Tumoren in/bij de alvleesklier (PID): H5 Voedingsadviezen en aanvullende informatie Tumoren in/bij de alvleesklier (PID): H5 Voedingsadviezen en aanvullende informatie

Patiënten Informatie Dossier

Eetgewoonten aanpassen

Het spijsverteringskanaal past zich na verloop van tijd aan de nieuwe situatie aan. Hierdoor kunnen veel klachten na verloop van tijd verminderen of zelfs verdwijnen. Het is daarom de moeite waard om producten die vlak na de operatie last geven, na een paar weken opnieuw te proberen.Sommige patiënten zijn in staat om hun eetgewoonten aan te passen en weten zelf op de duur het beste wat goed en minder goed gaat; anderen blijven voedingsproblemen houden. Het advies is in dat geval om vaker kleinere en niet te vette maaltijden te gebruiken. Rustig eten en goed kauwen kunnen de klachten ook verminderen. Soms is het nodig om na de operatie tijdelijk de voeding aan te vullen met sondevoeding, dieetpreparaten of drinkvoeding als u niet genoeg kunt eten.

Een gezonde alvleesklier produceert verteringssappen (enzymen). Deze enzymen komen via een afvoerbuis in de dunnedarm terecht en worden daar vermengd met het voedsel. Enzymen zijn onmisbaar voor een goede spijsvertering en voor de opname van alle belangrijke voedingsstoffen.

De alvleesklier maakt drie verschillende enzymen: amylase voor het afbreken van koolhydraten, protease voor het afbreken van eiwitten en lipase voor het afbreken van vetten. Vooral lipase speelt een belangrijke rol omdat dit enzym nergens anders in het lichaam gemaakt kan worden. Bij een verminderde alvleesklierfunctie is er sprake van onvoldoende aanmaak van enzymen, met name lipase. Dit enzymtekort kan verholpen worden door het innemen van enzymcapsules tijdens de maaltijden. Deze enzymen moeten patiënten met alvleesklierkanker blijvend gebruiken. Als er sprake is van galwegkanker, kanker in de twaalfvingerige darm of in de papil van Vater dan worden de enzymcapsules alleen voorgeschreven bij klachten.

(Vet)Diarree

Na de operatie passeert de voeding sneller het spijsverteringkanaal. Bovendien verloopt door de operatie de uitscheiding van spijsverteringssappen zoals gal onregelmatig. Het gevolg is dat het eten minder goed met de spijsverteringssappen wordt gemengd en daardoor slechter verteert. Door die slechte vertering kan diarree ontstaan. Bij ernstige diarree kunt u met uw arts overleggen over eventuele medicatie.

Advies

• drink voldoende, minstens twee liter vocht per dag;
• verdeel de voeding in kleine porties over de dag, zo wordt de spijsvertering minder belast en waardoor deze beter verloopt;
• eet voldoende voedingsvezels uit brood, groente en fruit, deze houden het vocht beter vast waardoor de ontlasting dikker wordt;
• eet niet vetarm, de diarree wordt hierdoor niet minder terwijl het gewichtsverlies groter wordt.

Gewichtsverlies

Gewichtsverlies komt regelmatig voor na een (gedeeltelijke) alvleesklierresectieresectie. Houd uw gewicht in de gaten door bijvoorbeeld één keer per week op de weegschaal te gaan staan. Bij gewichtsafname kunt u samen met de diëtist bekijken hoe uw voeding aangepast kan worden.

Advies

U kunt gebruik maken van energierijke (dieet)producten. Hiervoor kunt u geadviseerd worden door uw diëtist.

Tot slot

Tot slot nog enkele algemene voedingsadviezen: 

• Eet gevarieerd. 
• Eet rustig, op uw gemak en kauw goed. Blijf na het eten nog even natafelen, zodat de spijsvertering in alle rust kan plaatsvinden. 
• Gebruik een vezelrijke voeding onder andere in de vorm van bruin- of volkorenbrood, groenten en fruit. 
• U mag in principe alles eten. Zijn er toch voedingsmiddelen waarvan u merkt dat u ze niet goed verdraagt, laat deze dan even achterwege en probeer ze na een paar weken opnieuw.

