Contact
  1. 6472-Schisis voeding

Bij een persoon met een schisis, ook wel hazenlip genoemd, is een spleet aanwezig die zich beperkt tot de lip, of doorloopt tot in de bovenkaak. Bij uw kind is de diagnose schisis gesteld. Welke gevolgen heeft dit voor de voeding? Hier vertellen wij u er meer over.

Waarom is drinken moeilijker voor een baby met schisis?

Een baby zonder een schisis sluit zijn mond stevig om de tepel of de speen. Het zachte gehemelte sluit tegen de keelachterwand waardoor de neus wordt afgesloten. Zo ontstaat een vacuüm en kan de baby zijn voeding naar binnen zuigen. Als er sprake is van een complete lip-, kaak- en gehemeltespleet is vacuümzuigen moeilijk doordat er een open verbinding is naar de neus. Ook een gehemeltespleet zonder spleet in lip- en kaak geeft vaak moeilijkheden. Soms is er maar een kleine spleet achter in het zachte gehemelte, maar ook dan kan het gehemelte de keelachterwand niet raken en is vacuümzuigen vaak niet mogelijk.

Is borstvoeding mogelijk?

Dit is afhankelijk van de schisis. Een lipspleet of een lip- en kaakspleet geeft meestal weinig problemen, ook aanleggen aan de borst is meestal mogelijk. Wel is het belangrijk dat u een goede houding aanneemt, waardoor de mond zich zo goed mogelijk om de tepel vormt. Bij borstdrinken is dit soms de zogenaamde rugbyhouding met de beentjes onder de arm.

Bij een complete lip-kaak- en gehemeltespleet, maar ook bij een gedeeltelijke gehemeltespleet is het voeden aan de borst zelden mogelijk. Er kan geen vacuüm in de mondholte opgebouwd worden. Uiteraard kan uw kind wel afgekolfde moedermelk uit een fles drinken.

Zijn er speciale flessen voor kinderen met schisis?

Ja, er zijn twee speciale flessen. De Special Needs Feeder (Medela) en de Specialty Feeding System (Dr. Brown’s). Beide flessen hebben een soort ventiel waardoor de melk beter in de speen blijft. Bij de Medela fles kan worden bijgeknepen. Bij de Dr. Brown’s fles kan en hoeft dit niet. De Medela speen heeft drie standen. Bijknijpen is bijna altijd nodig als de baby een spleet in het gehemelte heeft. Knijp alleen als de baby zuigt. Het bijknijpen vraagt vaak een beetje oefening. Bij deze fles is het belangrijk om de speen zoveel mogelijk te vullen. Zo komt er een goede druk op de melkstroom. Bij de Dr. Brown’s fles kun je de stroomsnelheid van de voeding afwisselen, door een kleiner of groter speengat te kiezen. Bijvoorbeeld als de level 1 speen te langzaam gaat; probeer dan een level 2 speen.

Zijn er ook speciale houdingsadviezen?

U kunt uw baby het beste iets meer rechtop houden zodat de voeding niet in de neus stroomt. Wanneer de baby nog moeite heeft met het coördineren van het zuigen, slikken en ademen (dit uit zich soms in verslikken) dan kan de zijligging voor op de benen, met een bankje onder de voeten, prettig zijn. Voorkom dat er teveel voeding ineens achter in de keel komt.
De verpleegkundige van de kraamafdeling of de logopedist van het Schisisteam kunnen u helpen met het vinden van de juiste voedingshouding.

Hoe lang mag mijn kind over de fles doen?

Baby’s met schisis hebben vaak meer tijd nodig om de fles leeg te drinken. Dit komt door het minder krachtig zuigen. De voedingstijd mag 30 tot 40 minuten duren, langer zou voor de baby te vermoeiend zijn en de tijd tot de volgende voeding te kort maken.

Is regelmatig laten boeren nodig?

Ja, vaak krijgt uw baby extra lucht binnen tijdens het drinken, het voelt zich dan sneller vol en kan eerder stoppen met drinken. Om de 5 tot 10 minuten laten boeren kan nodig zijn. Het is belangrijk dat u uw kind goed rechtop houdt. Ook kunt u uw kind onder de okseltjes optillen en op de buik met armpjes en hoofdje over uw schouder leggen. De slokdarmmond opent dan het beste. Kloppen op de rug is vaak niet nodig.

Is zuigen op een fopspeen mogelijk?

Omdat een baby met een gehemeltespleet niet vacuüm kan zuigen, houdt het de fopspeen vaak niet in de mond. U kunt het uiteraard wel proberen. Het beste is dan een fopspeen voor de leeftijd van drie tot zes maanden. Een hulpmiddel bij het beter in de mond houden van de speen is de “Knuffel je speen”, via diverse websites te vinden zoals op brabbels.nl en babykeur.nl.

