In Isala werkt een deskundig team thoraxchirurgen aan de behandeling van longziekten. Hier vindt u informatie over de longoperaties die er worden uitgevoerd en over de opname in het ziekenhuis voor een operatie.
Soorten longoperaties
Wij voeren de volgende operaties uit:
- lobectomie of bilobectomie
- pneumonectomie
- long(blad)biopten
- klaplong (pneumothorax)
Lobectomie of bilobectomie
De longen zijn opgebouwd uit kwabben. Een kwab is een anatomische eenheid met een eigen ader, slagader en luchtpijpje. De linkerlong bestaat uit de boven-en onderkwab, de rechterlong bestaat uit drie kwabben (boven-, midden- en onderkwab).
De operatie waarbij één kwab wordt verwijderd noemen we lobectomie. Als er van de rechterlong twee kwabben verwijderd worden, noemen we dit een bilobectomie. Deze operaties vinden meestal plaats bij longkanker die zich beperkt tot één longkwab of twee kwabben.
De chirurg verwijdert het kwaadaardige gezwel met het omringende weefsel. Soms kan worden volstaan met het verwijderen van slechts een deel van de kwab. Het is belangrijk dat de chirurg het hele gezwel wegneemt en alle bijbehorende lymfklieren. Dit vergroot de kans dat alle kankercellen inderdaad weg zijn. Het weggenomen weefsel wordt opgestuurd naar het laboratorium voor microscopisch onderzoek. De uitslag daarvan bepaalt of nabehandeling met chemotherapie of bestraling nodig is.
Er zijn twee manieren om deze operatie uit te voeren:
- via de traditionele of open techniek;
- via een kijkoperatie of VATS-techniek (Video Assisted Thoracoscopic Surgery).
Het verwijderen van één of meer longkwabben doen wij zoveel mogelijk met behulp van de ‘kijkoperatie’ of VATS-techniek. Welke techniek de chirurg uiteindelijk uitvoert, hangt van een aantal factoren af die voor de operatie met u besproken worden.
De open techniek
Hierbij opent de chirurg de borstkas tussen de ribben door. Vervolgens verwijdert hij de longkwab(ben) en de lymfklieren die voor deze longkwab(ben) belangrijk zijn. De chirurg laat een drain achter om vocht en lucht af te laten lopen. Deze drain wordt na enkele dagen verwijderd.
De VATS-techniek
Bij deze techiek kijkt de chirurg via een camera binnen in de borstkas. Hierbij maakt de chirurg drie wondjes: één voor de camera, een hulppoortje en een werkpoort. Op deze wijze wordt exact dezelfde operatie uitgevoerd als bij de open techniek. En ook nu wordt een drain achtergelaten in het wondgebied. Dankzij deze techniek is de operatie echter minder ingrijpend en minder zwaar voor u. De chirurg hoeft namelijk uw ribben niet te spreiden om bij de long te komen. Ook heeft u na de ingreep minder pijnklachten dan bij de open techniek, is er minder kans op infecties en verloopt het herstel vaak sneller. De dagelijkse werkzaamheden kunnen dan ook weer vlotter opgepakt worden.
Afbeelding 2: lobectomie (één longkwab is verwijderd)
Risico’s en complicaties
Elke operatie brengt risico's met zich mee, dus ook een longoperatie. Er is een overlijdensrisico en er kunnen complicaties optreden. Sommige patiënten hebben een verhoogd risico. Als dit voor u geldt, bespreekt uw longarts dat met u en uw naasten. Ook de thoraxchirurg die u opereert, zal dit de dag vóór de operatie nog met u bespreken.
Onderzoek van het weggenomen weefsel
Een patholoog (een specialist in het onderzoeken van menselijk weefsel) onderzoekt het weefsel dat bij de operatie is weggenomen. Onder de microscoop onderzoekt hij de weefselranden op de aanwezigheid van kankercellen. Het duurt ongeveer een week voordat de uitslag van dit onderzoek bekend is.
Na de operatie wordt u op de operatiekamer wakker gemaakt en kan de beademingsbuis uit uw keel gehaald worden. U gaat dan naar de uitslaapkamer. Eén of twee uur later mag u terug naar de verpleegafdeling waar u bezoek van uw familie mag ontvangen.
Zodra de uitslag binnen is, bespreekt de long- of zaalarts deze met u en uw naasten. Soms ligt u dan nog in het ziekenhuis. Als u al thuis bent, krijgt u de uitslag tijdens een bezoek aan de polikliniek. Hiervoor is bij uw ontslag uit het ziekenhuis een afspraak gemaakt. Aan de hand van de uitslag bepaalt de longarts of vervolgbehandelingen nodig zijn en zo ja welke. Uiteraard bespreekt hij dit met u.
