Kunstmatige inseminatie met donorsperma Kunstmatige inseminatie met donorsperma

Bijlage van het PID Vruchtbaarheidsbehandeling

Kunstmatige inseminatie met donorsperma (KID) is een behandeling waarbij donorsperma door middel van een dun slangetje met een spuitje eraan wordt ingebracht in de baarmoeder. Hieronder gaan we uitgebreid in op deze vruchtbaarheidsbehandeling en wat daarbij komt kijken.

Voorbereidingen op de behandeling

Voordat uw behandeling zal starten, worden de volgende voorbereidingen getroffen:

• kenmerkenlijst en donorselectie;
• contract;
• afspraak met de behandelend arts.

Kenmerkenlijst en donorselectie

In verband met de keuze van de donor hebben we persoonlijke gegevens van u - of indien van toepassing u beiden - nodig. Daarom heeft u een kenmerkenlijst ontvangen of krijgt u deze toegestuurd vlak voor de behandeling gaat starten. Wilt u hierop in het kort beschrijven wat uw uiterlijke kenmerken zijn, zoals lengte, gewicht, kleur en soort haar, kleur ogen en uw bloedgroep? Maar ook welke opleidingen u heeft gevolgd en wat uw beroep is. Bepaalde karaktereigenschappen en hobby’s kunt u ook aangeven. Verder hebben wij een (pas)foto nodig waarop u - of indien van toepassing u beiden - staat. Deze mag u toesturen of afgeven bij de secretaresse van het fertiliteitscentrum (tenzij u dat al heeft gedaan).

Leeftijdsgrens

KID is mogelijk voor vrouwen tot 43 jaar, mits er geen andere factoren meespelen.

Als u bijna aan de beurt bent, zoekt een medewerker van het fertiliteitslaboratorium voor u een donor uit. Hij beschikt over uw ingevulde kenmerkenlijst en over uw medische gegevens en kan daarmee een goede keuze maken. 

Contract

Voorafgaand aan de KID-behandeling sturen wij u een contract toe.  Nadat u het contract heeft ondertekend, stuurt u het aan ons terug. U krijgt van ons een kopie van het contract, dat ook door een arts is ondertekend.

U en uw spermadonor blijven volstrekt anoniem voor elkaar. Als een zwangerschap van meer dan twaalf weken tot stand gebracht is, worden de gegevens van de donor samen met die van u doorgegeven aan de Stichting Donorgegevens. Bij deze stichting kunnen deze gegevens onder bepaalde voorwaarden worden opgevraagd door u zelf als ouder(s) (algemene gegevens van de donor), door uw huisarts (medische gegevens) of door uw kind (algemene gegevens en persoonsidentificerende gegevens).

Afspraak met arts

Voor aanvang van de behandeling heeft u nog een gesprek met uw behandelend arts. Hij zal de behandeling nogmaals met u bespreken en uw eventuele vragen beantwoorden. Ook zal hij nagaan of tijdens de wachttijd veranderingen hebben plaatsgevonden, en zo ja welke.

Planning van inseminatie

Het beste tijdstip van inseminatie is kort voor de eisprong (ovulatie). In een natuurlijke cyclus vindt de eisprong plaats tussen de dertiende en de vijftiende dag vanaf het begin van de menstruatie. Het kan zijn dat u medicijnen krijgt voorgeschreven om de kans op zwangerschap te vergroten. Deze medicijnen stimuleren de eierstokken waardoor twee of drie eicellen tot ontwikkeling komen in plaats van maar één eicel (zoals in de natuurlijke cyclus). Dit wordt een gestimuleerde cyclus genoemd.

Ovulatietest

Voor het slagen van de behandeling is het erg belangrijk dat de inseminatie vlak voor de eisprong plaatsvindt. De eisprong wordt veroorzaakt door een stijging van het zogenaamde luteïniserend hormoon (LH). We weten dat dit hormoon één à twee dagen voor de eisprong sterk stijgt. Dit hormoon komt ook in de urine terecht en kan daarin met ovulatietesten worden aangetoond.

Er zijn verschillende merken ovulatietesten op de markt. Ze zijn verschillend van prijs en de zorgverzekeraar vergoedt ze helaas niet. De digitale Clearblue-test is iets duurder, maar wel vaak eenduidig en dus eenvoudig af te lezen. De andere testen werken met ‘blauwe streepjes’. Deze testen zijn goedkoper, maar soms moeilijker af te lezen. We raden u aan om zich bij de apotheek of drogist te oriënteren op de kosten en het gebruiksgemak van de ovulatietesten. Bij elke test zit een handleiding die u nauwkeurig moet opvolgen. U wordt geadviseerd om de ovulatietest bij daglicht te doen.

Tenzij u andere instructies heeft gekregen, begint u met testen vanaf de elfde dag van uw cyclus. Vanaf dat moment moet u iedere dag de tweede ochtendurine (dus uw tweede plas van de dag) opvangen en gebruiken voor de ovulatietest. Zodra de LH-test positief is (en dus binnen 24 uur de eisprong plaatsvindt), neemt u contact op met de secretaresse van het Isala Fertiliteitscentrum via telefoonnummer (038) 424 52 24, op werkdagen bij voorkeur van 9.00 tot 11.30 uur en in het weekend van 9.00 tot 11.00 uur. Zij spreekt dan met u het tijdstip van de inseminatie af. Dit is meestal de volgende dag, maar kan soms ook op dezelfde dag zijn.

