Behandelwijzer chemotherapie (PID): H5 Beschermende maatregelenBehandelwijzer chemotherapie (PID): H5 Beschermende maatregelen

Patiënten Informatie Dossier

Cytostatica zijn medicijnen die kankercellen doden of de groei ervan afremmen. Deze middelen kunnen ook invloed hebben op gezonde cellen. Daarom kunnen ze bij de patiënt onbedoelde bijwerkingen veroorzaken. Ook voor anderen, die er direct contact mee hebben, kunnen deze middelen ongewenste invloeden hebben op de gezondheid. Vooral mensen die er dagelijks mee werken lopen risico.

Onder direct contact verstaan we huidcontact met het (opgeloste) middel of met uitscheidingsproducten van patiënten. Deze uitscheidingsproducten zijn urine, ontlasting, transpiratievocht, braaksel, drain- en wondvocht en bloed. Hierin kunnen tot maximaal een week na de toediening resten van bepaalde cytostatica voorkomen.

Zorgvuldig omgaan met cytostatica en uitscheidingsproducten is dus belangrijk. Hoeveel dagen uw uitscheidingsproducten risicovol zijn, staat vermeld in het hoofdstuk met kuurspecifieke informatie.

In het ziekenhuis

Als er kans bestaat op direct contact met cytostatica, zal de verpleegkundige beschermende maatregelen nemen. Bij het verwijderen van het infuus of het omgaan met uitscheidingsproducten zal zij handschoenen gebruiken. Soms zal de verpleegkundige een overschort aantrekken.

Thuis en in het ziekenhuis

Verspreiding van cytostatica in uitscheidingsproducten door spetteren of morsen moet worden voorkomen. De volgende adviezen zijn van belang:

• Mannen doen er verstandig aan bij het urineren op het toilet te gaan zitten.
• Druppels urine kunt u met toiletpapier verwijderen.
• Spoel het toilet na gebruik altijd twee keer door met het wc-deksel gesloten.
• Was uw handen als u naar het toilet bent geweest.
• Verzamel thuis al het afval met risicovolle uitscheidingsproducten in dubbele afvalzakken en voer deze af met het normale huisvuil.

Thuis

Mocht onverhoopt uw kleding of beddengoed in aanraking komen met uw uitscheidingsproducten tijdens de risicovolle periode, doe dan het volgende:

• Draag bij het reinigen van het wasgoed wegwerphandschoenen.
• Spoel kleding eerst in de wasmachine met een koud spoelprogramma. Hierna kunt u het wasprogramma kiezen dat geschikt is voor de kleding.
• Was het wasgoed apart van ander wasgoed.
• Als het niet mogelijk is de kleding onmiddellijk in de wasmachine te stoppen, dan kunt u het wasgoed in een goed afgesloten plastic zak bewaren.
• Was na contact met het wasgoed goed uw handen.

Deze maatregelen zijn niet nodig als het gaat om ‘normale’ hoeveelheden transpiratievocht.

Over de concentraties cytostatica in vaginaal vocht en sperma is (nog) onvoldoende bekend. Daarom bestaat er geen richtlijn over het gebruik van een condoom tijdens de periode dat de uitscheidingsproducten besmet zijn.

Uit onderzoek blijkt dat er in sperma zelden meer dan kleine, onschadelijke spoortjes van de chemotherapie achterblijven. Toch gebruiken sommige mensen tijdens de chemotherapieperiode een condoom, om zo elk risico uit te sluiten. Als condoomgebruik een ontspannen en plezierige seksualiteit juist bemoeilijkt, kunt u er echter van afzien.

De concentraties van chemotherapie in transpiratievocht en speeksel zijn zo klein dat knuffelen en zoenen geen enkel risico met zich meebrengt.

Over het omgaan met besmette uitscheidingsproducten doen nogal eens verhalen de ronde, die niet correct zijn. Vraag bij onduidelijkheid advies aan uw verpleegkundige.