Azathioprine (Imuran®) Azathioprine (Imuran®)

Medicijn bij ontstekingsziekten aan de darm

Deze folder is géén vervanging van de bijsluiter die bij het medicijn hoort. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, bespreek ze dan met uw arts of verpleegkundige.

Waarom gebruikt u Azathioprine?

Het medicijn Azathioprine kan gebruikt worden bij de behandeling van chronische ontstekingen aan de darm, zoals de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa.

De behandeling met medicijnen is gericht op het onderdrukken van de ontstekingsreacties. Dit leidt tot vermindering van klachten en verkleint de kans op problemen die door deze ziektes kunnen ontstaan. Medicijnen kunnen de ontstekingen aan de darmen onderdrukken, maar ze kunnen de ziekte niet genezen. Na het afbouwen van of stoppen met medicijnen kunnen de ontstekingen en daarmee de klachten terugkomen.

Wat doet Azathioprine?

• Uw behandelend arts schrijft meestal Azathioprine voor als andere medicijnen niet of onvoldoende hebben geholpen of wanneer het niet lukt om langdurig Prednisongebruik af te bouwen. Azathioprine onderdrukt de zogenaamde overactieve afweer en daarmee de activiteit van de chronische darmontsteking.
• Azathioprine behoort tot de groep immunosuppressiva. Dit zijn medicijnen die de natuurlijke lichaamsafweer onderdrukken. Bij inflammatoire darmziekten wordt Azathioprine vaak als eerste afweeronderdrukkende medicijn ingezet.
• In hoge hoeveelheden is Azathioprine een cytostaticum: het remt de groei van cellen en doodt snelgroeiende, woekerende (kwaadaardige) cellen. De hoeveelheid Azathioprine is bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa echter vele malen lager dan bij de behandeling van kwaadaardige cellen. Hierdoor zullen de bijwerkingen minder vaak voorkomen en milder van aard zijn. Dit is belangrijk om te weten, omdat de bijsluiter die u van uw apotheek krijgt meestal gericht is op de behandeling van kwaadaardige cellen.
• Azathioprine moet meestal twee tot drie maanden gebruikt worden voordat het effect merkbaar is. In overleg met uw arts gaat u daarom misschien in eerste instantie door met de medicijnen die u al gebruikt.
• Als blijkt dat u goed op het medicijn reageert en er geen bijwerkingen optreden, kunt u Azathioprine langere tijd gebruiken.

Hoe gebruikt u Azathioprine?

• De hoeveelheid Azathioprine de u slikt is onder meer afhankelijk van uw lichaamsgewicht en verschilt dus per persoon. Gebruik altijd de hoeveelheid die door de arts is voorgeschreven, nooit meer of minder.
• U gebruikt Azathioprine in tabletvorm.
• Neem de tabletten in tijdens of meteen na de maaltijd.
• Als u vergeten bent om uw tabletten in te nemen, neem ze dan alsnog in op een later tijdstip op dezelfde dag.
• Als u de volgende dag er pas achter komt dat u de tabletten vergeten bent, neemt u ze niet meer alsnog in. U neemt dan gewoon de hoeveelheid tabletten die zijn voorgeschreven.
• Als u misselijk wordt van de tabletten, adviseren wij u om de inname ervan over de dag te verdelen of ’s avonds in te nemen voordat u gaat slapen.

• Gebruik geen zuivelproducten minstens één uur voor of binnen 2 uur na inname.

Controle bloed

Azathioprine kan schadelijk zijn voor de leverfunctie en voor de aanmaak van de bloedlichaampjes. Daarom wordt voordat u start met dit medicijn bloed bij u afgenomen om uw leverfunctie en de aanmaak van bloedlichaampjes te controleren. Tijdens de behandeling wordt uw bloed regelmatig gecontroleerd.

Van welke bijwerkingen kunt u last krijgen?

De eerste weken

• Door het gebruik van Azathioprine kunt u bijwerkingen krijgen. Over het algemeen wordt het medicijn goed verdragen. De meeste bijwerkingen treden op in de eerste weken na de start. U kunt in deze periode last krijgen van verminderde eetlust, misselijkheid, braken of diarree. De misselijkheidsklachten verdwijnen meestal na twee tot drie weken.
• Bij een klein percentage mensen ontstaat er een overgevoeligheidsreactie. Deze vindt meestal plaats binnen twee tot drie weken na de start. Dit uit zich door griepachtige verschijnselen: koorts, spierpijn over het hele lichaam, algehele malaise of alvleesklierontsteking waarbij heftige buikpijn ontstaat onder de ribbenboog aan de linkerkant.