Heeft u nog vragen over de voeding, dan kunt u contact opnemen met uw diëtist.

Aanvullende informatie

Hier vindt u aanvullende informatie op het gebied van alvleesklierkanker. Onderwerpen als vermoeidheid, werkhervatting en revalidatie komen aan bod. Daarnaast vindt u informatie over betrouwbare websites, patiëntenverenigingen voor patiënten met (alvleesklier)kanker en informatie voor kinderen en over inloophuizen.

KWF Kankerbestrijding

KWF Kankerbestrijding zet zich in op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, voorlichting, patiëntenondersteuning en fondsenwerving. Via de website kunt u ook folders bestellen over de verschillende soorten kanker, de behandelingen en algemene onderwerpen. 
(0800) 022 66 22
www.kwf.nl

Kanker.nl

Kanker.nl is een initiatief van KWF Kankerbestrijding, de Integrale Kankercentra Nederland (IKNL) en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten (NFK). Deze drie grote organisaties op het gebied van kanker bieden één platform waar mensen met kanker en hun naasten betrouwbare medische en gezondheidsinformatie kunnen vinden en ervaringskennis over kanker kunnen uitwisselen. 
(020) 215 98 80
www.kanker.nl

Alvleeskliervereniging Nederland (AVKV) 

De AVKV is een landelijke patiëntenvereniging die opkomt voor de belangen van patiënten met een aandoening aan de alvleesklier (pancreas).
(0900) 2585337
www.alvleeskliervereniging.nl

Stichting voor Patiënten met Kanker aan het Spijsverteringskanaal (SPKS)

De SPKS (voorheen Stichting Doorgang) is bedoeld voor mensen met kanker in het spijsverteringskanaal. Naast het bevorderen van lotgenotencontact, verzamelt en verstrekt de stichting informatie over nieuwe ontwikkelingen op medisch en sociaal gebied.
(088) 002 97 75
www.spks.nl

NET-groep

De NET-groep biedt informatie over neuro-endocriene kankersoorten en geeft advies en steun aan patiënten, naast betrokkenen en professionals
www.net-kanker.nl 

Revalidatie tijdens en na kanker

De diagnose kanker kan ervoor zorgen dat lichamelijke of psychische klachten ontstaan en dat u problemen ervaart met het uitvoeren van werk en hobby’s. U kunt onder deskundige begeleiding (weer) herstellen van klachten tijdens en/of na een behandeling van kanker. Binnen het oncologisch revalidatieprogramma inventariseert de revalidatiearts of verpleegkundig specialist samen met u welke problemen u heeft en op welke wijze de revalidatie ingezet kan worden. De regieverpleegkundige kan u hierover informeren.

Voeding en kanker

Op de website www.voedingenkankerinfo.nl worden vragen beantwoord over voeding en de preventie van kanker, voeding rondom de behandeling van kanker en voeding ná de behandeling van kanker.

Transferbureau

Het is mogelijk dat u na uw bezoek aan de polikliniek of opname in ons ziekenhuis zorg nodig heeft. Als dat zo is, dan kan de transferverpleegkundige van Isala helpen bij het regelen van bepaalde zorg. In de folder Zorg na ziekenhuisopname leest u wat de transferverpleegkundige voor u kan betekenen en wat u zelf kunt doen.

Ondersteuningsconsulent

Uit onderzoek blijkt dat mensen die leven met of na kanker vaak ingrijpende, soms blijvende gevolgen van hun ziekte en behandeling ervaren. Om die groep mensen en hun naasten te helpen, biedt Isala Oncologisch centrum de ondersteuningsconsulent. Een ondersteuningsconsulent is een ervaren oncologieverpleegkundige die in IntermeZZo met de patiënt en zijn naaste(n) bespreekt wat het betekent om te leven met kanker.
In het gesprek gaat het over alle niet-medische zaken; de gevolgen van de ziekte en de behandeling voor het dagelijks leven. Denk aan vermoeidheid, emoties, relaties, seksualiteit en werk. U leest meer informatie in de folder ‘Uw afspraak bij de ondersteuningsconsulent’ of informeer bij uw regieverpleegkundige.