Hoe gaat het drinken na de eerste operatie?

Bij de leeftijd van zes maanden vindt de lipsluiting en sluiting van het zachte gehemelte plaats. Uw baby mag daarna direct weer drinken, vaak is het even wennen maar meestal geeft het geen problemen. Wij adviseren om met de voor uw baby bekende fles te starten. Misschien kan uw kind dankzij de operatie nu krachtiger zuigen. Als u voorheen meekneep, hoeft dat misschien nu minder. Als alles na de operatie tot rust is gekomen en de baby kan beter vacuüm zuigen dan kan eventueel een gewone fles geprobeerd worden. De ervaring leert wel dat de meeste baby’s het makkelijkste en liefst blijven drinken met hun eigen fles.

Voor de mondmotoriek is het goed als de baby wordt uitgelokt tot krachtiger zuigen, dit kan door een kleinere stand van de speen te gebruiken. Zorg er wel voor dat uw kind niet te gefrustreerd raakt en dat de voedingstijd beperkt blijft.

Wanneer mag mijn kind starten met de eerste hapjes?

Vanaf de leeftijd van 4 maanden mag een kind beginnen met lepelvoeding, fruit- en/of groentehapjes.
Voor het juiste startmoment is het belangrijk dat uw kind interesse toont voor andere voedingsmiddelen dan melk. U kunt dit herkennen aan smakgeluidjes die u kind maakt als het anderen ziet eten, of het openen van de mond. Herkent u dit, laat uw kind dan wat op de lippen of tong proeven. Gaat het sabbelen en slikken, dan wil het misschien wel meer. Belangrijk is uiteindelijk dat het kind zelf de mond opent voor een lepel. Lok ook afhappen uit door de lepel niet steeds langs de bovenlip af te schrapen.

Geeft vaste voeding problemen als er nog een gehemeltespleet is?

Rond de leeftijd van zes maanden gaan baby’s kauwen en vanaf ongeveer acht maanden kan het stukjes brood eten. Kinderen met een gehemeltespleet hebben in het begin soms problemen met voedsel dat in de spleet komt, dit is te voorkomen door stukjes brood in de wangzak of tussen de kaakranden te stoppen (afgewisseld links en rechts), de tong gaat dan zijwaartse bewegingen maken en het kind leert makkelijker kauwen.

Uiteraard gelden ook de richtlijnen van het consultatiebureau voor uw kind. Een kind met schisis mag dezelfde voeding krijgen als alle andere kinderen. Al zal ook uw kind, net als elk ander kind, zijn of haar voorkeuren hebben. Het enige dat vaak minder prettig is voor een kind met schisis is zuur drinken en eten, zoals citrusfruit en sinaasappelsap. Dit prikt in de neus en irriteert het slijmvlies.

Wanneer kan mijn kind uit een beker drinken?

Vanaf acht maanden kunt u starten met het oefenen van drinken uit een open beker. Hierbij is het belangrijk dat de baby redelijk stabiel kan zitten. Er bestaan speciale oefenbekers om het leren drinken uit een open beker gemakkelijker te maken (bijvoorbeeld de oefenbeker van Difrax). Een beker met een gebogen rand en een neusuitsparing maakt het gemakkelijker een slokje te nemen. Ook kan het in het begin makkelijker zijn iets dik vloeibaars in de beker te geven (zoals yoghurt of verdunde fruithap). In het begin moet u nog helpen met het doseren van de slokjes. Ook is het fijn als uw kind naar voren beweegt richting de beker en dat u niet te veel giet.

Als u een open beker te veel vindt knoeien, bestaan er ook andere bekers, zoals de Heidi-beker of de anti-lekbeker. Er zijn ook tuitbekers (met en zonder anti-leksysteem) waaruit kinderen kunnen drinken. Bij een tuitbeker wordt alleen het zuigen en een lage tong in stand gehouden en het lukt ook niet altijd om voldoende te zuigen uit een anti-lekbeker. Een lage tongligging is minder bevorderlijk voor de mondmotorische ontwikkeling. Sommige kinderen lukt het ook om te drinken uit een rietjesbeker.

Tot slot

Voeding geven moet een rustige en ontspannen bezigheid zijn. Een rustige ruimte en voldoende tijd nemen is belangrijk. Let op signalen van de baby zoals langzamer drinken, misschien heeft de baby geen honger meer of is even boeren nodig. Maar ook het wegduwen van de speen en met tong of hoofd draaien, zijn signalen die aangeven dat uw kind even wil pauzeren.

Wilt u meer lezen over leren eten en drinken, kijk dan op:

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met:

Schisisteam

088 624 26 28 (bereikbaar op maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
schisis@isala.nl

Laatst gewijzigd 19 juli 2023 / 6472