Peritoneaaldialyse met APD Peritoneaaldialyse met APD

Werkwijze en mogelijkheden met de APD machine

Wat is APD?

APD (automatische peritoneale dialyse) is een vorm van peritoneaaldialyse. Het principe van APD-dialyse is hetzelfde als bij CAPD (continue ambulante peritoneale dialyse), alleen wordt deze behandeling ’s nachts uitgevoerd met  een machine. Deze machine, de Homechoice Claria (=HC), regelt het in- en uitlopen van de vloeistof.

De PD-verpleegkundige voert de gegevens in voor de behandeling in een programma van de firma Baxter. Het programma van de behandeling komt bij u thuis binnen via het modem dat aan de machine is aangesloten en moet door u of de thuiszorg nagekeken en bevestigd worden. Deze bevestiging moet iedere keer uitgevoerd worden wanneer er iets veranderd is in de behandeling. Is er niets veranderd dan vraagt de machine alleen of u de juiste persoon bent.

De machine moet worden opgebouwd met behulp van vloeistofzakken en een lijnenset. Er is een afvoer (of tankjes) nodig om de PD-vloeistof af te voeren. Deze vloeistof bevat de verwijderde afvalstoffen en het onttrokken vocht (=UF), en ziet eruit als urine. Het opbouwen, aansluiten, afsluiten en afbouwen gebeurt volgens protocol.

De HC registreert het verloop van de behandeling, zoals de hoeveelheid UF, de verblijfstijd van de vloeistof en de eventuele alarmen. Dit kunt u aan het eind van de behandeling aflezen in het venster van de machine en eventueel opschrijven op de wissellijst of noteren in de app. Net als bij de CAPD moet u bij de APD ook dagelijks de bloeddruk en het gewicht meten en noteren. De HC registreert de gegevens van de behandeling digitaal en stuurt de gegevens na de behandeling via het modem door naar de firma Baxter en via een beveiligd programma kunnen we op de PD afdeling deze gegevens inzien. Deze gegevens worden niet dagelijks bekeken door de PD verpleegkundigen. De gegevens worden altijd bekeken voordat u op de poli komt. Wanneer u problemen ondervindt met de behandeling, moet u zelf contact opnemen met  de PD-afdeling!

Soms doen patiënten een combinatie van CAPD (overdag handmatig wisselen) en APD, dit gebeurt wanneer er met alleen APD te weinig afvalstoffen verwijderd worden.

Op de machine kan gekozen worde voor een programma dat 'Tidal' heet. Dit wordt ingezet wanneer er sprake is van uitlooppijn. De machine laat bij dit programma de buik niet volledig leeglopen en er blijft na iedere uitloop vloeistof achter in de buik. Alleen tijdens de laatste uitloop zal de machine de buik volledig laten leeglopen en kan de uitloop gevoelig/pijnlijk zijn.

De PD-verpleegkundige overlegt met u hoe u het dialyseren het beste kunt inpassen in uw dagelijks leven.

Alarmen

De machine kan drie soorten alarmen geven:

• zelf corrigerende alarmen;
• continue alarmen;
• systeemfoutalarmen.

Zelfcorrigerende alarmen:

U hoort 3 piepjes, dat wil zeggen, er is een probleem. Vaak is het al voldoende wanneer u zich in uw slaap omdraait. Heeft u zich niet omgedraaid en is er nog steeds een reden voor alarm dan gaan er 6 piepjes. Dat wil zeggen, u moet wel wat doen!  Wanneer het probleem dan nog niet is opgelost, gaat het over in een continue alarm. Dit alarm klinkt bijvoorbeeld als u op de patiëntenlijn ligt en u op de voorgaande alarmen niet heeft gereageerd.

Continue alarmen:

Als de machine een alarmsignaal blijft geven:

• drukt u op rode stopknop;
• leest u wat er op de display staat;
• lost u het probleem op, eventueel met de handleiding;
• drukt u weer op de groene startknop.

Systeemfout alarmen

Bij een systeemfout geeft de machine een getal weer op het scherm.

• Druk op de rode knop om het alarm uit te zetten.
• Noteer het getal.
• Zet de machine aan de achter kant uit, wacht 10 seconden en zet de machine weer aan, wanneer het niet ernstig is gaat de machine door met het programma.
• Vaak komt het voor dat er lucht in de lijnenset zit. De behandeling kan dan niet worden voortgezet omdat er geen lucht in de buik mag komen.
• In het boek dat u van ons krijgt (corrigeren van alarmen), kunt u opzoeken wat u moet doen.
• Soms is de machine stuk en moet deze omgeruild worden door de firma Baxter.

Is daarmee het probleem niet verholpen? Bel dan de bereikbare dienst van de PD.

Waarom is het belangrijk om schoon te werken?

