bij bijvoorbeeld lezen op één punt te richten al dan niet in combinatie met latent (verborgen) scheelzien.
• Overige oogziekten die leiden tot een slechter gezichtsvermogen.

De orthoptist kan door middel van orthoptisch onderzoek bepalen of de hoofdpijn oogheelkundig te verklaren is en vervolgens bekijken of een behandeling gewenst is. Deze behandeling kan bestaan uit het voorschrijven van een bril, het geven van oogspieroefeningen of het adviseren van een scheelziensoperatie om de oogstand te corrigeren.

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met:

Oogheelkunde

088 624 30 40 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
088 624 50 00 (bij spoed na 17.00 uur en in het weekend)