In Isala staan we de hele maand september extra stil bij het voorkomen van zelfdoding. SEH-verpleegkundige Esther Renshof, die als puber enkele keren de wanhoop nabij was, pleit voor meer openheid over zelfdoding. Ze roept collega-hulpverleners op om alerter te zijn op suïcidale symptomen. ‘Ga het gesprek aan en durf de juiste vragen te stellen. Stop dit onderwerp niet in de doofpot.’
Esther heeft een inktzwarte jeugd doorgemaakt. Als 11-jarig meisje woont ze alleen bij haar moeder, die zwaar alcoholist is en meestal laveloos op de bank ligt. Esther kookt, maakt het huis schoon en doet de was. ‘Eigenlijk was ik veel te snel volwassen.’ Een jaar later valt haar moeder van de trap waarna ze wordt opgenomen in het ziekenhuis. Jeugdzorg en maatschappelijk werk worden wel ingeschakeld, maar hebben amper oog voor Esthers welzijn. ‘Mijn moeder vertelde dat ik een lastige puber was en dat geloofden ze. Ik voelde me in de steek gelaten en dat maakte me boos en verdrietig.’
Als haar moeder in kritieke toestand in het Diaconessenhuis ligt, is ze ten einde raad. ‘Ik voelde me zo alleen.’ Esther is 13 jaar als ze op de zesde verdieping staat en denkt: ‘Wat als ik mezelf door dit raam laat vallen..?’ Uiteindelijk besluit ze anders. ‘Ik weet nog steeds niet wat me weerhield.’
Zo alleen
Niet veel later trekt Esther de deur van haar moeders huis achter zich dicht. Ze wordt opgevangen door haar vriendje en zijn ouders, die haar wél serieus nemen. Esther beseft pas dán wat zij heeft moeten doormaken verre van normaal is. ‘Wat heb ik fout gedaan dat mij dit overkomt?’, vraagt zij zich vertwijfeld af. Juist omdat de instanties het zo laten afweten, wordt ze regelmatig overmand door emoties. ‘Ik was 14 jaar toen ik een auto zat en serieus overwoog om mezelf eruit te gooien.’
Een jaar later valt haar moeder opnieuw van de trap en dit keer overleeft ze het niet. Haar dood doet Esther weinig. ‘Eigenlijk had ik deze afloop gehoopt en dat is natuurlijk best heftig.’
Pijnlijker
Als ze terugkijkt op haar jeugd is het niet zozeer de verwaarlozing die haar het meeste raakt. Nee, het feit dat ze door jeugdzorg en maatschappelijk werk aan haar lot is overgelaten, is nog pijnlijker. Dat geldt ook voor de rol van haar buren en leerkrachten. ‘Iedereen wist van mijn thuissituatie, maar niemand deed een melding bij Veilig Thuis. Zelfs mijn eigen huisarts nam me niet serieus.’
Mede dankzij de stabiliteit en veiligheid in haar gastgezin kruipt Esther uit het dal. Zonder noemenswaardige professionele hulp pakt ze de draad weer op. Ze doorloopt het hbo-v en gaat als SEH-verpleegkundige aan slag in Meppel en Zwolle. Ook staat ze aan de wieg van een zorgboerderij voor kinderen.
Vieze kleren
Het gaat goed met Esther totdat COVID de kop opsteekt. De coronapandemie leidt tot veel angst en verdeeldheid in de maatschappij. Esther voelt zich opnieuw alleen en onveilig en dat resulteert in fysieke klachten. Ditmaal zoekt ze wél hulp (bij een haptonoom) en die steun houdt haar op de been.
Juist vanwege haar eigen ervaringen met verwaarlozing en suïcidale gevoelens is Esther daar in haar werk heel gespitst op. ‘Zeker bij vermagerde kinderen in vieze kleren en met verwondingen op onlogische plekken ga ik het gesprek aan. Dan vraag ik hoe het thuis gaat en benoem wat ik zie’, vertelt de SEH-verpleegkundige. ‘Geef aan dat er hulp beschikbaar is waar het hele gezin beter van wordt’, adviseert ze. ‘Wees altijd eerlijk en oprecht.’
Boodschap
Esther ziet dat collega’s het soms lastig vinden om patiënten na een suïcidepoging op te vangen. ‘De een heeft vooroordelen (‘weer zo’n GGz’er), de ander vindt het moeilijk om het gesprek aan te gaan’, schetst de SEH-verpleegkundige. Esthers advies is helder: probeer je open en nieuwsgierig op te stellen en ga op zoek naar de oorzaak van de suïcidepoging.’
Ook voor mensen die het leven niet meer zien zitten, heeft ze een boodschap. ‘Zoek allereerst steun bij iemand die veilig voelt. Neem die persoon in vertrouwen, je hoeft het echt niet alleen te dragen.’