Macula pucker Macula pucker

Werking van het oog

Het voorste gedeelte van het oog bestaat uit het hoornvlies (het heldere gedeelte), de ooglens en de iris (het gekleurde gedeelte). Het doel van deze structuren is om het beeld scherp te stellen op het netvlies. Het netvlies is de lichtgevoelige laag aan de achterkant van het oog.

Afbeelding 1: oog   

Wat is een macula pucker?

Uw netvlies zet het licht om in signalen die naar de hersenen worden gestuurd. Uw hersenen maken hier een beeld van. Het midden van het netvlies wordt de macula (gele vlek) genoemd. Met dit deel van het netvlies kunnen we het scherpst zien. Door verschillende redenen kan er een vliesje over de macula heen groeien. Dit vliesje kan gaan samentrekken, waardoor er plooien in het, normaal gesproken gladde, netvlies ontstaan. Dit wordt een macula pucker genoemd. 

Klachten

Bij een macula pucker kunt u een vervormd beeld zien (de badkamertegels lopen bijvoorbeeld niet meer recht maar golvend). Ook kan uw beeld waziger worden. Deze klachten kunnen langzaam verergeren. Een macula pucker kan leiden tot slechtziendheid, maar leidt niet tot blindheid.

Diagnose

De oogarts kijkt in uw oog om het netvlies en de macula te beoordelen (fundoscopie). Hiervoor is het nodig dat uw pupil eerst zo wijd mogelijk wordt gemaakt met behulp van oogdruppels. De oogarts kan verschillende lenzen gebruiken om de macula te bekijken. Deze lenzen houdt hij voor uw oog. Om een macula pucker nog beter in beeld te brengen, kan gebruik gemaakt worden van de OCT (Optical Coherence Tomography). Met dit apparaat kan een afbeelding worden gemaakt van de verschillende lagen van de macula en eventuele structuren die zich op of voor de macula bevinden. Dit onderzoek is pijnloos en ongevaarlijk.

Keuze voor operatie

Afhankelijk van uw klachten kan besloten worden om de macula pucker met een operatie weg te halen. Of een operatie nodig is, hangt af van verschillende factoren. Uw oogarts bespreekt de mogelijkheden met u. De meeste macula puckers hoeven niet geopereerd te worden, omdat de klachten niet heel storend zijn en/of de afwijking stabiel lijkt te blijven. De volgende factoren kunnen een rol spelen bij uw beslissing om wel of niet voor een operatie te kiezen:

• het gezichtsvermogen van beide ogen;
• hoe erg de beeldvervorming is;
• hoeveel last u van uw klachten heeft in uw dagelijks leven.

Intakegesprek

Als u kiest voor een operatie, wordt u doorverwezen naar een assistente voor een gesprek. Tijdens dit gesprek bespreekt de assistente met u alles over de operatiedag en de controles na de operatie. Ook wordt er een afspraak gemaakt voor een bezoek aan de polikliniek Anesthesiologie in Isala Meppel voor de algehele of lokale verdoving tijdens de operatie. 

Dag van de operatie

De operatie vindt plaats op de dagbehandeling in Isala Meppel. De operatie onder lokale verdoving duurt ongeveer 4 uur (inclusief de voorbereiding). De operatie onder algehele verdoving duurt ongeveer een halve dag. U wordt dan opgenomen op de dagbehandeling. In de meeste gevallen kunt u dezelfde dag weer naar huis. 

Operatie

Tijdens de operatie wordt eerst het glasvocht uit uw oog verwijderd. Dit wordt een vitrectomie genoemd. Hierna wordt het puckerweefsel van de macula verwijderd. Meestal wordt er voor gekozen om aan het einde van de operatie een lucht- of gasbel in het oog achter te laten. Zolang deze lucht- of gasbel in uw oog zit, ziet u praktisch niets. Een lucht- of gasbel lost vanzelf binnen enkele dagen tot weken op, waarna uw zicht vanzelf weer terug komt. Hoe lang het precies duurt, is afhankelijk van of er voor lucht of gas is gekozen. 

Resultaten

In ongeveer 95% van de gevallen lukt het om de macula pucker goed te verwijderen. Bij ongeveer 60% van de patiënten vermindert de beeldvervorming. De kans op verbetering van het gezichtsvermogen na de operatie is ongeveer 60%. Bij een klein deel van de patiënten treedt er geen verbetering op en bij een heel klein deel kan het gezichtsvermogen na de operatie zelfs verslechteren. Het is niet waarschijnlijk dat na de operatie het gezichtsvermogen volledig herstelt en er kan nog enige beeldvervorming overblijven. Het uiteindelijke resultaat is van te voren niet goed te voorspellen. Dit hangt onder andere af van de ernst van de pucker, hoe lang de pucker al bestaat en het gezichtsvermogen voor de operatie. Het herstel van de macula verloopt langzaam. Dit kan enkele maanden tot een jaar in beslag nemen. 

Complicaties

Als u nog niet aan staar geopereerd bent, zal er door de operatie versnelde staarvorming optreden. Daarom combineert uw oogarts de operatie van de macula pucker in veel gevallen met een staaroperatie. Zo hoeft u enkele maanden tot enkele jaren later niet alsnog een aparte staaroperatie te ondergaan.
In een klein aantal gevallen kan het netvlies na de operatie gaan loslaten (<1%). Om dit te behandelen is nog een netvliesoperatie noodzakelijk. Als ook het midden van het netvlies (de macula) heeft losgelaten geeft dit meestal een blijvende verslechtering van het zicht.
Zoals bij alle operaties is er een kleine kans op een ernstige infectie (1 op 1700). Soms kan er na de operatie een bloeding in het oog ontstaan. Deze bloeding lost meestal vanzelf weer op.

