Voedingsadviezen bij ernstig zwangerschapsbraken (hyperemesis gravidarum) Voedingsadviezen bij ernstig zwangerschapsbraken (hyperemesis gravidarum)

Zwangerschapsmisselijkheid en ernstig zwangerschapsbraken 

Bij ernstig zwangerschapsbraken:

• beginnen de misselijkheid en het braken voor de 16e week van uw zwangerschap
• heeft u ernstige misselijkheid en/of ernstig braken
• kunt u niet normaal eten en/of drinken
• kunt u niet de dingen doen die u normaal in u dagelijks leven doet

Van alle zwangere vrouwen heeft 60 tot 70% in meer of mindere mate last van misselijkheid en overgeven (braken). Lichte misselijkheid met af en toe braken in de ochtend komt het vaakst voor. Ernstig zwangerschapsbraken komt bij 5% van de zwangeren voor.

Oorzaken van ernstig zwangerschapsbraken

Er zijn verschillende zaken die samen zorgen voor ernstig zwangerschapsbraken. De veranderingen in uw hormonen is waarschijnlijk één van de oorzaken. Verder heeft u meer kans op ernstig zwangerschapsbraken als:

• u bij een eerdere zwangerschap ook ernstig zwangerschapsbraken had. De kans dat u het dan weer krijgt is 89%
• u zwanger bent van een meerling
• u zwanger bent geworden met behulp van IVF
• uw moeder of zus ook ernstig zwangerschapsbraken heeft gehad.

Klachten bij ernstig zwangerschapsbraken

Zowel lichamelijke als psychische klachten kunnen veroorzaakt worden door ernstig zwangerschapsbraken.
Bij psychische klachten gaat het vaak om schuldgevoelens en angst.
Bij lichamelijke klachten gaat het om:

• gewichtsverlies
• uitdroging en/of ondervoeding
• afwijkingen in bloed en urine

Doel van de behandeling van ernstig zwangerschapsbraken

Het doel van de behandeling is dat u voldoende vocht en voedsel binnenkrijgt. Zodat u in goede conditie blijft tijdens uw zwangerschap en beter de bevalling ingaat. Het is belangrijk dat u tijdens uw zwangerschap voldoende aankomt. Dit zorgt voor minder kans op vroeggeboorte én minder kans op een laag geboortegewicht van de baby.

Wat kunt u zelf doen?

• Eet een cracker of beschuit vóór het opstaan. Dit vermindert soms ochtendmisselijkheid. Blijf nog een half uur liggen en sta dan pas rustig op om klachten te voorkomen.
• Neem als u ’s nachts wakker wordt een klein tussendoortje. Dit kan ervoor zorgen dat u zich de volgende ochtend bij het wakker worden niet zo misselijk voelt.
• Neem ieder uur een energie- en eiwitrijk tussendoortje. Zo wordt uw maag niet te leeg en niet te vol. Goede snacks zijn: noten-fruitrepen, Griekse yoghurt, avocado, gedroogd fruit, noten, pinda’s, blokje kaas, gerookte kip, dunne cracker met pesto/roomkaas/pindakaas of notenpasta.
• Een tekort aan drinken (vocht), verergert de misselijkheid. Probeer daarom elke dag voldoende te drinken: dat is 1,5 tot 2 liter vocht per dag. U kunt denken aan volle melk- of yoghurtdrank,  karnemelk en vruchtensappen. Deze dranken hebben de voorkeur boven water, thee, koffie en bouillon, aangezien ze niet alleen vocht, maar ook voedingsstoffen leveren. Om aan de hoeveelheid vocht te komen, kunt u ook ijsblokjes, waterijs, fruit, groenten, Jelly, pudding, sportgels, soep, yoghurt en vla eten.
• Kies bij voorkeur volle producten, zoals volle yoghurt, volle kwark, roomboter of margarine. Omdat u minder eet dan normaal, is het belangrijk dat u vooral producten gebruikt die energie leveren.
• Soms kan koken al zorgen voor misselijkheid. Kijk of iemand voor u kan koken en blijf zelf uit de keuken. Maak eventueel gebruik van kant-en-klaar producten. Koken, stoven of pocheren of het klaarmaken van de maaltijd in de magnetron, zorgen voor minder geur dan bakken en braden.
• Kies voor een koude maaltijd als u dit beter verdraagt dan een warme maaltijd. Koud voedsel geurt minder. Denk aan een sandwich, kaas, pasta-, aardappel- of groentesalade, koud vlees zoals alle soorten vleeswaren of vis. Of neem een koud restje van de warme maaltijd van de vorige dag.
• Vermijd sterke geuren die de misselijkheid verergeren, zoals sterk gekruid voedsel, koffie, sigaretten en tandpasta.
• Een koelkastje met eigen voedingsproducten op de slaapkamer kan helpen om de koelkast beneden te vermijden in verband met de geur.
• Een vieze smaak in de mond kan worden veroorzaakt doordat u te weinig drinkt. Soms verdwijnt een vieze smaak door iets met een sterke smaak te eten, bijvoorbeeld een pepermuntje. Of zuig op iets zuurs, bijvoorbeeld een schijfje citroen of een stukje augurk.
• Soms smaakt niets, maar probeer dan toch iets te eten. Onthoud dat eten en drinken erg belangrijk is om in een goede conditie te blijven.
• Vermijd het drinken van cafeïne en drink geen alcohol. Drink een glaasje (munt)thee in plaats van koffie na het eten.
• Vul in overleg met uw verloskundige/arts en diëtist uw vitaminen- en mineralen aan. Dit kan met een voedingssupplement speciaal voor zwangere vrouwen. Deze supplementen zijn te verkrijgen als kauwtabletten, smelttabletten en vloeibaar/sprays. Ook is er een slikgel verkrijgbaar voor het innemen van supplementen.
• Vul 10 microgram vitamine D aan tijdens uw hele zwangerschap. Supplementen speciaal voor zwangere vrouwen bevatten vaak al 10 microgram vit D.

Nog een aantal tips die kunnen helpen

• Zorg voor een goed geventileerde (slaap)kamer.
• Doe alles in een rustig tempo en neem ’s ochtends de tijd om op te staan.
• Ga een aantal malen per dag even rusten. Ook na inspanning, zoals een stuk lopen of douchen.
• Sta langzaam op en vermijd plotselinge bewegingen.
• Blijf na het eten even zitten zodat de zwaartekracht zijn werk kan doen.
• Probeer niet te roken! Dat is niet alleen schadelijk voor u en de baby, maar is ook slecht voor uw eetlust.
• Zorg voor zo veel mogelijk afleiding. Want hoe meer u aan de misselijkheid denkt, hoe erger die wordt. Zorg er wel voor dat het niet te druk is voor u. Ook lezen, puzzelen of andere (rustige) hobby’s kunnen afleiding geven.

Wat moet u doen als bovenstaande tips niet genoeg helpen?

Blijft u misselijk en wordt het braken niet minder? Dan kan u sondevoeding nodig hebben. Sondevoeding is voeding via een slangetje (sonde). De sonde wordt via de neus naar uw maag ingebracht. De voeding krijgt u druppelsgewijs toegediend. Dit kan bij u thuis met hulp van thuiszorg.

De diëtist van de eerste lijn kijkt in overleg met de gynaecoloog, tijdens het (telefonische) consult of dit bij u nodig is.

Meer informatie

Op de website van Stichting ZEHG (www.zehg.nl) kunt u meer informatie vinden.
Deze informatie is samengesteld door de diëtisten van het kennisnetwerk Hyperemesis Gravidarum.