Contact
  1. 6091-Mantelzorg bij MS en vermoeidheid

MS is een aandoening van het centrale zenuwstelsel, die gepaard gaat met vermoeidheid. Om die onder controle te krijgen, is het van belang dat de MS-patiënt een balans vindt tussen belasting en belastbaarheid. Mantelzorgers kunnen bijdragen aan het in balans brengen van deze belasting en belastbaarheid. Hier vindt u meer informatie over het verlenen van mantelzorg aan een MS-patiënt.

​Wat is MS?

Uw partner, familielid of naaste heeft de diagnose multiple sclerose (MS) gekregen. MS is een aandoening van het centrale zenuwstelsel. Dat bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Bij MS wordt het beschermlaagje rondom de zenuwen (myeline) aangetast. Hierdoor ontstaan als het ware littekens. Multiple sclerose betekent letterlijk ‘meerdere littekens’.

Multiple sclerose is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat het afweersysteem van het lichaam tegen virussen, bacteriën en infecties niet goed werkt. Bij MS breken de cellen van het afweersysteem de myeline af. Myeline zorgt ervoor dat de boodschappen vanuit de zenuwcellen in de hersenen heel snel worden doorgegeven naar de ‘actieplaatsen’, bijvoorbeeld de handspieren. Doordat bij MS-patiënten de myeline wordt aangetast, kunnen de boodschappen niet meer zo makkelijk van hun hersenen naar de ‘actieplaatsen’ en weer terug worden doorgegeven.

Vermoeidheid

Een veel voorkomende klacht bij MS is vermoeidheid. Van de mensen met MS heeft 75 tot 90 procent last van vermoeidheid. Ongeveer 46 tot 66 procent lijdt hier dagelijks onder. Vermoeidheid wordt vaak ervaren als de klacht die bij MS de meeste beperkingen met zich meebrengt. Het is niet alleen een gevoel: uw dagelijks handelen kan enorm beïnvloed worden.

Genezen van de vermoeidheid kan helaas niet. De vermoeidheidsklachten kunnen echter wel afnemen door de manier van leven aan te passen door energiemanagement.

Belangrijk hierbij is om inzicht te krijgen in het ontstaan van vermoeidheidsklachten.
Vermoeidheid is een heel persoonlijke ervaring. Veel mensen met MS omschrijven het als een allesoverheersend gevoel van uitputting en gebrek aan energie. Om vermoeidheid onder controle te krijgen is het van belang dat een balans gevonden wordt tussen belasting en belastbaarheid.

Belasting en belastbaarheid 

Belasting is datgene wat uw naaste doet én alle eisen die aan hem of haar gesteld worden.
Dit omvat bijvoorbeeld taken op het werk, de zorg voor de huishouding, sociale contacten en hobby’s. Belastbaarheid is datgene wat uw naaste aankan (fysiek en mentaal). Ook wel veerkracht genoemd. Het is belangrijk dat er een evenwicht bestaat tussen belasting en belastbaarheid oftewel, dat wat uw naaste doet, ook overeenkomt met wat hij of zij aankan. Als er geen evenwicht is tussen hetgeen uw naaste te dragen krijgt en het vermogen om dat op te vangen, dan heeft dit forse gevolgen voor zijn of haar dagelijks leven. 

Balans

Als mantelzorger kunt u bijdragen aan het in balans brengen van de belasting en belastbaarheid van uw naaste, door:

  • Ondersteuning te bieden bij het maken en behouden van een goede planning van de activiteiten op de dag en in de week.
  • Ervoor te zorgen dat uw naaste voldoende rust neemt.
  • Mee te denken over de mogelijkheden om een activiteit anders te doen, zodat deze minder vermoeiend wordt. Bijvoorbeeld: zittend werken in plaats van staand werken, minder lang achter elkaar werken of het werk door iemand anders laten doen.

Overleg met uw naaste over keuzes en beslissingen voordat u taken over gaat nemen. Heeft hij/zij behoefte aan hulp? Bespreek bij welke activiteiten u hulp kunt bieden en wat uw naast zelf kan. Neem niet zomaar taken uit handen, want dit is niet altijd nodig. Laat uw naaste zo veel mogelijk zelf beslissen, zodat hij/zij zelf de regie over zijn/haar leven kan behouden.

Ondersteuning bij concentratie- en geheugenproblemen

Een andere veel voorkomende klacht bij MS is het hebben van geheugen- en concentratieproblemen. Concentratie is, zeker wanneer iemand geheugenproblemen heeft, heel belangrijk. Wanneer iemand zich niet kan concentreren, zal hij/zij moeilijk informatie opnemen en verwerken.

Onderstaande punten kunt u in acht nemen om uw naaste te helpen:

  • Probeer tijdsdruk zo veel mogelijk te voorkomen. Tijdsdruk zorgt voor stress en heeft een negatieve invloed op de concentratie en het geheugen.
  • U kunt ervoor zorgen dat uw naaste voldoende rust en pauzes neemt. Op deze manier kan hij/zij de accu even opladen om vervolgens efficiënt verder te kunnen werken.
  • Een rustige omgeving met zo min mogelijk afleidende prikkels is van belang. Dit bevordert dat uw naaste met slechts één ding tegelijk bezig is. Op deze manier kan hij of zij de concentratie zo optimaal mogelijk vasthouden.

Grenzen stellen

Om uw naaste zo goed mogelijk te kunnen (blijven) ondersteunen, is het belangrijk dat u zelf als mantelzorger ook duidelijk uw eigen grenzen aangeeft, zodat u niet overbelast wordt. De volgende klachten kunnen ontstaan als u overbelast bent:

  • moeheid;
  • slecht slapen;
  • onverschilligheid;
  • snel geïrriteerd zijn;
  • gebruik van veel alcohol of slaappillen.

Als u merkt dat u last krijgt van klachten die kunnen wijzen op overbelasting, neem dit dan serieus en trek aan de bel. Bespreek het met uw naaste en probeer de situatie te veranderen. U kunt dit ook bespreken met bijvoorbeeld uw huisarts of verpleegkundig specialist MS.

Om uw eigen grenzen aan te geven zijn een aantal dingen van belang:

  • Spreek duidelijk af wat u wel en wat u niet doet. Geef hierin uw grenzen aan.
  • Respecteer elkaars grenzen. Door duidelijke afspraken te maken en met elkaar in gesprek te blijven kunnen problemen voorkomen worden.
  • Denk aan uzelf. Doe dingen voor uzelf en voel u daar niet schuldig over. Zorg ervoor dat u zich kunt ontspannen door bijvoorbeeld leuke dingen te doen.
  • Verdeel de taken in huis. U kunt bijvoorbeeld de zwaardere taken op u nemen, zoals stofzuigen. Uw naaste kan dan lichtere taken doen, zoals bijvoorbeeld de was opvouwen.
  • Doe eerst wat het hardst nodig is en schroom niet om taken uit te stellen als dit geen prioriteit heeft.
  • Geef duidelijk aan wanneer u tijd voor uzelf nodig heeft en dat het belangrijk voor u is dat u deze tijd neemt.

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de afdeling waar u onder behandeling bent.

Zwolle en Meppel

Ergotherapie
088 624 26 07 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)

Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.

Laatst gewijzigd 29 maart 2023 / 6091