Nazorg

Na de operatie

Na de operatie kunt u niet zelf autorijden. Wij adviseren u dringend om een begeleider mee te nemen die u naar huis brengt. Dit geldt ook voor de controle-afspraken. Voor elke controle zal namelijk de pupil van het geopereerde oog verwijd worden met oogdruppels, waardoor u een poosje minder ziet. Voor de operatie heeft u per post een recept voor oogdruppels en de bijbehorende instructies ontvangen. De dag na de operatie verwijdert u 's ochtends het plastic kapje en het oogverband en kunt u beginnen met druppelen. Het verband mag rood verkleurd zijn. Het oog is meestal rood na de operatie.

De eerste week na de operatie moet u rustig aan doen en kan werken lastig zijn. De eerste 3 weken mag u niet zwemmen en niet in uw oog wrijven. Als u bang bent dat u toch in uw oog wrijft dan kunt u het harde kapje gebruiken. Met een lucht- of gasbel in het oog mag u niet vliegen, op grote hoogte zijn (bijvoorbeeld in de bergen) of diepzeeduiken.

Mogelijke klachten

Een netvliesoperatie is ingrijpend voor het oog. Het kan zijn dat u na de operatie te maken krijgt met één van onderstaande klachten:

• roodheid en irritatie;
  Enige irritatie of roodheid is normaal. Meestal verdwijnt dit na verloop van tijd.
• het gevoel alsof er iets in uw oog zit;
  U kunt het gevoel hebben alsof er iets in uw oog zit. Dit kan veroorzaakt worden door de hechtingen die soms bij de operatie worden gebruikt. De hechtingen lossen na enige tijd vanzelf op. Het kan ook zijn dat dit gevoel wordt veroorzaakt door de wondjes zelf die gemaakt zijn.
• pijnlijk oog en hoofdpijn;
  Hoofdpijn, meestal in combinatie met een pijnlijk oog en misselijkheid, kan wijzen op een veel te hoge oogdruk. Dit kan leiden tot blijvende schade aan de oogzenuw met uitval van het gezichtsveld. Neemt u daarom bij deze klachten contact op met de polikliniek Oogheelkunde.
• verminderd zicht;
  Als er een lucht- of gasbel in het oog zit, kunt u met het geopereerde oog weinig zien. Indien plotseling een verslechtering van het zicht optreedt en/of het oog roder en/of pijnlijker wordt, neemt u dan contact op met de polikliniek Oogheelkunde.
• dubbelzien;
  Na de operatie kunt u door de lokale verdoving enige tijd dubbelzien. Dit gaat vanzelf weer over.
• vervormd beeld;
  Het herstel van de beeldvervorming als gevolg van een macula pucker kan maanden tot een jaar in beslag nemen.
• wijde pupil.
  Door de operatie en het gebruik van pupil verwijdende oogdruppels, kan de pupil langere tijd wijd blijven. Hierdoor kan het zicht verminderd zijn en kunt u meer last hebben van licht. Meestal herstelt zich dit.

Veel gestelde vragen

Hoe kan ik mijn oog beschermen?

De eerste 3 weken na de operatie mag u niet zwemmen en niet in uw oog wrijven. Als u bang bent dat u toch in uw oog wrijft dan kunt u het harde kapje gebruiken. U kunt gewoon douchen terwijl u dan het geopereerde oog dicht houdt.

Wat mag ik wel en niet doen?

Na de operatie kunt u bukken en tillen, maar overmatige lichamelijke inspanning en sporten wordt zeker gedurende de eerste week afgeraden. U kunt zoveel lezen, televisie kijken en computeren als u wilt. 

Kan ik meteen weer werken?

De eerste week na de operatie kunt u beter niet werken. Een eventueel houdingsadvies, irritatie bij het oog en/of verminderd gezichtsvermogen maken werken tijdens de eerste week lastig.

Mag ik autorijden?

U mag na de operatie niet zelf autorijden. Als de lucht- of gasbel is verdwenen overleg dan met uw oogarts wanneer u weer mag autorijden.

Wat merk ik van een lucht- of gasbel in het oog?

Als er tijdens de operatie een lucht- of gasbel in het oog is achtergelaten, kunt u een bewegende bel onder in uw gezichtsveld zien. Het lijkt een trillende bal onder in het oog. Met een lucht- of gasbel in het oog mag u niet vliegen, op grote hoogte zijn (bijvoorbeeld in de bergen) of diepzeeduiken.
Een luchtbel in het oog verdwijnt ongeveer na 10 dagen. Met een gasbel in het oog duurt dat ongeveer 2 tot 8 weken. Dit is afhankelijk van welk soort gas er gebruikt wordt. De lucht- of gasbel wordt vervangen door vocht dat het oog zelf maakt.

Met spoed contact opnemen

Bij onderstaande problemen moet u meteen contact opnemen:

• plotselinge verslechtering van het zicht en/of gezichtsveld;
• plotseling zien van meer (zwevende) vlekjes en/of lichtflitsen;
• toenemend pijnlijk rood oog;
• toenemende vermindering van het zicht;
• flinke hoofdpijn en misselijkheid.

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met:

Oogheelkunde

088 624 30 40 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
088 624 50 00 (bij spoed na 17.00 uur en in het weekend)