Deze informatie is bedoeld voor patiënten die mogelijk een TAVI-behandeling zullen ondergaan. Deze informatie is ook belangrijk voor uw naasten. Hierin leest u waarom en hoe deze behandeling wordt uitgevoerd en wat de eventuele risico’s van behandeling zijn.
Wat is de aortaklep?
De aortaklep is de hartklep die zich bevindt tussen de linker hartkamer en de grote lichaamsslagader, de aorta. Deze aortaklep bestaat uit drie soepele klepslippen.
Wat is aortaklepstenose?
De aortaklep kan vernauwd raken gedurende het leven. Door verkalking en slijtage van de klepslippen kan de aortaklep steeds minder goed gaan werken. Deze wordt stug, vernauwt en opent dan slecht. Uiteindelijk kunnen hierdoor klachten ontstaan zoals kortademigheid (benauwdheid), vermoeidheid, duizeligheid, hartkloppingen of pijn op de borst. Uw cardioloog kan met behulp van een echocardiogram de functie van de aortaklep beoordelen en bepalen of behandeling hiervan nodig is.
Aanvullend onderzoek kan duidelijk maken hoe ernstig de klep vernauwd is, en of de afwijking voldoet aan de voorwaarden (criteria) voor behandeling. Bij een ernstig vernauwde aortaklep kan een kunstklep worden geïmplanteerd. Meestal gebeurt dit via een open hartoperatie. Sinds 2007 bestaat in Isala de mogelijkheid om een nieuwe hartklep te implanteren via een katheter. Dit gebeurt via de liesslagader of via een kleine opening in de borstwand. Dit is de TAVI (Transcatheter Aortic Valve Implantation) behandeling. Deze nieuwe methode is minder ingrijpend. Isala Hartcentrum is één van de hartcentra in Nederland die een vergunning heeft om deze behandeling te mogen uitvoeren.
Wanneer uw klachten ernstig zijn en/of de afwijkingen van de aortaklep voldoen aan de criteria voor een operatie zal uw cardioloog het Hartteam vragen om uw gegevens te beoordelen. De medisch specialisten in het TAVI-team (de hartchirurg en de cardioloog) beoordelen welke behandeling voor u de beste keuze is. Dit wordt vervolgens samen met u en uw naasten besproken op de polikliniek.
Bestaande methode: openhartoperatie
De cardiothoracaal chirurg (hartchirurg) kan uw eigen hartklep vervangen door een kunstklep (mechanische klep of biologische klep).
- Tijdens deze operatie wordt de borst geopend over de volle lengte van het borstbeen.
- Het hart wordt stilgelegd. De functie van hart en longen wordt overgenomen door de hartlongmachine.
- De grote lichaamsslagader (aorta) wordt geopend en de verkalkte klep verwijderd.
- Vervolgens wordt de hartklepprothese ingehecht.
- Bij oudere mensen wordt dan meestal een biologische aortaklepprothese gebruikt. Deze klep is van dierlijk materiaal (rund of varken) gemaakt en is goed toepasbaar in de mens.
Voor een aantal patiënten is de kans op complicaties bij een openhartoperatie te groot. Redenen om voor TAVI te kiezen zijn: hoge leeftijd, een slechte lichamelijke conditie, een eerdere openhartoperatie of verkalking van de aorta. Een slechte conditie vooraf aan behandeling en het ontstaan van complicaties kan de oorzaak zijn van een lange herstelperiode.
Nieuwe methode: TAVI
De nieuwe hartklep (of hartklepprothese) kan via de liesslagader worden ingebracht. De hartklepprothese wordt klein gemaakt (gekrompen) en met behulp van een katheter (slangetje) ingebracht in de grote lichaamsslagader (zie afbeelding A). Vervolgens wordt deze opgeschoven tot in de eigen aortaklep. De hartklepprothese kan met of zonder ballon worden geplaatst en duwt de eigen hartklep opzij. De hartklepprothese bestaat uit een stent waarin een biologische hartklep is bevestigd.
Tijdens de behandeling wordt een tijdelijke pacemaker gebruikt. Deze wordt buiten het lichaam aangesloten. Ook wordt de pacemaker ingeschakeld wanneer het hartritme te traag wordt. De behandeling wordt onder narcose uitgevoerd.
Afbeelding A - Ingreep via de liesslagader
De kleingemaakte aortaklepprothese wordt via de liesslagader opgevoerd tot op de plaats van de eigen aortaklep. Vervolgens wordt de prothese ontplooid door het opblazen van de ballon. Als het niet mogelijk is om de nieuwe hartklep via de liesslagader in te brengen, kan dit eventueel via een kleine opening in de linker borstwand. Dit gebeurt via de punt van het hart (afbeelding B), via de slagader onder het sleutelbeen of via een beperkte opening van het bovenste deel van het borstbeen (zie afbeelding C).
Afbeelding B - Ingreep via de borstwand
De aortaklepprothese wordt via de punt van het hart op de plaats van de eigen aortaklep gebracht en met een ballon ontplooid. Vervolgens wordt de klep ontplooid met een ballon op de plaats van de aortaklep. Het is dan ook niet noodzakelijk om de eigen aortaklep te verwijderen.
Afbeelding C - De verschillende toegangsroutes bij een aortaklepimplantatie via een katheter
De verschillende toegangsroutes bij een aortaklepimplantatie via een katheter, zijn:
1 - via de liesslagader links of rechts (transfemoraal)
2 - via slagader onder het sleutelbeen (via subclavia)
3 - via de punt van het hart, tussen de ribben door (transapicaal)
4 - via opening bovenste deel van het borstbeen (direct aortaal)
Voordelen
De nieuwe methode heeft verschillende voordelen.