Houd u aan de volgende regels:

• Sluit deuren en ramen tijdens het opbouwen en aan- en afsluiten; door tocht en wind wordt stof in de lucht verplaatst.
• Voordat u start: was uw handen onder de kraan met zeep
• Zet uw mondmasker op voor het aan- of af- koppelen.
• Desinfecteer uw handen met handenalcohol voor het aan -en afkoppelen van de zakken en voor het aan- en afsluiten van de machine;
• Praat, hoest of nies niet tijdens het maken van de koppelingen.
• Raak het katheterverlengstuk nooit met uw handen aan.

Wat moet u doen bij problemen met steriliteit bij APD

• Aanraken van het uiteinde van de Miniset; wanneer u het uiteinde van de Miniset heeft aangeraakt tijdens het aan- of afkoppelen, dan moet u hier een nieuwe MiniCap (jodiumdop) op plaatsen en deze 5 minuten laten zitten. Het jodium in de dop krijgt dan de kans eventuele bacteriën te doden. Na 5 minuten plaats u weer een nieuwe MiniCap op de Miniset. Pas daarna kunt u verder gaan. Bij het aansluiten betekent dit dat ook de HC opnieuw moet worden opgebouwd, wanneer het beschermdopje van de patiëntenlijn verwijderd is.
• Patiëntenlijn valt op de grond. Dit is de lijn die u koppelt aan de Miniset. Wanneer tijdens het aankoppelen de patiëntenlijn op de grond valt, mag er niet aangekoppeld worden! Er moet dan opnieuw worden opgebouwd.
• Wanneer u het uiteinde van de PD-vloeistofzak aanraakt als het beschermdopje eraf is, pakt u een nieuwe vloeistofzak.

Buikpijn

Controleer of de uitloop helder is door een uitloopzak of monsterzakje aan te sluiten. Als de vloeistof troebel is moet er direct contact opgenomen worden met de PD-verpleegkundige. Troebele vloeistof betekent meestal een peritonitis (buikvliesontsteking) en deze moet zo snel mogelijk behandeld worden met antibiotica. Bij een peritonitis wordt u meestal opgenomen in het ziekenhuis en gaat u tijdelijk over op CAPD wanneer u normaal APD doet.

Enkele aandachtspunten

• De machine minimaal 1 uur voor start behandeling aanzetten zodat de vloeistof warm kan worden.
• Lijnensets moeten niet te koud bewaard worden, leg ze ook op tijd op een warmere plaats, koude lijnensets kunnen alarmen veroorzaken.
• Het puffende geluid kan ’s nachts gestopt worden door op 'Stop' en 'Start' te drukken in de verblijfsfase.
• Tijdens de priming nooit meer dan 5 liter op de schaal leggen.
• Als u opgenomen moet worden in het ziekenhuis kan het zijn dat we u vragen uw eigen machine mee te nemen.
• Mocht u een andere machine van Baxter geleverd krijgen in verband met onderhoud of een technische storing, neem dan contact op met de PD- verpleegkundige om uw eigen nummer in te voeren en het ingestelde programma te controleren.
• Bij gebruik van tankjes voor de afvoer, dagelijks het metalen Y-stuk door spoelen met heet water en ook de tankjes omspoelen met heet water. Wanneer de tankjes niet meer schoon worden, kunt u nieuwe vragen op de PD-afdeling
• Bij gebruik van de afvoerlijn, deze wekelijks vervangen.

Uitleg van begrippen

Begrippen die tijdens de behandeling op de display staan

Eerste uitloop

De vloeistof van overdag wordt er eerst uitgehaald. Deze uitloop wordt aan het begin van de behandeling uitgevoerd.

Inloop

Hoeveelheid vloeistof die per cyclus (wisseling) in de buikholte stroomt.
Op het beeldscherm van de machine staat bijvoorbeeld:

• inloop 1 van 4 of;
• inloop 2 van 4 of;
• inloop 3 van 4 of;
• inloop 4 van 4.

Verblijf

• Tijdsduur dat de vloeistof in de buikholte verblijft.
• De machine doet nu geen in- of uitloop. Maar de zak op de warmhoudplaat wordt in de verblijffase weer gevuld met vloeistof uit de voorraadzakken, zodat er weer warme vloeistof in de buik kan stromen bij de volgende inloop.
• Kijk onder het driehoekje rest. verb. tijd……min.
• Op het beeldscherm van de machine staat bijvoorbeeld: verblijf 1 van 4 of; verblijf 2 van 4 of; verblijf 3 van 4 of; verblijf 4 van 4

Uitloop

• Verwijdering van de vloeistof uit de buikholte.
• Op het beeldscherm van de machine staat bijvoorbeeld: uitloop 1 van 4 of; uitloop 2 van 4 of; uitloop 3 van 4 of; uitloop 4 van 4.

Laatste inloop

De laatste inloop is de vloeistof die aan het einde van de behandeling in de buikholte stroomt en er overdag in blijft ('volle buik').