Jongeren en kanker

Als je jong bent en te horen krijgt dat je kanker hebt, heb je andere vragen dan ouderen. Bijvoorbeeld over verzekeringen, hypotheken, werk, opleiding, seksualiteit en relaties. Je hebt andere zorg en ondersteuning nodig, die past bij de fase in jouw leven. Isala Oncologisch centrum geeft speciale begeleiding aan jongvolwassenen tussen de 18 en 35 jaar. Dit doet Isala samen met het Nationaal AYA ‘Jong & Kanker’ Zorgnetwerk en patiëntenvereniging Jongeren en Kanker. We noemen dit AYA-zorg.

Jongvolwassenen die kanker hebben (gehad) kunnen ook aansluiten bij een AYA-community of een AYA-lounge. Meer informatie over de mogelijkheden staat in de folder Jong en kanker op de website van Isala. Ook vind je meer informatie op de websites www.ayazorgnetwerk.nl en www.jongerenenkanker.nl.

Kanker in het gezin

Als u te horen krijgt dat u kanker heeft, is dat in eerste instantie erg ingrijpend voor uzelf. Maar het is ook ingrijpend voor de andere leden in uw gezin. Hoe praat je met elkaar over wat er aan de hand is? Hoe vertelt u het bijvoorbeeld aan uw kinderen? De mogelijkheden voor begeleiding hierbij, hebben wij voor u op een rij gezet in de folder Omgaan met kanker in het gezin. In de folder staat ook een lijst met websites en boeken, zowel voor volwassenen als voor kinderen. En natuurlijk kunt u met uw vragen terecht bij uw arts of regieverpleegkundige. U vindt de folder op de website van Isala.

Nazorgcentrum IntermeZZo in Zwolle ligt op loopafstand van Isala ziekenhuis. Hier kunt u als ouder ook terecht voor begeleiding of informatie. Voor kinderen is er een apart kinderprogramma: KindermeZZo. Meer informatie vindt u ook op de websites www.intermezzo-zwolle.nl en www.kindermezzo.nl.

Centra voor mensen met en na kanker

Centra voor mensen met en na kanker bieden een plek waar mensen tijdens en na een behandeling terecht kunnen voor een luisterend oor van een getrainde vrijwilliger. Inloophuizen organiseren ook lezingen en lotgenotencontact. Ook kunt u er terecht voor activiteiten, bijvoorbeeld op het gebied van yoga, massage, ontspanning en creativiteit.

IntermeZZo

Dokter van Thienenweg 1A 
8025 AL Zwolle
IntermeZZo is iedere werkdag geopend van 10.00 tot 16.00 uur. 
(06) 537 671 45
www.intermezzo-zwolle.nl
info@intermezzo-zwolle.nl

Stichting Vechtgenoten

Beerzerweg 5D 
7731 PA Ommen 
(0592) 45 57 67 of (06) 39 03 22 63 
www.vechtgenoten.nl
vechtgenoten@live.nl

De Zonnesteen

Van Galenstraat 40
8051 VC Hattem
(06) 12 18 81 46
www.inloophuisdezonnesteen.nl
info@inloophuisdezonnesteen.nl

Zoek een centrum

Nederland telt een kleine 80 centra waar mensen met kanker, hun naasten en hun nabestaanden terecht kunnen voor psychosociale oncologische zorg. Bezoek de website www.ipso.nl voor een overzicht van alle centra.

Overig

Vervoersvergoeding

Om te weten of en hoe u voor een vervoersvergoeding in aanmerking komt, kunt u contact opnemen met uw zorgverzekeraar. In de basisverzekering is een regeling opgenomen voor vergoeding van kosten voor chemotherapie en radiotherapie. Jaarlijks wordt een eigen bijdrage vastgesteld.