- Het grote voordeel van de ingreep is dat patiënten die anders niet geopereerd zouden worden vanwege de hoge risico's, nu wel kunnen worden behandeld.
- De borstkas hoeft niet geopend te worden.
- Bij deze behandeling is het gebruik van de hartlongmachine niet meer vereist.
- Patiënten kunnen sneller herstellen omdat het minder ingrijpend is.
Risico’s en mogelijke complicaties van de behandeling
De behandeling wordt uitgevoerd om uw klachten te verminderen en uw kwaliteit van leven te verhogen. Net als bij alle ingrepen kunnen er complicaties optreden. De dokter die de TAVI gaat doen bespreekt dit vooraf met u en uw familie.
- Er bestaat een kans op een hartritmestoornis. Het kan noodzakelijk zijn een definitieve pacemaker in te brengen;
- Door het opvoeren van de klep via de bloedbaan kunnen kalkdeeltjes loskomen van de binnenzijde van de aorta, waardoor er bijvoorbeeld een herseninfarct, nierfunctieverslechtering of een doorbloedingsstoornis van de benen ontstaat;
- Er bestaat een risico van afsluiting van een kransslagader. De kans hierop is klein en zal zo mogelijk direct worden behandeld;
- Er kan een bloeding optreden;
- Er bestaat een kans op overlijden;
- Verhoogde kans op acuut optredende verwardheid (delier) na de ingreep. U kunt hierdoor bijvoorbeeld vergeetachtig zijn, of zich onrustig of angstig voelen. Deze verschijnselen zijn van tijdelijke aard;
- Isala Hartcentrum heeft veel ervaring met aortaklepimplantaties. Wanneer tijdens de implantatie via de TAVI methode een ernstige complicatie ontstaat, zal worden overwogen of en openhartoperatie mogelijk is en een goede kans op herstel zal geven met redelijke kwaliteit van leven. Opereren gebeurt dan met gebruik van de hartlongmachine.
Bekijk ook het filmpje waarin thoraxchirurg George Brandon Bravo Bruinsma en cardioloog Jan Henk Dambrink uitleggen wat de voordelen zijn van de TAVI-behandeling.
Preoperatieve screening
Vooraf aan beoordeling en definitieve besluitvorming tot behandeling vindt preoperatieve screening plaats.
Dit bestaat uit:
- Beoordeling van de conditie van de kransslagaderen van het hart met een hartkatheterisatie;
- Echo van het hart;
- Consult verpleegkundig specialist TAVI voor screening van de conditie en kwetsbaarheid;
- CT scan van het hart en de grote bloedvaten voor bepalen van de toegangsroute en het type hartklep;
- Zonodig een slokdarmecho als de eerdere hartecho onvoldoende informatie geeft;
- Zonodig longfunctieonderzoek en consult longarts;
- Bloedonderzoek;
- Bespreking in het TAVI team voor beoordelen onderzoeken, de patiëntinformatie en bepalen van het beleid.
Opname in het ziekenhuis
Hartrevalidatie
Veel patiënten zijn na een ingreep aan het hart erg onzeker over hun lichaam. Wat kan ik wel, wat kan ik niet? Thuis komen de vragen over bewegen, voeding, werk en leefstijl. Vaak kunt u en mag u meer dan u denkt. Het is ook belangrijk dat u nieuwe klachten voorkomt.
Na uw behandeling in Isala bespreekt uw cardioloog met u de mogelijkheid om een hartrevalidatieprogramma te volgen. Als dat niet het geval is vraag dat dan gerust.
Patiënten van Isala kunnen een hartrevalidatieprogramma volgen bij het Isala Harthuis. Wij bekijken samen met u wat het beste past bij uw persoonlijke doelen en mogelijkheden. Dit doen we volgens de Richtlijn Hartrevalidatie van de Nederlandse Hartstichting. U wordt na ontslag gebeld door een hartrevalidatie verpleegkundige van Isala Harthuis.
Indien u bent verwezen door een ander ziekenhuis, dan volgt u aldaar een hartrevalidatie programma. Dit bespreekt u met uw cardioloog tijdens de eerste controle na opname voor TAVI.
U kunt ook bij een lokale fysiotherapie praktijk revalideren. Vraagt u dan na of de fysiotherapeut gecertificeerd is om met hartpatiënten te werken. Dit kunt u zelf bij de betreffende praktijk navragen. U kunt hiervoor ook de internetwebsite www.fynon.nl/ledenoverzicht raadplegen. Bij ontslag ontvangt u informatie over de hartrevalidatie.
Bij ontslag uit het ziekenhuis ontvangt u informatie over hartrevalidatie voor uzelf en voor het centrum waar u uw hartrevalidatie gaat volgen.
Contact
Deze informatie is bedoeld als aanvulling op mondelinge informatie. Wanneer u na het lezen hiervan nog vragen heeft, kunt u deze bespreken met uw behandelend cardioloog in Isala Hartcentrum Zwolle of met uw cardioloog in uw eigen ziekenhuis.
Isala Hartcentrum Zwolle
Polikliniek Cardiologie
088 624 32 34 (bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)
088 624 50 00 (buiten kantooruren en in het weekend)
U kunt ook contact opnemen met het secretariaat Opnameplanning Cardiologie, 088 624 27 61 (bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur).