Patiënten Informatie Dossier
Chemotherapie is een behandeling van kanker met cytostatica. Cytostatica zijn medicijnen die kankercellen doden of de groei ervan afremmen. Deze medicijnen kunnen ook schade toebrengen aan gezonde cellen, waardoor ze bijwerkingen veroorzaken.
Ook bij mensen in uw naaste omgeving die er direct mee in aanraking komen, kunnen deze medicijnen een ongewenst effect hebben op hun gezondheid. Vooral mensen die er dagelijks mee werken lopen dit risico. Hier leest u meer over beschermende maatregelen bij chemotherapie.
Over het omgaan met besmette uitscheidingsproducten doen nogal eens verhalen de ronde, die niet kloppen. Vraag bij onduidelijkheid advies aan uw verpleegkundige.
Direct contact
Onder direct contact verstaan we:
- huidcontact met het (opgeloste) middel;
-
contact met uw uitscheidingsproducten (urine, ontlasting, transpiratievocht, braaksel, drain- en wondvocht, vaginaal vocht, sperma en bloed). Hierin kunnen resten van bepaalde cytostatica voorkomen.
Het is dus belangrijk om zorgvuldig om te gaan met cytostatica en uw uitscheidingsproducten. Hoeveel dagen uw uitscheidingsproducten resten van cytostatica kunnen bevatten, staat in hoofdstuk 4 met kuurspecifieke informatie.
Een verpleegkundige zal beschermende maatregelen nemen als er direct contact kan zijn met cytostatica. Zij doet dan bijvoorbeeld handschoenen aan bij het verwijderen van het infuus of het omgaan met uitscheidingsproducten. Soms trekt de verpleegkundige ook een overschort aan. Krijgt u thuis hulp via de thuiszorg? Vertel degene die u verzorgt ook dat u behandeld wordt met chemotherapie.
Regels
Cytostaticatabletten
Dit zijn een aantal regels om te volgen bij het innemen van cytostaticatabletten:
- Neem de tabletten in zijn geheel in met voldoende water. Breek de tabletten niet voordat u ze inneemt. Als het niet lukt om de tabletten in te nemen/door te slikken, neem dan contact op met de verpleegkundige.
- Was na het innemen van de tabletten uw handen.
- Gooi het verpakkingsmateriaal van de tabletten in een afgesloten zakje bij het gewone afval.
- Helpt iemand u bij het innemen van de medicijnen? Dan is het verstandig dat diegene wegwerphandschoenen draagt.
Urine en ontlasting
U kunt gewoon naar de wc gaan. Alle uitscheidingsproducten kunnen en mogen via het riool worden afgevoerd. Het is wel belangrijk om de verspreiding van cytostatica zoveel mogelijk tegen te gaan, door spetteren en knoeien te voorkomen. Volg deze regels:
- Wij raden mannen aan om zittend te plassen.
- Druppels urine kunt u deppend en met droog wc-papier van de toiletbril verwijderen.
- Spoel het toilet na gebruik altijd twee keer door met het wc-deksel gesloten. Gebruik hierbij niet de waterbesparende knop.
- Was uw handen als u naar het toilet bent geweest.
- Als u geholpen wordt bij het afvegen, moet diegene die u helpt handschoenen dragen en na de handeling haar/zijn handen wassen.
- Ga als het even kan gewoon naar de wc in plaats van een po of urinaal (plasfles) te gebruiken. Gebruikt u toch een po of urinaal, leeg deze dan na ieder gebruik voorzichtig in het toilet. Voorkom hierbij spetteren. Spoel het toilet vervolgens twee keer door met gesloten deksel. Spoel de po of het urinaal om met koud water en reinig hem daarna met een neutraal schoonmaakmiddel (allesreiniger of groene zeep). Gebruik keukenrol om de po of het urinaal af te drogen.
- Reinig het toilet wekelijks met allesreiniger. Gebruik geen chloor/bleek. Alleen als u BCG blaasspoelingen hebt ondergaan, is het nodig om met een chlooroplossing schoon te maken.
