Gebruik van resterend lichaamsmateriaal Gebruik van resterend lichaamsmateriaal

Wat is resterend lichaamsmateriaal?

Om u goed te kunnen onderzoeken en behandelen nemen wij soms wat lichaamsmateriaal af. Uw arts kan dan beter de juiste diagnose stellen, bijvoorbeeld of u een ziekte heeft. Of om te beslissen welke behandeling het beste voor u is. Lichaamsmateriaal kan bloed of urine zijn. Maar ook weefsel dat via een punctie of biopsie (prik met een naald) of operatie is weggehaald. Van het lichaamsmateriaal dat hiervoor nodig is blijft vaak een deel over. Dit noemen we resterend (overgebleven) lichaamsmateriaal. Het ziekenhuis bewaart dit over het algemeen voor een vastgestelde periode. Vooral om aanvullend (extra) onderzoek te kunnen doen als u met nieuwe klachten naar het ziekenhuis komt. En als er daarnaast nog genoeg lichaamsmateriaal over is, kan het ook gebruikt worden voor kwaliteitsdoeleinden, onderwijs of wetenschappelijk onderzoek.

Waarom gebruikt een ziekenhuis resterend lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek?

Medisch wetenschappelijk onderzoek met uw lichaamsmateriaal gebeurt alleen als er genoeg over is. Wetenschappelijk onderzoekers gebruiken lichaamsmateriaal om meer kennis te krijgen over het ontstaan en de behandeling van ziekten. 
Bijna alle kennis over gezondheid en ziekte krijgen we door wetenschappelijk onderzoek. Deze kennis kan helpen om betere diagnoses te stellen, ziekten te voorkomen en ziekten te behandelen. Veel ontwikkelingen zijn alleen mogelijk door resterend lichaamsmateriaal te bestuderen. Daarom is het belangrijk dat het ziekenhuis dit lichaamsmateriaal kan gebruiken.

Geen winst

De onderzoekers maken geen winst met het wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal. Uw resterend lichaamsmateriaal wordt ook niet verkocht aan bedrijven die winst willen maken. Wel kan de onderzoeker met deze bedrijven samenwerken. Als het ziekenhuis hier toch geld mee verdient, dan wordt dit geld gebruikt voor de patiëntenzorg of voor nieuw wetenschappelijk onderzoek.

Ander onderzoek met resterend lichaamsmateriaal

Ziekenhuizen kunnen resterend lichaamsmateriaal ook gebruiken om medische apparaten te testen en te ijken. IJken houdt in dat het medisch apparaat goed gekeurd is om metingen te kunnen doen volgens afspraken in de wet. Resterend lichaamsmateriaal kan ook worden gebruikt voor onderwijs aan medische studenten en het bijscholen van artsen.

Regelgeving

Isala houdt zich aan de regels van de 'Gedragscode Gezondheidsonderzoek'. Dit zijn afspraken tussen artsen, onderzoekers en patiëntenverenigingen. De afspraken zijn volgens de wet AVG (Algemene verordening gegevensbescherming) en WGBO (Wet geneeskundige behandelovereenkomst). De belangrijkste regels zijn: 

• het onderzoek moet nuttig zijn;
• de privacy van de patiënt moet genoeg beschermd zijn;
• een (ethische) commissie moet het onderzoek hebben goedgekeurd. Ethisch gaat over juist, goed en moreel (volgens normen en waarden) goedvinden. Het gaat over gedrag, handelingen en beslissingen. Iets is ethisch als het past bij regels, normen en waarden die bepalen wat als rechtvaardig (eerlijk) en respectvol worden gezien. 

Uw keuze  

Wij vragen u te kiezen. Mag Isala uw resterend lichaamsmateriaal wel of niet gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek? Mag het van u? Dan hoeft u niets te doen.

Door het toestaan van het gebruik, helpt u wetenschappelijk onderzoek dat in de toekomst leidt tot betere behandelingen. Het heeft geen invloed op uw huidige behandeling. U krijgt ook geen geld als uw lichaamsmateriaal wordt gebruikt.

De onderzoekers doen alleen onderzoek met gecodeerd of anoniem resterend lichaamsmateriaal. Ook als een onderzoeker een artikel schrijft over wetenschappelijk onderzoek dat hij of zij met uw lichaamsmateriaal heeft gedaan, bent u nooit herkenbaar. Gecodeerd of anoniem betekent dat uw resterend lichaamsmateriaal een nummer krijgt. 

Heel soms komt een onderzoeker iets op het spoor dat van belang kan zijn voor uw gezondheid. Wij noemen dit een toevalsbevinding. Een commissie beoordeelt of het belangrijk is dat u dit weet. In dat geval laat de arts of huisarts dit aan u weten. Maar dit gebeurt maar zelden.

Bezwaar

Als u wel bezwaar heeft tegen het gebruik van resterend lichaamsmateriaal, kunt u dit kenbaar maken via MijnIsala. Uw keuze leggen wij vast in uw patiëntendossier. Het ziekenhuis mag uw lichaamsmateriaal dan niet gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek, onderwijs of andere (kwaliteit)doelen. U krijgt precies dezelfde zorg van uw arts, of u nu wel of niet bezwaar maakt.
Ook als u bezwaar maakt, bewaart het ziekenhuis resterend lichaamsmateriaal wanneer dit weefsel is. Hiervoor gelden landelijke richtlijnen (regels), met als doel om (extra) onderzoek te kunnen doen als u met nieuwe klachten naar het ziekenhuis komt.

Wilsonbekwame en minderjarige patiënten

Misschien leest u deze folder als begeleider of vertegenwoordiger van een patiënt. Bijvoorbeeld omdat u de ouder bent van een kind jonger dan 16 jaar, de mentor bent van een verstandelijk beperkte patiënt of een patiënt vertegenwoordigt die in coma ligt. Aan deze groep patiënten, die (tijdelijk) niet voor zichzelf kunnen beslissen, biedt de wet extra bescherming.

Als u ouder/voogd bent van een minderjarige of wettelijk vertegenwoordiger van een wilsonbekwaam persoon, kunt u bezwaar maken namens deze persoon. Minderjarigen tussen de 12 en 16 jaar oud kunnen zelf ook bezwaar maken. 

Vragen

Heeft u nog vragen na het lezen van deze folder? Uw arts helpt u verder.

Meer over dit onderwerp vindt u ook op de website van Isala, bij Uw patiëntendossier.