Pneumonectomie
Bij deze longkankeroperatie verwijdert de chirurg uw hele linker- of rechterlong. Ook haalt de chirurg alle lymfklieren weg, die de patholoog daarna onder de microscoop onderzoekt.
Deze operaties kunnen maar bij weinig patiënten met behulp van de VATS-techniek worden uitgevoerd. Meestal zal worden gekozen voor de open techniek.
Na de operatie maken we u wakker op de operatiekamer. De nacht brengt u door op onze afdeling Intensive care. Ook hier kunt u bezoek van uw familie ontvangen. Dit zal in onderling overleg met Familiebegeleiding Intensive care.
Afbeelding 3: verwijderde long
Long(blad)biopten
Als uw longarts vermoedt dat u een longziekte hebt, kan hij de thoraxchirurg vragen om kleine stukjes weefsel (biopt) uit te nemen. Dit kan van longweefsel, longblad én lymfklieren. De chirurg neemt stukken weefsel weg, die de patholoog daarna onder de microscoop onderzoekt. Bioptoperaties vinden eigenlijk altijd plaats via een kijkoperatie (VATS).
Afbeelding 4: biopt
Klaplong (pneumothorax)
Als u meerdere malen een klaplong (pneumothorax) heeft gehad, is een operatie noodzakelijk om herhaling te voorkomen. Via een kijkoperatie (VATS) bekijkt de chirurg uw long en behandelt hij onvolkomenheden. Ook haalt hij het longblad (de 'binnenbekleding' van de borstkas) eraf. Zo ontstaat een groot wondoppervlak dat met de long verkleeft. Hierdoor is de kans minimaal dat de long opnieuw inklapt.
Sommige mensen die een klaplongoperatie hebben ondergaan, kunnen thuis herstellen. De thoraxdrainage kan - als uw conditie dit toelaat - thuis worden uitgevoerd. Andere voorwaarden voor thuisbehandeling zijn dat u binnen een straal van dertig kilometer rond Zwolle woont en dat u zichzelf kunt redden op het gebied van lichamelijke verzorging, het innemen van medicijnen, eten koken, etcetera. Of dat u hierbij kunt rekenen op de hulp van anderen. Als aan deze voorwaarden is voldaan, behandelen speciaal opgeleide verpleegkundigen van het Chance@home-thuisbehandelteam van Isala u thuis.
Afbeelding 5: ingreep klaplong
Voorbereiding ziekenhuisopname
Voordat u in het ziekenhuis wordt opgenomen om geopereerd te worden, vindt er nog een aantal gesprekken plaats en eventueel aanvullende onderzoeken, namelijk:
- een afspraak met de longarts;
- een preoperatief gesprek bij de polikliniek;
- de oproep voor de operatie.
Afspraak met de longarts
Vóór uw opname heeft u op de polikliniek een afspraak met uw longarts. Hij geeft u uitleg over de operatie en eventuele risico’s en complicaties. Uw longarts is overigens niet de arts die u opereert, dit doet de thoraxchirurg. Soms zijn nog enkele onderzoeken nodig om te bepalen of uw lichamelijke conditie zodanig is dat u een operatie kunt ondergaan. Bijvoorbeeld een bloedonderzoek, een ECG (hartfilm), een longfoto en een longfunctieonderzoek.
Preoperatief gesprek bij de polikliniek
Kort voor uw opname in het ziekenhuis komt u nog langs voor een zogenaamd preoperatief bezoek op de polikliniek van de anesthesiologie. Tijdens deze afspraak informeert de anesthesioloog u over de gang van zaken rondom de operatie, de narcose en de bijwerkingen hiervan, en eventuele risico’s en complicaties.
Oproep voor de operatie
Zodra de operatiedatum bekend is, krijgt u hierover telefonisch bericht. Meestal is dit een week voor de operatie. U hoort dan waar en wanneer u zich in het ziekenhuis moet melden.
Uw verblijf in het ziekenhuis
Tijdens uw ziekenhuisverblijf krijgt u te maken met een aantal afdelingen (Intensive care en verpleegafdeling) en krijgt u begeleiding vanuit verschillende disciplines gedurende uw behandeltraject. Het leest u hoe de opnameperiode verloopt.
Uw verblijf in het kort
U wordt een dag vóór de operatie op de verpleegafdeling opgenomen. Na de operatie herstelt u op de uitslaapkamer. Daarna gaat u naar de Intensive care (IC) of terug naar de verpleegafdeling van Longgeneeskunde. Dit is afhankelijk van het verloop van de operatie en uw toestand.