Einde behandeling

De machine heeft het programma doorlopen en is nu klaar. U kunt zich afsluiten.

Uitleg andere begrippen

Cyclus

Een cyclus bestaat uit een uitloop-, inloop- en verblijfsfase. Een behandeling begint altijd met een eerste uitloop ook al staat de eerste uitloop op 0 ml ingesteld, de machine  en eindigt met een laatste inloop.

MiniCap

Afsluitdop gevuld met jodium die nodig is om de MiniSet af te sluiten

Connection Shield

Witte beschermhuls met jodiumoplossing, die tijdens de nachtbehandeling om de aansluiting van de MiniSet met de patiëntenlijn gaat.

Flexicap

Is een afsluitdop met jodium voor de patiëntenlijn. Deze is te gebruiken als u ’s nachts tijdens de behandeling van de machine af zou willen bijvoorbeeld voor toiletbezoek. De FlexiCap moet samen met de MiniCap  gebruik worden, de MiniCap is voor de MiniSet en de FlexiCapis voor de patiëntenlijn (zie verder werkwijze FlexiCap). Dit kunt u het beste doen tijdens een verblijfsfase.

Patiëntenlijn

De lijn met de grote lichtblauwe dop links in de houder met een wit aansluitstuk. Deze lijn moet aan de MiniSet bevestigd worden.

Priming

Automatisch vullen van de lijnen met de PD-vloeistof. Tijdens de primingsfase niet meer dan 5 Liter op de schaal leggen en niet aan de vloeistofzak komen.

Bypass

Hiermee kunt u door naar een volgende fase in het HC-programma. U slaat hiermee een gedeelte van het programma over, dit gaat in overleg met de PD-verpleegkundige.

Monsterzakje

Kan aangesloten worden om de uitloop te controleren op helderheid. Deze kan aangesloten worden aan het zijlijntje van de uitlooplijn, dit moet wel tijdens een uitloop wanneer u aan de machine zit of overdag  aan de MiniSet wanneer u buikpijn klachten heeft.

Opbouwen, aansluiten en afsluiten

Het opbouwen, aansluiten en afsluiten gebeurt volgens een (plaatjes) protocol. U krijgt deze van uw PD-verpleegkundige. Bekijk onderstaande filmpjes voor een stap voor stap uitleg.

Aflezen van de gegevens

In het plaatjesprotocol vindt u hoe u de gegevens kunt aflezen.

Werkwijze FlexiCap

Benodigdheden:

• FlexiCap;
• MiniCap;
• handenalcohol;
• mondmasker;
• connectionshield;

Werkwijze:

• Sluit ramen en deuren.
• Controleer in welke fase de machine zich bevindt. Is de machine in de verblijfsfase: ga dan door met de werkwijze. Zo niet: druk op de stopknop en ga door met de werkwijze.
• Sluit de rollerklem van de Miniset en de klem van de patiëntenlijn of de verlenglijn.
• Verwijder de connectionshield van de verbinding tussen de MiniSet en de patiëntenlijn of de verlenglijn.
• Mondmasker voordoen.
• Reinig de handen met handenalcohol.
• Verpakking van de FlexiCap en MiniCap openen.
• Draai de MiniSet van de patiëntenlijn of de verlenglijn.
• Neem de patiëntenlijn of verlenglijn tussen wijs- en middelvinger.
• Het katheterverlengstuk bevindt zich tussen de duim en wijsvinger van dezelfde hand.
• Pak de MiniCap met de vrije hand en draai deze op de MiniSet.
• Pak de FlexiCap en draai deze op de patiëntenlijn of verlenglijn.
• Plaats de patiëntenlijn of de verlenglijn in de betreffende houder.

Aankoppelen na onderbreking

Doel: de behandeling voortzetten  

Benodigdheden:

• handenalcohol;
• mondmasker;
• connectionshield;

Werkwijze:

• Mondmasker voordoen.
• Reinig de handen met handenalcohol.
• Neem de patiëntenlijn of de verlenglijn uit de houder.
• Neem de patiëntenlijn of verlenglijn tussen wijs- en middelvinger.
• Neem de MiniSet tussen duim en wijsvinger.
• Verwijder de ‘grote’ witte dop.
• Verwijder de afsluitdop.
• Neem de patiëntenlijn over in de vrije hand en draai deze op de MiniSet.
• Plaats een nieuw connectionshield om de verbinding MiniSet en patiëntenlijn of verlenglijn.
• Open rollerklem.
• Open de klem van de patiëntenlijn of de verlenglijn.
• Indien de HC niet in de verblijfsfase is, druk op de startknop (groen).
• Mondmasker afzetten.

Bekijk hier de voorlichtingsvideo's 

APD opbouwen Claria machine (1/5)

APD aansluiten Claria machine (2/5)

APD afbouwen Claria machine (3/5)

APD afsluiten Claria machine (4/5)