Na enkele weken of maanden

Als u Azathioprine langere tijd gebruikt, bestaat er een kleine kans op de volgende bijwerkingen:

• Infecties zoals tandvleesontsteking of keelpijn, verkoudheid, bronchitis of longontsteking in combinatie met koorts. Dit wordt veroorzaakt door het remmende effect van het medicijn op het beenmerg waar bloedcellen worden gemaakt. Hierdoor kan een storing in de aanmaak van witte bloedcellen optreden. Uw bloedwaarden worden daarop gecontroleerd.
• Wratten veroorzaakt door een virus. U bent door uw verminderde afweer gevoeliger voor zo’n virus.
• Dit geldt ook voor het HPV-virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken.
• Spontane blauwe plekken en/of regelmatige bloedneuzen. Dit kan het gevolg zijn van een verminderde aanmaak van bloedplaatjes door het gebruik van Azathioprine.
• Bij langdurig gebruik is er een zeer kleine kans op het ontwikkelen van lymfeklier-kanker.
• Haaruitval. Meestal hangt dit samen met de opvlamming van de darmziekte. Uw haar groeit vanzelf weer aan.
• Buikklachten die u niet in verband kunt brengen met de ziekte van Crohn of Colitis ulcerosa. In zeldzame gevallen treedt in het begin van de behandeling een alvleesklierontsteking (pancreatitis) op. Symptomen hiervan zijn hevige pijn in de bovenbuik en koorts. Neem bij deze klachten altijd contact op met uw arts of IBD-verpleegkundige.

• Leverfunctiestoornissen. Deze stoornissen veroorzaken onder andere een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.

Wanneer moet u voorzorgsmaatregelen nemen bij het gebruik van Azathioprine?

 Andere medicijnen

• Gebruikt u naast Azathioprine ook urinezuur verlagende medicijnen (bijvoorbeeld bij jicht, Zyloric of Alluporinol), stel uw arts dan hiervan op de hoogte.
• Gebruikt u bloedverdunners, meld dan bij de Trombosedienst dat u ook Azathioprine gebruikt.

Alcohol

Alcohol verhoogt de kans op leverafwijkingen als u het tegelijk met Azathioprine gebruikt. Wees voorzichtig met alcohol, dit kan de kans op afwijkende leverwaarden vergroten.

Vruchtbaarheid

• Onderzoek naar het gebruik van Azathioprine heeft vooralsnog niet aangetoond dat het medicijn invloed heeft op de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen.
• Als u een kinderwens heeft, overleg dit dan altijd met uw arts als u Azathioprine gebruikt.

Zwangerschap

Tijdens de zwangerschap wordt geprobeerd om zo zorgvuldig mogelijk om te gaan met het gebruik van medicijnen. Het wordt geadviseerd om door te gaan met het gebruik van Azathioprine bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa tijdens de zwangerschap, om de darmziekte goed onder controle te houden.

Borstvoeding

• Bij onderzoek zijn lage concentraties aangetoond van Azathioprine in de moedermelk. Tot op heden zijn er echter geen negatieve effecten beschreven bij kinderen die borstvoeding hebben gekregen van een moeder die Azathioprine heeft gebruikt.

Vaccinaties

• Azathioprine kan de werkzaamheid van sommige soorten vaccins verminderen en de kans op bijwerkingen door de vaccins vergroten. Meld daarom altijd bij de arts dat u Azathioprine gebruikt als u een vaccinatie nodig heeft.
• Heeft u een vaccinatie met een verzwakt levend vaccin, zoals bof, mazelen, rodehond (BMR), gele koorts of BCG nodig? Overleg dit dan eerst met uw arts of verpleegkundige.
• Azathioprine vermindert uw afweer. Daarom krijgt u het advies om de jaarlijkse griepvaccinatie te halen.
• Ook krijgt u het advies om de Pneumococcen vaccinatie te halen. Deze vaccinatie moet iedere 5 jaar herhaald worden.

Hygiëne

Azathioprine is geregistreerd voor de behandeling van leukemie. Daarom staan in de bijsluiter van het medicijn strenge hygiënische adviezen. Bij de (veel lagere) dosering waarin Azathioprine wordt gebruikt voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa volstaat u met normale hygiëne.

Zonlicht en uv-straling

Patiënten die Azathioprine gebruiken, kunnen een verhoogd risico lopen op huidproblemen waaronder huidkanker. Vermijd daarom een te grote blootstelling aan zonlicht en uv-straling. Zorg in ieder geval dat u niet verbrandt en gebruik een zonnebrandcrème met een beschermingsfactor 50. Wij raden het gebruik van een zonnebank af.

Contact

Heeft u nog vragen, neem dan contact met ons op. Meer informatie leest u in hoofdstuk 1 van het Patiënten Informatie Dossier IBD.

Zwolle en Meppel

Maag-, darm- en leverziekten
088 624 62 23 (bereikbaar op werkdagen van 8.30 tot 17.00 uur)

Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.

Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD-verpleegkundigen en MDL-artsen binnen het N-ICC (nurses initiative on Crohn and colitis) en het ICC (Initiative on Crohn en colitis). De folder is ontwikkeld volgens N-ICC-richtlijnen om eenduidige voorlichting na te streven in Nederlandse zorginstellingen voor IBD-patiënten.