Zowel de IC als de verpleegafdeling hebben een long- en een zaalarts. Zij zijn verantwoordelijk voor uw medische behandeling en informeren u hierover.
De opnamedag
Meestal wordt u een dag vóór de operatie op de verpleegafdeling opgenomen. Alleen als uw operatie op maandag plaatsvindt, verwachten wij u de vrijdag hiervoor.
Een longoperatie is een ingrijpende gebeurtenis. Daarom kunt u tijdens uw hele behandelingstraject rekenen op ondersteuning en begeleiding vanuit verschillende disciplines. Op de opnamedag hebt u bijvoorbeeld een gesprek met een verpleegkundige, een medewerker van Familiebegeleiding Intensive care, de zaalarts en een fysiotherapeut.
De operatiedag
Als de operatie zonder problemen verloopt, gaat u na de operatie enkele uren naar de recovery (uitslaapkamer). Dit gebeurt in overleg met de thoraxchirurg. Hier houden speciaal opgeleide verpleegkundigen en artsen u nauwlettend in de gaten. Zodra u weer helemaal wakker bent, halen verpleegkundigen van de verpleegafdeling u weer op.
Intensive care (IC)
Soms hebt u na de operatie wat langer intensieve zorg nodig. Bijvoorbeeld bij complicaties, zoals wanneer er meer bloedverlies is dan normaal. Als uw toestand nog niet stabiel genoeg is om naar de verpleegafdeling te gaan, gaat u tijdelijk naar de Intensive care (IC). Hier observeren en verzorgen IC-verpleegkundigen en IC-artsen u. Op de IC is de anesthesioloog uw behandelend arts.
Familiebegeleiding Intensive care
Door de intensieve zorg op de IC is er veel bedrijvigheid en staat er veel apparatuur. Dit kan grote indruk maken op uw bezoekers. De afdeling Familiebegeleiding Intensive care coördineert het bezoek op de IC en begeleidt uw naasten bij hun eerste bezoek. Meer hierover leest u onderaan deze pagina.
Uw verblijf op de verpleegafdeling
Tijdens uw verblijf op de verpleegafdeling voeren verpleegkundigen en de zaalarts dag en nacht controles bij u uit en verzorgen zij uw wond. De eerste dagen na de operatie bent u waarschijnlijk vermoeid en misschien emotioneel. Ook kan de wond pijnlijk zijn, kunt u spierpijn hebben of hebt u misschien geen eetlust. Dit zijn normale verschijnselen na een longoperatie. De verpleegkundige begeleidt u deze dagen bij uw herstel. Zo houdt zij uw algemene toestand in de gaten en bespreekt ze met u hoe uw herstel verloopt. Ook bezoekt de long- of zaalarts u op de afdeling om u te informeren over hoe de operatie is verlopen.
Voorbereiding op ontslag
Zodra u hoort dat u naar huis mag, krijgt u nog een afsluitend gesprek met meer informatie over nazorg en uw herstel thuis.
Ontslaggesprek
De zaalarts bespreekt met u wanneer u naar huis kunt. Het kan zijn dat u hulp nodig hebt bij uw verzorging. Dit is aan het begin van de opname al met u besproken. Als het nodig is, is aanvullende thuiszorg of tijdelijk vervangend verblijf voor u geregeld.
Herstel thuis
Na de operatie kunt u klachten krijgen, zoals moeite met lezen, vergeetachtigheid, slapheid en vermoeidheid. Ook dit zijn normale verschijnselen na een longoperatie. Deze klachten verdwijnen vanzelf als u uw dagelijkse bezigheden geleidelijk aan weer oppakt.
Leefregels na een longoperatie
Lichamelijke inspanning
Voor een optimaal herstel na de operatie is het erg belangrijk dat u zich houdt aan bepaalde leefregels. Zo is dagelijkse lichamelijke inspanning essentieel. Om uw herstel te versnellen, moet u die inspanning elke dag iets vergroten. Doe alles wel geleidelijk. Een beetje moe worden mag best, maar overdrijf het niet.
Voeding
Ook voeding is een belangrijk voor uw herstel. Eet gezond en niet te veel. Zowel overgewicht als ondergewicht kunnen het operatierisico vergroten. Als u overgewicht hebt, is het verstandig om af te vallen. Doe dit wel onder deskundige begeleiding van uw huisarts of een diëtiste. U bent tenslotte nog aan het herstellen van een zware operatie en afvallen mag dit herstel niet in de weg staan.
Contact
Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de locatie waar u onder behandeling bent:
Zwolle
Hartcentrum, Thoraxchirurgie
088 624 28 65 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
info.thoraxchirurgie@isala.nl
Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.