Amputatie: liners Amputatie: liners

Wat is een liner?

Een liner is een hoes die voor het grootste deel bestaat uit siliconen, poly-urethaan of gel. De liner functioneert als tussenlaag tussen de huid en de binnenwand van de koker. De hoes wordt over de stomp afgerold en de liner zorgt voor een verbinding tussen de stomp en de prothese. Liners zijn er in verschillende soorten en maten. De verschillen zitten in het materiaal, de dikte en de omvang. Ook kunnen liners stugger of soepeler zijn. 

Functies van de liner

De liner zorgt voor:

• een gelijkmatige drukverdeling over de stomp bij het staan op de prothese;
• bescherming van kwetsbare delen van de stomp;
• doordat de omvang van de liner kleiner is dan de omvang van de stomp, wordt zwelling van de stomp voorkomen;
  Dit komt omdat het elastisch materiaal van de liner druk geeft op de stomp.
• een juiste vorming van de stomp;
• het opvangen van schokken;
• versoepeling van littekens;
• verzorging van de stomphuid door afgifte van olie (alleen bij bepaalde type liners).

Bevestiging van de prothese aan de stomp door middel van:

• touwfixatie;
• penfixatie;
• het zuigen van vacuüm.

Voorbeelden

Afbeelding: Seal-in liner voor vacuüm

Afbeelding: Liner met penfixatie

Afbeelding: Shuttle-lock met gladde pen

 Afbeelding: Shuttle-lock met gekartelde pen

 

Wanneer krijgt u een liner?

In overleg met de revalidatiearts en de instrumentmaker wordt bepaald wanneer u een liner krijgt. De keuze van de liner is afhankelijk van de conditie van de stomphuid en de aanwezige littekens.

Gebruik van de liner

Hier leest u hoe u de liner moet aan doen. 

Voordat u de liner aandoet, moet u hem eerst binnenstebuiten keren.

Afbeelding: binnenstebuiten gekeerde liner 

Daarna drukt u de onderkant van de liner zo plat mogelijk tegen de stomp.

Afbeelding: liner tegen stomp drukken

U rolt de liner af over de huid. De onderkant van de liner moet in het midden van de stomp komen. 

Afbeelding: liner over huid rollen  

Bij een onderbeenamputatie wordt de liner over de knie afgerold. Daarbij moet de knie licht gebogen zijn om trekkrachten op de knie zoveel mogelijk te voorkomen.

Als u een penfixatie heeft, is het van belang dat de onderkant van de liner recht onder de stomp zit. Dit vergemakkelijkt het richten van de pen in het gat in de koker. De pen van de liner moet midden uit het gat komen van de (binnen)koker. Controleer dat zo nodig met een spiegeltje.

Afbeelding: goed geplaatste penfixatie

Om de liner uit te doen, rolt u de liner weer terug over de stomp. De liner is kwetsbaar en kan snel scheuren. Kijk daarom uit met scherpe voorwerpen en nagels. Gebruik bij de liner met een penverbinding het meegeleverde penhoesje als u de liner aan of uit doet. Dat voorkomt het prikken van de pen in de liner.

Draagschema

In het algemeen is het nodig om het dragen van een liner langzaam op te bouwen. De instrumentenmaker of revalidatiearts maakt daarover afspraken met u.

Onderhoud van de liner

Zowel de liner als de koker zijn een verzamelplaats voor stof, haren, vuilen en transpiratie. Het is daarom belangrijk om de prothesekoker en de liner regelmatig te reinigen. Was de liner dagelijks, bij voorkeur ’s avonds. Keer de liner vooraf binnenste buiten. Gebruik handwarm water en een neutrale zeep of een bacteriedodende zeep . Spoel de liner goed na. Zeepresten kunnen later irritatie van de huid veroorzaken. U mag de liner ook met alcohol afnemen. De liner kunt u droog maken met een pluisvrije doek, zoals een theedoek. Gebruik voor het drogen geen handdoek, omdat achter gebleven pluisjes drukplekjes en irritaties kunnen geven aan de huid. 

De liner moet na het wassen op de meegeleverde standaard uithangen. Hierdoor behoudt de liner zijn oorspronkelijke vorm. Pas als deze goed droog is kunt u de liner weer dragen. Als u geen liner draagt, is het raadzaam de elastische stompkous te dragen. Als u veel transpireert, dan moet u de liner meerdere keren per dag reinigen.

Mogelijke klachten

Het dragen van een liner kan mogelijk klachten veroorzaken. Hieronder staan deze klachten opgesomd.

Zweten

Met een siliconenliner kunt u tijdens de eerste weken van het gebruik last hebben van overmatig zweten. In de meeste gevallen gaat dit na een aantal weken vanzelf over door gewenning van de huid. De stomp aan het einde van de dag wassen met koud water kan ook het overmatig zweten verminderen.

Irritatie door trekkrachten aan de bovenrand van de liner

U kunt dit voorkomen door de juiste techniek van aantrekken te gebruiken. Er mag geen spanning op de liner staan. U kunt bij klachten de huid insmeren met een dun laagje vaseline ter hoogte van de bovenrand van de liner.

Allergie

Een allergie voor een van de materialen komt slechts zelden voor. 

Druk in de knieholte

Door gebruik van de liner en de vulkousen kan bij het buigen van de knie druk in de knieholte ontstaan.

Irritatie in de knieholte

De plooien van de liner kunnen irritatie in de knieholte veroorzaken. De juiste techniek van aantrekken kan dit probleem verminderen.

Irritatie aan de voorzijde van de stomp of aan de knieschijf

Deze irritatie kan ontstaan door overmatige rek van de liner. De irritatie kan blaren tot gevolg hebben. Ook hier kan letten op de juiste techniek van aantrekken het probleem verminderen.

Blaarvorming

Als de liner niet goed wordt aangetrokken, kunnen er luchtbelletjes ontstaan tussen de binnenkant van de liner en de huid. Door inspanning warmen deze luchtbelletjes op, waardoor blaren kunnen ontstaan. Het is daarom belangrijk dat bij het aantrekken van de liner deze aan de onderzijde zo dicht mogelijk tegen de stomp wordt aangedrukt.

Als u klachten heeft, is het belangrijk dat u de revalidatiearts en de instrumentenmaker hiervan op de hoogte brengt. Hij/zij kan dan proberen dit te verhelpen.

Overige opmerkingen

• Breng niets aan onder de liner: geen crème, kous of verbandmateriaal. Crème verweekt de huid. Een kous of verbandmateriaal geeft plaatselijke drukverhoging, wat voor drukplekken kan zorgen.
• Het slinken van de stomp kan ervoor zorgen dat de liner te ruim wordt. Als dat het geval is, dan moet u dat aangeven bij de revalidatiearts of bij de instrumentenmaker. U krijgt dan een andere liner.
• Afhankelijk van de mate van het gebruik gaat een liner ongeveer een jaar mee. Nagenoeg alle liners worden vergoed door de zorgverzekeraar. Vaak wordt er wel een limiet gesteld aan het aantal liners dat per jaar verstrekt wordt.

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de locatie waar u onder behandeling bent:

Zwolle

Revalidatiegeneeskunde
088 624  56 48 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)

Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.