- Heeft u een stoma, dan is het het beste om deze zelf te verzorgen. Probeer bij het wisselen van het stomazakje zo veel mogelijk lekkage vanuit het stoma te voorkomen. Volg bij het legen van het stomazakje in het toilet, de adviezen die hierboven over het doorspoelen staan. Wordt u geholpen bij de stomazorg, dan moet diegene die u helpt handschoenen dragen. Ook raden wij diegene aan een extra schort te dragen als er ‘spettergevaar’ is. Na afloop moet degene die u helpt zijn of haar handen wassen met water en zeep.
- Heeft u een (urine)katheter/opvangzak, dan is het het beste om deze zelf te verzorgen. Wissel de (urine)opvangzak als deze bijna vol is in zijn geheel. Laat de zak dus niet leeg lopen. Probeer bij het wisselen van de opvangzak lekkage vanuit de katheter te voorkomen. De (urine)opvangzak kunt u in een dubbele plastic zak doen en daarna met het huisvuil weggooien. Wordt u geholpen bij verzorging van de katheter, dan moet diegene die u helpt handschoenen dragen. Ook raden wij diegene aan een extra schort te dragen als er ‘spettergevaar’ is. Na afloop moet degene die u helpt zijn of haar handen wassen met water en zeep.
Overgeven (braken)
- Geef zo mogelijk over in het toilet, een bakje of een emmer.
- Doe een pedaalemmerzakje in de emmer waarin u eventueel moet braken. Dit kunt u na het overgeven dichtgeknoopt bij het gewone afval doen.
- Spoel het braaksel (indien nodig) voorzichtig door het toilet. Probeer spatten te voorkomen. Bij spatten deppend droogmaken met droog toiletpapier. Het toilet twee keer doorspoelen met gesloten deksel.
- Spoel de emmer of de bak met koud water af en maak hem daarna schoon met een neutraal schoonmaakmiddel (allesreiniger of groene zeep). Droog af met keukenrol.
Seksualiteit en/of intimiteit
- Het is nog onvoldoende bekend of, en hoeveel cytostatica opgenomen worden in het sperma of het slijmvlies van de vagina. Gebruik daarom, gedurende de risicoperiode, bij seksueel contact, een condoom wanneer u alle risico’s wilt uitsluiten.
Zweet, slijm en speeksel
- De resten van cytostatica in slijm en speeksel zijn zo klein, dat knuffelen en zoenen geen enkel risico met zich meebrengt.
- Voor zweet geldt, dat bij overmatig transpireren, het wasgoed apart gewassen moet worden.
Voor familie en hulpverleners die u verzorgen
- Draag bij het opruimen van urine, ontlasting of braaksel, wegwerphandschoenen. Gebruik deze eenmalig.
- De gebruikte handschoenen mogen bij het gewone afval.
- Was bij mogelijk contact met urine, ontlasting of braaksel goed uw handen.
Kleding, beddengoed en/of afval
Als kleding of beddengoed per ongeluk in aanraking komt met uw uitscheidingsproducten tijdens de risicovolle periode (besmet wasgoed), dan zijn dit de regels:
- Als iemand anders uw wasgoed wast, moet diegene handschoenen dragen bij het plaatsen van de was in de wasmachine.
- Spoel het besmette wasgoed eerst in de wasmachine met een voorwasprogramma. Hierna kunt u het wasprogramma kiezen dat geschikt is voor de kleding.
- Was het besmette wasgoed apart van ander wasgoed.
- Als het niet mogelijk is de kleding onmiddellijk in de wasmachine te stoppen, dan kunt u het wasgoed in een goed afgesloten plastic zak bewaren.
- Was na contact met het wasgoed goed uw handen.
- Thuis kunt u al het afval met besmet materiaal verzamelen in dubbele afvalzakken en afvoeren met het normale huisvuil.