Stijve spieren, trager bewegen, moeite met kleine bewegingen, trillen maar ook angstig zijn en lastiger kunnen nadenken. Het zijn allemaal symptomen waar iemand met Parkinson mee te maken kan krijgen. Parkinsonverpleegkundige Marian Scholing: ‘Parkinson is veel meer dan een oudere met trillende handen. Mensen hebben vaak motorische en niet-motorische problemen. Dat maakt dat de ziekte veel impact op de patiënt maar ook op diens partner of mantelzorger heeft. Het kan iedereen overkomen, ook op jonge leeftijd.’
Al jaren werkt Isala in de zorg voor mensen met de Ziekte van Parkinson samen met Noorderboog. Uniek, vindt Rienk Sybrandi, specialist ouderengeneeskunde bij Noorderboog. ‘Wij kennen elkaar al jaren, zijn bevlogen, overleggen samen en streven naar de beste zorg voor mensen met Parkinson.’
Luisteren
Parkinson is een hersenziekte waarbij cellen die dopamine aanmaken afsterven. Daardoor krijg je moeite met bewegen en problemen met denken en praten. Zodra de diagnose is gesteld, kan medicatie heel veel doen. Levodopa helpt tegen stijfheid, traagheid en soms ook tegen het trillen. Daarnaast zijn er medicijnen die de werking van dopamine nabootsen. Marian: ‘Als de medicatie goed is ingeregeld, kun je er jaren goed mee leven.’ Rienk: ‘Maar omdat Parkinson een progressieve ziekte is, komt er een moment dat de medicatie minder goed werkt. De dosering moet omhoog, of de tijdsinterval tussen innamemomenten moet korter. Een andere mogelijkheid is een pompje met medicatie als tabletten niet voldoende meer werken.’ Marian: ‘Ik zie vaak al aan hoe iemand uit de wachtkamer naar de spreekkamer loopt, hoe het gaat. Daarnaast luisteren. Veel luisteren en de goede vragen stellen, zowel aan de patiënt als aan de partner/mantelzorger.’
Leefstijl
Op dit moment is Parkinson de snelst groeiende hersenziekte ter wereld. Dat heeft aan de ene kant te maken met het feit dat de diagnose sneller gesteld wordt en dat mensen op jongere leeftijd de diagnose krijgen, daarnaast speelt leefstijl een rol. Rienk: ‘Een actief leven, gezond eten - denk aan onbewerkte vezelrijke voeding, groente, fruit, noten, zaden en olijfolie oftewel het zogenoemde mediterraan dieet - helpen zeker mee in het voorkomen van Parkinson. Marian: ‘Bovendien zien wij dat omgevingsfactoren een rol spelen. Mensen die gewerkt hebben met zwarte metalen of met pesticiden hebben eerder de kans om Parkinson te krijgen.’
Blijven bewegen
Naast medicatie is blijven bewegen voor Parkinsonpatiënten net zo belangrijk, benadrukken Marian en Rienk. Rienk: ‘Door te bewegen, blijft je coördinatie beter, je krijgt meer kracht en krijg je een keer griep of blaasontsteking dan doorsta je dat beter als je conditie goed is.’ Marian: ‘Er zijn heel veel beweegclubs voor mensen met Parkinson. Van bewegen ga jij je beter voelen en als je het samen doet, heb je ook lotgenotencontact.’
Wat lukt wel?
Iedereen wil zo lang mogelijk thuis blijven wonen, dat geldt ook voor mensen met Parkinson. Rienk: ‘Daarom bieden wij in Noorderboog de Parkinson Revalidatie Opname, bijvoorbeeld wanneer je medicatie niet meer goed is ingesteld. Daar gaan wij dan in Noorderboog mee aan de slag, zodat iemand na een korte opname weer naar huis kan. Of lichamelijk gaan sommige dingen niet meer. Door hier een aantal weken te revalideren, leert iemand hoe het nog wel kan en wat wel lukt. Daarna gaat diegene gewoon weer naar huis en dus niet naar een verpleeghuis.’ ‘Dankzij de Parkinson Revalidatie Opname, voorkom je een opname in het ziekenhuis’, vult Marian aan. ‘Het ziekenhuis is niet de beste omgeving voor een parkinsonpatiënt. Noorderboog combineert ziekenhuiszorg en een huiselijke omgeving.’ Overdag kunnen patiënten meedoen met de dag revalidatie voor Parkinsonpatiënten in Noorderboog. Bij lekker weer zelfs buiten in de beweegtuin.