Werk en verzekeringen

• www.kankerenwerk.nl
• www.regelhulp.nl
• www.kankerenverzekeren.nl

Vermoeidheid

• www.vermoeidheidbijkanker.nl
• www.mindermoebijkanker.nl

Erfelijkheid

• Stichting Opsporing Erfelijke Tumoren (StOET) 
  www.stoet.nl
• UMCG (Isala kan u doorverwijzen naar de polikliniek Klinische Genetica voor erfelijkheidsonderzoek)

Rechten en plichten

Als u patiënt bent bij Isala, gelden er regels voor u en Isala’s zorgverleners: de rechten en plichten. Die regels zorgen ervoor dat we u goed kunnen informeren en veilig behandelen. Rechten en plichten zijn vaak gebaseerd op wettelijke richtlijnen. U vindt meer informatie in de folder Rechten en plichten op onze website.

Tips voor uw gesprek met uw behandelend arts

Samen met uw behandelend arts beslist u over het onderzoek en/of de behandeling die u ondergaat. Daarvoor is het noodzakelijk dat u over de juiste informatie beschikt en dat u die ook begrijpt, want zonder informatie kunt u geen toestemming geven voor onderzoek en behandeling. In de praktijk blijkt vaak dat patiënten bij thuiskomst niet meer weten wat de arts heeft gezegd, of dat patiënten zijn vergeten te vragen wat zij graag willen weten. U vindt hier enkele tips ter voorbereiding op uw gesprek.

Vóór het gesprek

• Zorg dat u van tevoren weet wat u wilt vertellen. Het is verhelderend voor uw behandelend arts als u duidelijk zegt wat u denkt en wat u wilt.
• Bedenk van tevoren wat u wilt weten. Noteer uw vragen om er zeker te zijn dat u niets vergeet.
• Neem een familielid of goede bekende mee, die kan helpen en met wie u kunt napraten. Twee horen meer dan één.

Tijdens het gesprek

• Vraag om uitleg wanneer iets niet duidelijk is, bijvoorbeeld bij medische termen.
• Stel uw vragen op een gunstig moment, en dus niet net voordat u weg moet.
• Vraag of er een voorlichtingsmateriaal of een website is over uw ziekte, onderzoek en/of behandeling. Ook kunt u vragen of er een patiëntenorganisatie bestaat voor mensen met dezelfde ziekte of aandoening.
• Bespreek met uw arts hoe u hem of iemand anders (bijvoorbeeld een verpleegkundige) kunt bereiken om eventuele vragen die u heeft te bespreken.
• Zorg dat u voldoende bedenktijd neemt om goed na te denken over het voorgestelde onderzoek en/of de voorgestelde behandeling. U beslist of u toestemming geeft voor onderzoek en/of behandeling. U kunt altijd op een later moment uw beslissing kenbaar maken aan de arts.
• Zet aan het eind van het gesprek de belangrijkste punten nog eens op een rij. Bijvoorbeeld: ‘Klopt het dat u gezegd heeft dat...?’ Zo kunt u controleren of u alles goed begrepen heeft.

Vragen die u kunt stellen

Hieronder vindt u voorbeeldvragen die u kunt stellen tijdens uw gesprek met uw behandelend arts.

• Wat mankeer ik en wat is de oorzaak van mijn klacht?
• Wat gebeurt er als ik me niet laat onderzoeken en/of behandelen?
• Welk onderzoek en/of behandeling wil de arts gaan doen en met welk doel?
• Wat zijn de risico’s en gevolgen van het onderzoek en/of de behandeling?
• Welke andere onderzoeken en/of behandeling zijn mogelijk en wat zijn de risico’s daarvan?
• Wanneer vindt het onderzoek en/of de behandeling plaats?
• Hoe lang duurt het onderzoek en/of de behandeling?
• Wanneer en hoe krijg ik de uitslag van het onderzoek en/of de behandeling?
• Wat kan of mag ik niet na het onderzoek en/of de behandeling en hoe kan ik me voelen?
• Wat zijn mijn vooruitzichten?
• Wat zijn de gevolgen voor mij in het dagelijks leven?
• Hoe lang duurt het voordat de klachten verminderen?