Verloop van de behandeling

Voor kunstmatige inseminatie met donorsperma (KID) wordt altijd ‘opgewerkt sperma’ gebruikt. Dat wil zeggen dat ingevroren donorsperma wordt ontdooid en daarna gewassen met een kweekvloeistof. De bewerkte spermacellen kunnen daardoor hoog in de baarmoeder worden ingebracht (geïnsemineerd), wat een grotere kans op zwangerschap geeft. Het insemineren zelf is over het algemeen een pijnloze handeling. U neemt plaats op een gynaecologische stoel. Vervolgens maakt de arts of verpleegkundige met een speculum (eendenbek) de baarmoederopening zichtbaar. Met een dun slangetje (katheter) brengt hij een kleine hoeveelheid (1/2 ml) spermacellen in kweekvloeistof in de baarmoeder. Na de inseminatie blijft u even liggen.

Kans op zwangerschap

Gemiddeld is de zwangerschapskans bij KID per cyclus tussen de tien en vijftien procent. Theoretisch zou hiermee 70 procent van de vrouwen na een jaar zwanger moeten zijn, maar in de praktijk ligt het aantal dichter bij de 50 procent. Uw behandelend arts bespreekt vooraf met u hoeveel inseminaties met donorsperma u maximaal gaat volgen. Over het algemeen is het niet zinvol meer dan 6-8 inseminaties met donorsperma uit te voeren. Uw behandelend arts zal hierna andere behandelmogelijkheden met u bespreken.

Om uw kansen te vergroten, hanteren we het volgende schema:

• Eerst verrichten we zes keer een inseminatie (KID) met behulp van een ovulatietest.
• Als u dan niet zwanger bent, wordt er een eileiderfoto gemaakt (HSG) of een fertiloscopie uitgevoerd (kijkoperatie in de buikholte via de schedewand) om te kijken of de eileiders doorgankelijk zijn.
• Daarna wordt overgegaan op het volgen van de cyclus met behulp van een vaginale echoscopie. Hierbij wordt aan de hand van de groei van een follikel (blaasje waarin een eicel rijpt) bekeken of er een eisprong aankomt. Deze eisprong wordt vervolgens in gang gezet door toediening van een injectie met een hormoon (Pregnyl). U krijgt van de arts of verpleegkundige het tijdstip meegedeeld waarop u deze injectie moet krijgen. Ook krijgt u zo nodig uitleg over hoe u deze injectie klaar moet maken en/of moet toedienen. U kunt de injectie zelf toedienen, uw partner of iemand in uw omgeving, maar u kunt hiervoor ook naar de huisarts of huisartsenpost gaan. De injectie wordt onderhuids ingespoten.
• Als u vervolgens nog niet zwanger bent, kunt u kiezen of u nog maximaal 2 keer KID wilt laten uitvoeren of dat u eventueel wilt overgaan op IVF of reageerbuisbevruchting met donorspermacellen (IVF-D).

Zwanger?

Als u na de inseminatie zwanger bent geworden, maakt u een afspraak bij het secretariaat van het fertiliteitscentrum voor een vaginale echoscopie. Die vindt ongeveer drie weken na het vaststellen van de zwangerschap plaats. Hierbij wordt gekeken of de zwangerschap intact is.

Niet zwanger?

Als na ongeveer twee weken een menstruatie optreedt, kunt u aannemen dat u niet zwanger bent. Neem dan contact op met de verpleegkundige of polikliniekassistent om de afloop van de behandeling door te geven. Uw eventuele vragen kunt u ook aan haar stellen. Verder bespreekt u met haar wat het vervolg van uw behandeling is.

U kunt altijd op eigen verzoek een gesprek aanvragen met uw behandelend arts. Zo nodig verzoeken wij u eerst een afspraak te maken met uw arts voordat u eventueel doorgaat met de behandelingen.

Als u na bovenstaande behandelingen niet zwanger bent, bespreekt uw behandelend arts met u de volgende mogelijkheden:

• eventueel overgaan op IVF of reageerbuisbevruchting met donorspermacellen (IVF-D);
• indien nodig: overgaan op IVF/ICSI (intracytoplasmatische spermacelinjectie): een methode waarbij een enkele spermacel in een eicel wordt geïnjecteerd;
• stoppen met de behandelingen.

Vergoeding

Per 1 april 2020 wordt KID bij alleenstaande vrouwen en lesbische paren zonder medische oorzaak voor onvruchtbaarheid (anders dan de afwezigheid van een mannelijke partner), niet langer vergoed vanuit uw ziektekostenverzekering. Het Ministerie van VWS heeft besloten dat KID-behandelingen bij vrouwen zonder mannelijke partner, voortaan vergoed worden vanuit een subsidieregeling. Meer informatie hierover vindt u bij Meestgestelde vragen.

Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting (SDKB)

Aanvragen ouderschapsverklaring

Sinds 2004 worden de gegevens van sperma-, eicel- en embryodonoren landelijk geregistreerd. SDKB bewaart en beheert deze gegevens ten minste tachtig jaar. Op verzoek verstrekt SDKB deze gegevens aan het donorkind, de ouders of de huisarts. Vrouwen met een vrouwelijke partner kunnen bij ons terecht voor het aanvragen van een ouderschapsverklaring voor het juridisch ouderschap bij de geboorteaangifte of de meemoederadoptieprocedure. Het aanvragen van een ouderschapsverklaring kan alleen door de vrouw die zwanger of bevallen is van het kind. De aanvraag is kosteloos.

Aanvragen donorgegevens

SDKB geeft ook voorlichting en zorgt voor deskundige begeleiding bij verstrekking van donorgegevens.

Contact

Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen met de afdeling waar u onder behandeling bent.

Zwolle
Fertiliteitscentrum
(038) 424 52 24 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.00 uur en in het weekend, in dringende gevallen, van 9.00 tot 12.00 uur)

Meppel
Fertiliteitscentrum
(0522) 23 38 11 (bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 12.00 uur)

Kunt u niet komen? Laat het ons snel weten, dan maken wij een nieuwe afspraak.